Postmodern Yaklaşımlar: Çözüm Odaklı Kısa Terapi ve Anlatı Terapisi

Örneğin ruhsal hastalık sahibi olmanın şeytani özelliklerle ilişkili olduğuna ilişkin çarpık bir inanç olabilir. Böyle olursa, ruhsal rahatsızlığı olan kişi- ler toplumda yaygın bir biçimde etiketlemeye ve dışlanmaya maruz kalırlar. Ruhsal rahatsızlıklar ile baş eden kişiler ve yakınlarına yönelik postmodern bir terapi bu baskılayıcı genel anlatıların ve etiket- lemelerin kişiler üzerindeki zihinsel etkileri ile baş etmeyi kolaylaştıran bileşenler sunarlar.

Çözüm odaklı uygulamanın temel hedefi danışanların getirdiği problemlerin olabildiğince hızlı bir şekilde çözülmesidir.

Çözüm odaklı kısa terapinin genel resmine hızlı bir bakış yaptığımızda şunu görebiliriz: Uygulama süreci, danışanın temel yakınmasının kısa tanımı- nın alınmasıyla başlar. Ardından hızla çözüm sü- recine geçilir. Danışan sistemine, sorun ortadan kalktığında yaşamın nasıl olacağını keşfeden so- rular sorulur. Sorunun yaşanmadığı ya da daha az olduğu zamanlara dikkati çeken sorular yöneltilir.

1. İnsanlar yaşamlarında sorun istemezler.

2. İnsanlar gerçekten değişmek isterler.

3. Her sorunda istisnalar vardır.

4. Küçük adımlar büyük değişimler yaratır.

5. Olumluya sürekli vurgu yapmak gerekir.

6. Nedenlere odaklanmanın bir yararı yoktur.

Çözüm odaklı kısa terapi 1980’lerin başında her ikisi de sosyal hizmet uzmanı olan Steve de Shazer ve Insoo Kim Berg tarafından geliştirilmiş bir müdahale teorisidir.

Müdahalede danışanın dilinden konuşmak çok kritik bir tekniktir.

Çözüm odaklı uygulamada çok işe yarayan ve kullanılması gereken bir teknik övgülerdir.

Teknik yönü ağırlıkta olan bir yaklaşım olduğu için teknikten ibaret mekanistik bir model olarak olduğu yönünde eleştiriler almaktadır. Bu teoriye getirilen bir diğer eleştiri ise, çözüm konuşmaların- da ısrar etmenin danışanları empati ve anlayıştan koparma olasılığını yaratmasıdır.

Anlatı esasında, kişilerin hayatları ve çeşitli yaşantıları hakkında geliştirdikleri hikâyelerdir. Bu hikâyeler yoluyla özgün ve de göreli bir gerçeklik inşa edilmektedir.

Bu teorik çerçevenin mimarı öncelikle Avustralyalı bir sosyal hizmet uzmanı olan Michael White olmuştur.

Anlatı yaklaşımının ana fikirlerinden bir tanesi, kimsenin tek
bir hikâyesinin olmamasıdır.

Sosyal gerçekliğin göreli olduğu ve keşfedilmes gereken örtülü bir halde olduğunu savunan ve sayısal genellemeci sosyal biilm geleneğine eleştirel duran yaklaşımdır.

Anlatı teorisine dayalı bir uygulama süreci, sorunun tanımlanması ve çeşitli sorularla genel resmin ortaya konulmasının ardından daha geniş bir bağlamda adlandırılma aşamasına geçilir.

Anlatı terapisinde çok kullanılan üç teknik; dışsallaştırma, istisnalar ve yapısökümdür.

Anlatı terapisine getirilen eleştiriler içerisinde en dikkat çekeni, okunmasının ve anlaşılmasının çok kolay olmamasıdır. Bu da büyük oranda kullanılan dil ile ilgilidir.