SOSYAL HİZMET ETİĞİ

Değerlerle ilgili önemli konulardan biri de kişisel değerler ve profesyonel değerler
arasındaki ayrımdır. Bir meslek grubundaki tüm çalışanların kişisel değerleri aynı olmayabilir. Örneğin evlat edinmek üzere sosyal hizmetlere başvuran bir ailenin
müracaatçınız olması durumunda yapılan inceleme sonucunda evlat edinme ile ilgili hiçbir engelinin olmadığını tespit ettiniz. Bunun yanı sıra aile üyelerinden baba adayının da
sizin siyasi düşüncenizin tam zıttı bir düşünceye sahip olduğunu fark ettiniz. Söz konusu
aileyi SHU kendisinden farklı düşündüğü için reddetmemelidir. Böyle bir konuda ikilem
yaşanabilir ancak kişisel değerler mesleki değerlerinizin önüne asla geçmemelidir. Doğru yanıt A şıkkıdır.

Eşit derecede istenmeyen iki alternatif olduğunda ortaya çıkar, örneğin bir engelliye park izni verme durumunda; çok ihtiyacı olduğu hâlde kriterlere uymuyorsa yardım etmek için park izni verme kriterlerini esnetmeli mi ya da kurallara bağlı kalıp gerçekten ihtiyacı olan birine izni vermeyi ret mi etmeli? Burada SHU bireyin yararı ve kriterlerin herkese uygulanması konusunda kamu yararı arasında ikilem yaşar. Doğru yanıt D şıkkıdır.

Etik değerler her mesleğin uygulamasında önem arz etmekle birlikte sosyal hizmet alanında yaşanan etik sorunlar ve bu sorunların etkileri toplumsal alanda diğerlerine göre daha görünür ve hissedilir olmaktadır. sosyal hizmet alanında en çok yaşanan etik sorunları dört başlık altında ele almıştır: Bireysel hak ve refah sorunları, Kamu refahı sorunları, Eşitlik, farklılık ve yapısal baskı sorunları, Profesyonel rol, sınır ve ilişki sorunları. Doğru yanıt E şıkkıdır.

Kamu refahı sorunları: Hizmet kullanıcısı dışındaki grupların hak ve menfaatleri;
sosyal hizmet uzmanının işveren kurumu ve topluma karşı sorumlulukları; en fazla sayıda kişiye azami şekilde fayda sağlayabilme fikrinin teşvik edilmesi konusundaki sorunlar. Doğru yanıt C şıkkıdır.

Sosyal hizmet alanında yaşanan etik sorunlar, dünyanın pek çok
ülkesinde benzer olmakla birlikte az gelişmiş veya gelişmekte olan
ülkelerde çok daha çarpıcı ve çeşitlidir. Doğru yanıt C şıkkıdır.

Reamer (1999)’in geliştirdiği model etik değerler ve mesleki yükümlülükler üzerine kurulmuştur. Bu modelde mesleğin temel değerleri olarak, sosyal hizmetin birincil değerlerini içine alan hedefler ve yükümlülükler ele alınmıştır. Remear’in modeli bu boyutuyla karar verme sürecinde yaşanan etik ikilem ve çatışmaların nasıl çözüleceği konusunda sosyal hizmet profesyoneline yol gösterebilir. Beslenme, sağlık, barınma gibi temel ihtiyaçların karşılanması, rekreasyon, eğitim, zenginlik gibi ihtiyaçların karşılanmasından daha önceliklidir ve kurallar arsında ''Bireylerin kendi kaderini belirleme hakkına saygı duymak'' yer alır. Doğru yanıt A şıkkıdır.

Dolgoff, Lowenberg ve Harrington (2005), tarafından geliştirilen modelde yoğunlukla problem çözme aşamaları ele alınmıştır. Bu modele göre sosyal hizmet profesyonelleri, karar verme sürecinde yaşadıkları ikilemlerle ilgili çeşitli aşamalardan geçerler. Bu aşamalara “Genel Karar Verme Modeli” denilmektedir. Bu modelin kullanımı uzmanların uygulamalarında bir problemle karşılaştıklarında, hizmet alan birey için en doğru ve standart
kararları almalarına yardımcı olur. Doğru yanıt C şıkkıdır.

İnsani hizmetler alanındaki birçok profesyonelin mesleki uygulamalarından uyarlanarak oluşturulan ayrıntılı ve yoğun bir model olan etik karar verme modelinde on adım bulunmaktadır. Bu adımlar hem karar verme sürecinde hem de vakalara yaklaşım tarzının belirlenmesinde etik sorunlarla karşılaştıkça uzmana yardımcı olacak bir kılavuz niteliğindedir. Doğru yanıt A şıkkıdır.

Sosyal hizmet uzmanlarının, uygulamak zorunda oldukları yasa ve
yönetmeliklerden dolayı müracaatçı grubuna uygun olmasa da bir karar vermesi anlamına gelir. Örneğin, kriterlere uymadığı için ihtiyaç sahibi birinin başvurusunun reddedilmesi durumunda etik problem yaşanabilir. Türkiye’de engelli bireylere yönelik evde bakım hizmetleri sırasında bazı değerlendirme kriterleri uygulanır. Belirli bir yüzdenin altındaki sağlık kurulu raporu kabul edilmez ya da eve giren gelirin evde yaşayan kişilerin sayısına bölünmesi ile elde edilen gelir örneğin 402 TL, evde bakım parası ise 401 TL’nin altında
geliri olanlara veriliyor ise sosyal hizmet uzmanı ailenin çok ihtiyacı olmasına rağmen yardım bağlayamamaktadır. Bu durum gerçek anlamda bir etik problemdir. Doğru yanıt C şıkkıdır.