SOSYAL HİZMET ETİĞİ

Sosyal hizmet uzmanı mevcut hizmetini ya daha düşük bir ücretle ya da ücretsiz olarak verebilir. Danışanın bu hizmeti almasını mümkün kılacak belirli kaynaklara, yardım fonlarına veya kuruluşlara ulaşmasına aracı olabilir. Bunların dışında, danışanın ücretini ödeyebileceği başka bir programa yönlendirebilir. Seans ücretini değiştirmemek doğru bir yaklaşım olmayacaktır.

Bağlantı kurma aşamasındaki etik yönler ;

Gizlilik ve Bilgi Toplama ve  Mesleki ve Kültürel Yetkinlik ön değerlendirme aşamasında,  Self-Determinasyon ve Bilgilendirilmiş Onay planlama aşamasında,  Hizmeti Sonlandırma sonlandrma aşamasında söz konusu olan etik durumlardır.

Sosyal hizmet sürecinin planlama aşaması, uzmanların danışanlarla –veya onlar için– verecekleri kararları belirledikleri ve izleyecekleri yolları tayin ettikleri bir aşamadır. Etiğin çerçevesinden bu aşamaya baktığımızda akla gelen öncelikli kural self-determinasyon ve bilgilendirilmiş onaydır.

Sosyal hizmet uzmanları kayıtlarını zamanında, tam ve doğru olarak, danışanlara verilen hizmetlerin sunumunu kolaylaştıracak ve gelecekte de sürekliliğini sağlayacak şekilde tutmalıdır. Hazırladıkları belgelerde gizlilik ilkesine uymalı ve bu belgelerde sadece hizmet sunumu için gerekli bilgilerin yer almasını sağlamalıdır.  Kayıtları, gerektiğinde ulaşılması amacıyla, hizmetin sona ermesinden sonra da saklamalıdır. Danışan kayıtlarını uygun biçimde tutmaya ve sunulan hizmetleri doğru biçimde yansıtmaya ilişkin bir kayıt tutulması yükümlülüğü olduğu yukarıda görüldüğü gibi açıkça ifade edilmektedir. Kayıtlar profesyonelin danışanın gidişatını aşama aşama görebilmesi için yeterli içerikte bilgi ile donatılmış olmalıdır.

Kayıtlar bireyseldir ve kişilerin aileleri ile ne kadar yakın olursa olsun paylaşılmamalıdır.

Zaman zaman uzmanlar mesleki yetkinliğinin ötesine geçerek danışana yardım etme çabasına soyunabilir.  Bu durumlara uygunsuz etkileşim adı verilir. Danışan ne kadar ağlıyor olsa dahi fiziksel temasta bulunmak uygunsuz etkileşimlerden birisidir.

Hizmeti sunma aşamasında uzmanın hizmet alanları yeterli ölçüde bilgilendirmesi ve hizmet için onaylarını alması müdahale sürecinin hem önemli bir aşaması hem de göz ardı edilmesi olanaksız bir etik kuralıdır. Müdahale sürecinin olası sonuçları, riskleri ve getirebileceği yararlar danışan ile açıkça paylaşılmak zorundadır. Danışanlarımızın bizi anladığından da emin olmalıyız. Grup çalışmasında ilaveten şu noktalara değinmemiz gerekir:

Grubun büyüklüğü onamda yer alabilir ancak yer alması gerekli değildir.

Self determinasyon bireyin kendi kararlarını vermesi ve sorumluluğunu üstlenmesi anlamına gelmektedir. Soru kökündeki cümle yardım sürecindeki kararlarla ilgilidir. Doğru yanıt B seçeneğidir.

Çocuğun yaşı da gizliliğin ne ölçüde korunup ne ölçüde ihlal edilebileceği hakkında önemli ipuçları verir. Basmakalıp bir biçimde kişinin 18 yaşından büyük olup olmaması bir ölçü olarak alınmaz. Eğer çocuk 4-5 yaşlarında bir çocuk olsaydı gizliliğin sınırları çok daha dar olacaktır.

Bilgilendirilmiş onam hizmet alan ya da araştırmaya katılan bireylere söz konusu durum hakkında bilgi vermek, gerekli koşulları açıklamak amacı ile sunulan yazılı bir belgedir. Bu belge konusunda danışanın rızasının olup olmadığını ifade etmesi beklenir. Danışan eğer onam içeriğini kabul etmiyor ise hizmet süreci başlamamalıdır.

Ödeme,Çıkar çatışmaları ,Hediye alma birinci basamak olan bağlantı kurma aşaması, bilgilendirilmiş onay ise üçün aşama olan  planlama aşamasında karşımıza çıkan etik konulardır.  İkinci aşama olan ön değerlendirme aşamasında gizlilik, bilgi toplama ile mesleki ve kültürel yetkinlik konuları değerlendirilmelidir.

Genelci yaklaşıma dayalı müdahale modelinde bağlantı kurma, ön değerlendirme, planlama, uygulama, son değerlendirme, sonlandırma ve izleme aşamaları yer almaktadır. Doğru cevap E seçeneğidir

Danışanımıza yararı dokunmayacak bilgileri onlardan almamalıyız, onların bize aktardıkları mahrem bilgilerin kapsamını kişisel merakımız değil sunmakta olduğumuz hizmetin doğası belirlemelidir. Bazen kuruluşlar da bu konuda bazı hatalar yapabilmektedir. Örneğin sunduğumuz hizmetle ilgisi olmadığı halde danışanımızın dini ve inancı ile ilgili bilgileri kendilerinden almamızı isteyen bazı formlar doldurmamız gerekebilir. Doğru cevap C seçeneğidir

Sosyal hizmet sürecinin ilk aşaması olan bağlantı kurma aşamasında sosyal hizmet uzmanlarının en çok önem verdiği konu, danışanlar ile pozitif bir ilişki kurabilmektedir. Bu aşamada öne çıkan dört temel kural; danışana bağlılık, çıkar çatışmaları, mahremiyet ve gizlilik ve hizmet ödemeleridir. Doğru cevap E seçeneğidir

Örgüt çalışanının veya yöneticisinin hangi rolü yapacağını şaşırmasından ileri gelen bir kararsızlığı, giderek zorlanmayı ve gerilimi anlatan kavrama rol çatışması denir. Doğru cevap B seçeneğidir

Sosyal hizmet sürecinin planlama aşaması, uzmanların danışanlarla veya onlar için verecekleri kararları belirledikleri ve izleyecekleri yolları tayin ettikleri bir aşamadır. Doğru cevap D seçeneğidir

Sosyal hizmet uzmanlarından beklenen ancak bilgili ve yetkin oldukları alanlarda çalışmalarıdır. Yeterince bilgi sahibi olmadıkları müdahalelerden kaçınmaya özen göstermelidirler. Örneğin istismar mağduru bir çocukla yapılandırılmış vaka çalışması yürütmeye ilişkin yeterli bilgi ve deneyimi olmayan bir sosyal hizmet uzmanının tek başına deneme yanılma yoluyla bunu gerçekleştirmesi çocuk açısından çok zarar verici sonuçlar doğurabilir. Doğru cevap B seçeneğidir

Sosyal hizmet sürecinin bu aşamasında hizmetlerin kesintiye uğramasına yol açabilecek

şu durumlar yaşanabilmektedir:

 Acil durumda danışana ne yapacağını bildirmeden sosyal hizmet uzmanının tatile

gitmesi veya kurumdan ayrılması.

 Danışanının ihtiyaçlarını karşılamadan ve uygun yönlendirmeler yapmadan kendi kaderiyle baş başa bırakması.

İhtiyaç duyan bir danışanın telefon çağrılarına ve diğer haberleşme çabalarına yanıt vermeme. Doğru cevap E seçeneğidir

Sosyal hizmet uzmanları,

a. Kayıtlarını zamanında, tam ve doğru olarak, danışanlara verilen hizmetlerin sunumunu

kolaylaştıracak ve gelecekte de sürekliliğini sağlayacak şekilde tutmalıdır.

b. Hazırladıkları belgelerde gizlilik ilkesine uymalı ve bu belgelerde sadece hizmet

sunumu için gerekli bilgilerin yer almasını sağlamalıdır.

c. Kayıtları, gerektiğinde ulaşılması amacıyla, hizmetin sona ermesinden sonra da

saklamalıdır. Doğru cevap A seçeneğidir

Uygun olmayan etkileşimler; motivasyon, profesyonelin insanlar ile ilişki kurarken mesleki sınırları farkında olmadan aşmasına sebep olabilir. Uzman mesleki yetkinliğinin ötesine geçerek danışana yardım etme çabasına soyunabilir. En basit durumda bile, danışanına gerçekten yardım etme isteğinde olan bir uzman, karşısında ağlayan vaziyette onu gördüğünde, kendisini rahatlatmak için ona güçlü biçimde sarılabilir. Doğru cevap B seçeneğidir

Bilgilendirilmiş onay; kişinin, araştırmaya katılma veya kendisine belli bir teşhis, terapi veya koruyucu işlem yapılması konusunda yeterli düzeyde bilgilendirildikten sonra yapılacak işleme gönüllü olarak razı olması demektir. Doğru cevap A seçeneğidir