SOSYAL HİZMET KURAM VE YAKLAŞIMLARI - Deneme Sınavı - 3

Çincede kriz hem fırsat hem tehlike anlamına gelmektedir. Kriz tehlikenin yanı sıra bireylere gelişme ve olgunlaşma olanağı sunmaktadır.

Eric Lindemann bireylerin kriz anında sergiledikleri tepkileri sistematik bir şekilde inceleyerek kriz teorisi ve müdahalesinin gelişimine katkıda bulunmuştur.

İlkokula yeni başlayan çocukların yaşadıkları ayrılık kaygısı gelişimsel krizlere bir örnektir. ilkokul çağı (6-11 yaş) çocuklarının gelişim görevlerinden biri de okula başlama ve okula uyumdur. Çocuklar okula başladıklarında kendileri için yeni olan okul ortamından kaygı duyabilirler. Bu kaygı döneme özgü bir kaygıdır. önceki dönemlerde çocukların okula gitme gibi bir sorumluluğu olmadığı için okulla ilgili ayrılık kaygısı yaşama olasılıkları da bulunmamaktadır. Öte yandan bu dönemde yaşanan kaygı başarılı bir şekilde atlatılmadığında ergenlik ve yetişkinlik dönemlerindeki okul yaşamında da olumsuz duygular yaşanmasına yol açabilecektir.

Bu birey 4. Faz olan yeniden oryantasyon fazındadır. rafik kazası sonrasında bir işlevini kaybetmek yeniden uyum sağlamayı gerektirmektedir. Bu birey de işitme cihazı kullanarak yeni durumuna alışmayı ve bu yeni haliyle yaşamını sürdürmeyi öğrenmektedir.

Uyumun ve Terapötik İlişkinin Kurulması: Krizin değerlendirilmesi ile ilgili bilgilerin toplanması aşamasında kriz durumundaki bireyle uyumun sağlanması ve terapötik ilişkinin sağlanmasına başlanır. Bireye koşulsuz saygı, gerçeklik ve empatinin gösterildiği birey merkezli yaklaşımdan yararlanılabilir. Bu aşamada bireyin söylediklerini tartışmak yerine, hislerini ve düşüncelerini paylaşmasına izin vermeli, bu süreçte sakin ve kontrollü davranmalıdır.

Görev merkezli uygulama yaklaşımı bireylerin yaşamdaki rollerine alışamamaktan ya da uyum sağlamakta zorlanmaktan kaynaklanan problemlere müdahale amacıyla geliştirilmiş bir yaklaşımdır. Bu nedenle Bu sorudaki diğer şıklar kriz yaklaşımına uygun iken E şıkkı yani yeni doğum yapan bir kadının annelik rolleri ile ilgil iyaşadığı uyum sorunu görev merkezli uygulama ile çalışılmaya oldukça elverişlidir.

Psikoterapi almaya gelenler için hasta yerine 'danışan' terimini ilk kez kullanan kişi Carl Rogers' tır.

Yukarıdakilerden hepsi Rogers'ın kuramı için önemlidir.

Yakınlık; Sosyal hizmet uzmanının müracaatçıya yakınlık içeren terapötik ifadelerin kullanımını içerir. Yakınlık genel olarak ilişkiler için, özel olarak da duygular için şimdi ve burada yaklaşımı sağlamaktadır. “Sözlerin endişelenecek bir durum olmadığını ifade etmesine rağmen vücudun sanki gerginmiş gibi titriyor.” şeklinde ifadeler yakınlık içeren ifadelere örnek verilebilir.

Pek çok önemli kaynak varoluşçu yaklaşımın kurucusu olarak varoluşçu filozof Soren Kierkegaaard’ı görmektedir.

Übetwelt: Varoluşun tinsel boyutudur.

Paradoksal Niyet: Danışana sıkıntı veren bir semptom veya problem ve yaşantıyı bilerek “sonuna kadar” yaşaması için onu cesaretlendirmek.

Yönlendirilmiş Fantezi: Danışandan bir şekilde kendi ölümünü düşünmesi istenir; ölümünün nerede, ne zaman, nasıl olduğunu ve cenaze töreninin nerede ve nasıl yapıldığını, arkasından neler söylendiğini düşünmesi istenilir.

Varoluşçu yaklaşımın günümüzde ilgi odağı, dünyada kendini yalnız hisseden ve bu yalnızlıktan dolayı kaygı yaşayan danışanlardır. Bunun yanı sıra özellikle gelişimsel krizlerle mücadele eden danışanlar için de varoluşsal yaklaşım oldukça uygundur. Gelişimsel aşamalarda yaşanan sorunlara; “ergenlerde yaşanan kimlik mücadelesi, orta yaştaki olası hayal kırıklıklarına karşı verilen mücadele, çocukların evi terk etmesine uyum gösterme, evlilikte ve çalışma yaşamındaki başarısızlıkların üstesinden gelme ve yaşlılıkta giderek artan fiziksel sınırlamalarla uğraşma” örnek olarak verilebilir. Yanı sıra genellikle yaşam alanı kısıtlanmış, anlamsızlık sorunu yaşayan, özgürce seçim yapmaktan ve sorumluluktan kaçınan danışanlarla da uygulanmaktadır.

Varoluşçu yaklaşıma dayalı uygulamaların başarılı bir şekilde kullanıldığı sosyal hizmet alanları ise; felçli hastaların sağaltımı, klinik sosyal hizmet uygulaması, adölesanlarla gerçekleştirilen çalışmalar, yaşlılara yönelik sosyal hizmet uygulamaları, aile tedavisi, evli çiftlerle yapılan uygulamalar, çocuk istismarı, sosyal hizmet süpervizyonu, madde kullananların sağaltımı, savaş gazileri ile gerçekleştirilen çalışmalar ve sosyal hizmet eğitimidir.

Varoluşçu terapinin gelişmesine katkıda bulunan dört öncü kuramcı; Rollo Reese May, James Thomas Bugental,
Irvin David Yalom ve Victor Emil Frankl’tır.

Müracaatçı açısından değerlendirildiğinde ise kendisi yardım talebiyle başvuranlarda genellikle amaç belirlidir. Ancak bazı durumlarda kafasının karışık olduğu ve neden orada olduğunu tam olarak bilmediği durumlarda bu durumun açığa kavuşturulması üzerinde çalışılabilir. Bir diğer ihtimal ise müracaatçının başka birinin ısrarı, yönlendirmesi ya da zorlamasıyla geldiği durumlardır. Annesinin, eşinin, arkadaşlarının ısrarı sonucunda gelen müracaatçılar buna örnek olarak gösterilebilir. Ayrıca resmî kurumların yönlendirmesiyle ya da zorunlu tutmasıyla sosyal hizmet kuruluşlarına başvuran müracaatçılar için de geliş amacı üzerinde çalışılması gerekebilir.

Motivasyonel görüşmenin kendine has bir ruhu bulunmaktadır. Müracaatçıyla görüşmeci arasında işbirliğine dayanan, müracaatçının deneyimlerinin ve bakış açısının ön planda olduğu bir ortaklık ruhu olan işbirliği, akla getirme (hatırlatma) ve otonomi (özerklik) olmak üzere üç temel unsurdan oluşur.

Motivasyonel görüşmenin ilkeleri empatiyi ifade etmek, d,rençle zıtlaşmamak, çelişkileri ortaya çıkarmak ve öz etkililiği desteklemek olarak sıralanmıştır. Yönlendirici olmak gibi bir ilkesi bulunmamaktadır.

Tekrarlama değişim sürecinde beklenen bir süreç olarak değerlendirilir. Değişim öncesi müracaatçıya geri dönülen bu süreç bir başarısızlık değil, döngünün bir parçasıdır.