SOSYAL HİZMET ETİĞİ

Müracaatçılara İlişkin Etik Sorumluluklar: Müracaatçılara bağlılık, kültürel yetkinlik ve sosyal farklılık, kendi kaderini belirleme, mahremiyet ve gizlilik, bilgilendirilmiş onay, kayıtlara ulaşma, hizmetlerin kesintiye uğramaması, hizmetin sonlandırılması, çıkar çatışmaları, hizmetler için ödemeler, duygusal/cinsel ilişki, fiziksel temas, cinsel taciz ve küçük düşürücü dil kullanma alt başlıklarında incelenmektedir.

Meslektaşlara ve Diğer Meslek Elemanlarına İlişkin Etik Sorumluluklar: Saygı, gizlilik, disiplinler arası iş birliği, meslektaşların yer aldığı çatışma ve anlaşmazlıklara yaklaşım, konsültasyon, hizmetlere havale, cinsel konular, meslektaşların zayıf yönleri ve yetersizlikleri, meslektaşların meslek etiğine aykırı uygulamaları alt başlıklarında incelenmektedir.

Etik standartların Türkiye’de kabulü 1997 yılına dayanmaktadır. Sosyal Hizmet Uzmanları Derneği’nin 1997 yılında 4. Olağan Genel Kurulunda etik standartlar ve sorumluluklar kabul edilmiş ve 2004 yılında da sosyal hizmet uzmanlarının etik konusundaki sorumluluklarını açıklayan “Sosyal Hizmet Mesleğinin Etik İlkeleri ve Sorumlulukları” isimli kitapçık basılmıştır.

Değerlendirme veya araştırmaya katılacak kişilere, gerektiğinde katılmayı reddedebileceklerini ya da fiili olarak hiçbir ceza ya da yoksunlukla karşılaşmayacaklarını ve katılım için ısrar edilmeyeceğini açıklamalıdır. Aksini söylememelidir ya da ima etmemelidir. Katılımcının özel hayatına /mahremiyetine ve onuruna saygı gösterileceğine ilişkin bilgi vererek gönüllü ve gerekirse yazılı onayını almalıdır. Bilgilendirilmiş onay: istenilen katılımın niteliği, kapsamı, süresi, araştırmaya katılmanın faydaları ve olası riskleri hakkındaki bilgileri içermelidir.

Sosyal hizmet uzmanları mesleki tutum, karar ve eylemlerinde sosyal adaletsizlikle mücadele eder. Bu nedenle:

Sosyal hizmet uzmanları uygulama ortamında süpervizyon ya da konsültasyon sistemini oluşturmak için çaba göstermelidir. Süpervizyon ya da konsültasyon veren sosyal hizmet uzmanları:

Sosyal hizmet uzmanları müracaatçılarıyla iş birliği içinde çalışır ve onları en üst düzeyde katılım için destekler. Müracaatçılarına çalışmalarının yararlarına ve olası risklerine ilişkin bilgi verir. Çalışmalarında öncelikle müracaatçılarının yararını gözetir; bununla birlikte üçüncü kişileri de göz ardı etmez.

Etik ve ahlak sözcükleri günlük hayatta aynı anlamda ya da birbirlerinin yerine kullanılmakla birlikte aralarında ayrımlar bulunmaktadır. Etik, ahlaki seçimleri yansıtan bir bilim olup ahlak kavramı ile eşdeğer değildir. Ahlak ise toplumsal değerler ve hedeflerle ilgili doğru ve yanlışları, bu doğru ve yanlışlara uygun davranış standartlarını belirleyen yazılı olmayan kuralları içerir. Ahlak etiğe göre daha geniş kapsayıcılığa sahiptir, etik ise ahlaka göre daha soyut kavramlara dayalıdır ve söz konusu soyut kavramların neyi ifade ettiğini tanımlamaya çalışır. Etikte belirli bir alana ilişkin açık ve yazılı kuralların bulunması beklenir. Örneğin, sosyal hizmet etiği, medya etiği gibi mesleğe özel etik kuralların ortak noktaları bulunmakla birlikte her mesleğin kendi özelliklerine ve hassasiyet göstermesi gereken konulara dayalı olarak oluşturduğu etik kuralları mevcuttur .

Sosyal hizmet mesleğinin uygulamalarında etik konusu sıklıkla gündeme gelmektedir. Sosyal hizmet alanında etik, meslek ahlakı ve ilkelerini, davranış kodları ve uyulması gereken kuralları, aynı zamanda da genel ahlak kurallarını kapsamaktadır.