SOSYAL HİZMET ETİĞİ - Deneme Sınavı - 8

Bir sosyal hizmet uzmanının gizliliği ihlal etmesi mümkün olan, beklenen ve gereken birçok durum vardır. Zastrow bunları şu şekilde sıralamıştır:
• Danışan, resmî olarak (genellikle yazılı) uzmana bilgiyi açığa çıkarmak için izin verdiğinde.
• Uzman adli bir durum için ifadeye çağrıldığında.
• Danışan, uzmana karşı hukuk davası açtığında. (görevi suiistimal gibi)
• Danışan, intihar tehdidinde bulunduğunda. Bu durumda uzman danışanın yaşamını kurtarmak için gizliliği ihlal etmek zorundadır. Bu tür koşullarda hizmeti veren uzmanın gizliliği ihlal etmesi teşvik edilmesine rağmen, böyle bir yasal zorunluluk yoktur.
• Danışan, terapistini yaralama tehdidinde bulunduğunda.
• Uzman reşit olmayan birinin suç işlediğini, yetişkinler tarafından suç unsuru olarak kullanıldığını ya da suçla ilgili eylemlerin kurbanı olduğunu fark ettiğinde.
• Çocuk istismarı ya da ihmaliyle ilgili bir delil olduğunda.
• Danışanın duygusal ve fiziksel koşulları işini kendisi veya diğer kişiler için açık bir tehlike hâline getiriyorsa

Yargılayıcı olmayan tutum ilkesine göre danışanların kişiliklerini değil, davranış ve tutumlarını değerlendirme esastır. Suçlayıcı ya da masumiyet yükleyici iletişim kalıplarından uzak durmaya özen göstermeliyiz. Zira, damgalama ve önyargılarla düşünme, insanların ‘özgün’ sosyal koşullar içinde şekillendiği gerçeğinin gözden kaçırılmasına yol açarak, etkili bir değerlendirme yapmayı ve danışanın psikososyal ve kültürel niteliklerine uygun uygulamayı gerçekleştirmeyi engellemektedir.

Doğru cevap D'dir.

Doğru cevap C'dir.

Doğru cevap A'dır.

Doğru cevap A'dır.

Doru cevap E'dir.

Doğru cevap C'dir.

Doğru cevap E'dir.

Doğru cevap E'dir.

Doğru cevap B'dir.

Doğru cevap A'dır.

Sosyal hizmet uzmanlarının çalışmalarını yürütürken karşılaşacağı etik sorunları
ve ikilemleri tanıması ve çözmesi için bir rehber niteliğinde hazırlanan bu belge, sosyal hizmet uzmanlarının (1) hizmet alanlara, (2) meslektaşlarına, (3) uygulama ortamına, (4) kendisine, (5) mesleğine ve (6) topluma olmak üzere altı alandaki sorumluluklarını kapsamaktadır. Biz bu ünitede tartışmayı, özellikle birinci maddede yer alan “hizmet alanlar”
ile sınırlı tutacağız.

Ünlü İngiliz düşünür Charles Levy’nin ifade ettiği gibi; “sosyal hizmet farklılıklara hoşgörüsü olan bir meslektir fakat aynı zamanda kimin, hangi koşullarda ve nasıl bir yaşam sürmesi gerektiğine ilişkin kesin kabulleri vardır”.

1. Korunma gereksinimi (korunmaya muhtaçlık statüsü) saptanan vakalarda.
a. Çocuklar (18 yaş ve altı)
b. Engelliler (özellikle zihinsel engelleri olanlar)
c. Yaşlılar (özellikle özbakımını yapabilecek fiziksel yetilerinde veya bilişsel
yeterliklerinde ağır kayıpları olanlar)
d. Şiddet mağduru kadınlar

2. Toplumsal normları ve yasaları ihlal ettiği için zorunlu rehabilitasyon uygulanan vakalarda.
a. Çocuk ve yetişkin hükümlüler
b. Alkol veya madde bağımlıları
c. Ruhsal engelliler (psikotik bozukluğu olanlar)

Bireyselleştirme ilkesiyle yakından ilgili kural “Danışanın bulunduğu yerden başla”dır: Burada ve Şimdi.

Buraya kadar değindiğimiz uygulama etik ilkelerinden gizliliğin –karşıtı gibi görünse de– tamamlayıcısı hesapverebilirliktir. Esasında Biestek’in –yukarıda verilen- yedi ilkesi arasında yer almamaktadır. Listeye biz ekliyoruz.

Bir sosyal hizmet uzmanının gizliliği ihlal etmesi mümkün olan, beklenen ve gereken birçok durum vardır. Zastrow bunları şu şekilde sıralamıştır:
• Danışan, resmî olarak (genellikle yazılı) uzmana bilgiyi açığa çıkarmak için izin
verdiğinde.
• Uzman adli bir durum için ifadeye çağrıldığında.
• Danışan, uzmana karşı hukuk davası açtığında. (görevi suiistimal gibi)
• Danışan, intihar tehdidinde bulunduğunda. Bu durumda uzman danışanın yaşamını kurtarmak için gizliliği ihlal etmek zorundadır. Bu tür koşullarda hizmet veren uzmanın gizliliği ihlal etmesi teşvik edilmesine rağmen, böyle bir yasal zorunluluk yoktur.
• Danışan, terapistini yaralama tehdidinde bulunduğunda.
• Uzman reşit olmayan birinin suç işlediğini, yetişkinler tarafından suç unsuru olarak kullanıldığını ya da suçla ilgili eylemlerin kurbanı olduğunu fark ettiğinde.
• Çocuk istismarı ya da ihmaliyle ilgili bir delil olduğunda.
• Danışanın duygusal ve fiziksel koşulları işini kendisi veya diğer kişiler için açık bir tehlike hâline getiriyorsa.

Çıkar Çatışmaları Sosyal hizmet uzmanları:
a. Çıkar çatışmalarına karşı duyarlı olmalı ve hizmetlerin mesleki anlayışla ve tarafsızca verilmesine engel olabilecek durumların ortaya çıkmasını önlemelidir. Mevcut ya da olası çıkar çatışması durumunda müracaatçıları bilgilendirmeli ve ortaya çıkabilecek sorunları müracaatçının ihtiyaçlarını temel alarak çözmeye çalışmalıdır.
b. Herhangi bir mesleki ilişkiden dolayı haksız kazanç sağlamamalı ve kişisel, dinsel, siyasal ya da iş konularındaki çıkarları doğrultusunda müracaatçılarını kullanmamalıdır.
c. Şu anki ve geçmişteki müracaatçılarıyla, onlara zarar verebilecek ikili ya da çoklu ilişkiye girmemelidir. (İkili ya da çoklu ilişki sosyal hizmet uzmanının müracaatçılarıyla mesleki,sosyal ya da iş ilişkisi gibi birden fazla alanda ilişkiye girmesi anlamındadır. İkili ya da çoklu ilişkiler aynı anda ya da art arda oluşabilir)
d. Birbiriyle ilişkisi olan iki ya da daha fazla insan hizmet veriyorlarsa (eşler, aile üyeleri gibi), tarafların tümüne hangisinin bir müracaatçı olarak ele alınacağı ve hizmet alan diğer kişilere yönelik mesleki uygulamaların yapısı konusunda bilgi vermelidir.
e. Gereksinimleri konusunda çatışma yaşayan ya da çatışmaların çıkabileceğini önceden tahmin ettiği kişilere hizmet vermesi durumunda (örneğin: eşlerin boşanması, çocuğun velayetinin kime verileceğinin saptanması veya korunma kararı alınması), konu ile ilgili herkese kendi rolünü açıklamalı ve gereksinimler arasındaki çatışmaları en aza indirme yönünde hareket etmelidir