SOSYAL HİZMET ETİĞİ - Deneme Sınavı - 11

Konsültasyon
Sosyal hizmet uzmanları:
a. Müracaatçıların menfaatine olacağını düşünmeleri hâlinde meslektaşlarının önerilerine ve danışmanlığına başvurmalıdır.
b. Meslektaşlarının yetkinlik ve uzmanlık alanlarından haberdar olmalıdır. Konsültasyon isterken konusunda bilgisini, uzmanlığını ve yetkinliğini kanıtlamış meslektaşlarına danışmalıdır.
c. Müracaatçılarla ilgili olarak meslektaşlarına danışırken, sadece konsültasyon için gerekli olan bilgiyi açığa vurmalıdır

Örneğin madde bağımlılığı alanında yıllarca çalışmış bir sosyal hizmet uzmanına bu alanda yeni çalışmaya başlayan ya da bir vaka özelinde ek bilgiye ihtiyaç duyan bir sosyal hizmet uzmanı başvurabilir.

Sosyal hizmet uzmanları,
a. Kayıtlarını zamanında, tam ve doğru olarak, müracaatçılara verilen hizmetlerin sunumunu kolaylaştıracak ve gelecekte de sürekliliğini sağlayacak şekilde tutmalıdır.
b. Hazırladıkları belgelerde gizlilik ilkesine uymalı ve bu belgelerde sadece hizmet sunumu için gerekli bilgilerin yer almasını sağlamalıdır.
c. Kayıtları, gerektiğinde ulaşılması amacıyla, hizmetin sona ermesinden sonra da saklamalıdır.

Sevgi evinde çalışan bir sosyal hizmet uzmanı bu kurumda yaşayan ve TEOG sınavına giren öğrenci adına gelen belgeyi korumalı ve gerekli olduğunda öğrenci adına ilgili yerlere göndermelidir.

Etik, felsefenin dört ana dalından biridir. Yanlışı doğrudan ayırabilmek amacıyla ahlak kavramının doğasını anlamaya çalışır. Doğru cevap B'dir.

Bir mesleğin etik kodlara sahip olması mesleğin sağlıklı bir şekilde uygulanmasının temelini oluşturmaktadır. Bu noktada bir mesleğin etik bir koda sahip olma nedenlerinin;
1. Bir mesleğin mesleki statüsüne katkıda bulunmak,
2. Mesleki kimliği sağlamak ve kurmak,
3. Uygulamacıların nasıl davranması gerektiği hakkında rehberlik etmek,
4. İstismar ve yanlış uygulamalardan müracaatçıyı korumak,
5. Mesleği düzenlemek ve disipline etmek olduğu söylenebilir.

Doğru cevap D'dir.

Etik standartların Türkiye’de kabulü 1997 yılına dayanmaktadır. Sosyal Hizmet Uzmanları Derneği’nin 1997 yılında 4. Olağan Genel Kurulunda etik standartlar ve sorumluluklar kabul edilmiş ve 2004 yılında da sosyal hizmet uzmanlarının etik konusundaki sorumluluklarını açıklayan “Sosyal Hizmet Mesleğinin Etik İlkeleri ve Sorumlulukları” isimli kitapçık basılmıştır. Bu kitapçıkta on bir genel etik ilke verildikten sonra beş bölümde sosyal hizmet uzmanlarının etik sorumlulukları açıklanmıştır. Bu bölümler;
-müracaatçılara karşı etik sorumluluklar,
-meslektaşlara ve diğer meslek elemanlarına ilişkin etik sorumluluklar,
-uygulama ortamına ilişkin etik sorumluluklar,

-meslek elemanı olarak sosyal hizmet uzmanlarının etik sorumlulukları,
-değerlendirme ve araştırmadır.

Doğru cevap A'dır.

Konsültasyon süpervizyon (danışmanlık) kavramı ile açıklanabilir. Yurt dışında özel kuralları ve eğitimleri olan süpervizyon sistemi ülkemizde henüz oluşturulmamıştır. Ülkemizde yaygın olarak daha deneyimli bir sosyal hizmet uzmanından gönüllü olarak alınan süpervizyon sistemi bulunmaktadır.

Telif hakkı ve kabulü, intihal konusu ile yakından ilgilidir. Bir sosyal hizmet uzmanı yazdığı tüm metinlerden sorumludur. Kendi emeği olmayan belgeleri izinsiz kullanmamalıdır. Doğru cevap E'dir.

Toplumun Acil Gereksinimleri: Sosyal hizmet uzmanları toplumun acil gereksinimlerinin kapsamlı olarak karşılanması için uygun profesyonel hizmetleri sağlamalıdır.Örneğin Türkiye’de son dönemde en acil gereksinim taşıyan grupların Suriyeli olduğu söylenebilir. Sosyal hizmet uzmanlarının ihtiyaç sahibi bu gruba yönelik yeni hizmetler üretmesi mesleki bir sorumluluktur. Korunma ihtiyacı olan Suriyeli çocuklara yönelik hizmetlerin oluşturulması ve çeşitlendirilmesi gibi. Doğru cevap C'dir.

Kişisel Tutum: Sosyal hizmet uzmanları, mesleki sorumluluklarını yerine getirirken kişisel tutumlarının buna engel olmasına izin vermemelidir. Bu madde özellikle kişisel değerler ile mesleki değerlerin çatışması durumunda karşımızda çıkmaktadır. Örneğin cezaevinde çalışan bir sosyal hizmet uzmanısınız. Çalıştığınız bir cezaevine kız arkadaşına tecavüz ettikten sonra öldüren bir mahkûm gönderilmiştir. Kişisel olarak bu kişinin kesinlikle cezaevi imkânlarından faydalanmaması gerektiğini düşünüyorsunuz. Bu düşünme şekli bir mesleki kimliğin olmadığı durumlarda normal olarak kabul edilebilir. Ancak cezaevinde olan tüm mahkûmların sunulan imkânlardan yararlanma temel hakkı dikkate alındığında, haklar açısından bir çatışma ortaya çıkmaktadır. Böylesi bir çatışma durumunda kişisel değerlerimizin mesleki değerlerimizin önüne geçmesine izin vermemeliyiz. 

Doğru cevap B'dir.

Yetkinlik: Sosyal hizmet uzmanları,
a. Sadece yetkin olduğu veya yetkin olma konusunda istekli olduğu alanda sorumluluk kabul etmeli veya görev almalıdır.
b. Mesleki uygulamalarında yetkin hâle gelmek için çaba göstermeli; bilgilerinin geliştirilmesi ve geçerliliğinin sınanması konusunda uygun yöntemlere başvurmalıdır.
c. Mesleki uygulamalarında sosyal hizmet mesleği ve disiplini ile meslek etiğine ilişkin geçerli bilgileri temel almalıdır.

Doğru cevap B'dir.

Hizmetlere Havale: Sosyal hizmet uzmanları,
a. Müracaatçılara tam olarak hizmet verilebilmesi için diğer meslek elemanlarının
ihtisaslaşmış bilgisine ya da uzmanlığına gereksinim duyulduğunda; kendi mesleki müdahalelerinin etkili olamayacağına ya da anlamlı gelişme sağlayamayacağına
inanmaları ve ilave hizmetlere gereksinim olması durumunda müracaatçılarını başka meslek elemanlarına havale etmelidir. 

b. Müracaatçılarını diğer meslek elemanlarına havale ederken, sorumluluğun aktarımında uygun adımları atmalıdır. Havale yaptığı meslek elemanına müracaatçı hakkındaki gerekli bilgileri aktarmadan önce durumu müracaatçısının bilgisine sunmalı ve onayını almalıdır.

Doğru cevap C'dir.

Ahlak, bir toplumun değer yargılarını, normlarını içeren ilkeler ve kurallar bütünüdür.
Etik ise, felsefenin dört ana dalından biridir. Yanlışı doğrudan ayırabilmek amacıyla ahlak kavramının doğasını anlamaya çalışır. Doğru cevap E'dir.

Bir mesleğin etik bir koda sahip olma nedenlerinin;

Müracaatçılara İlişkin Etik Sorumluluklar: Müracaatçılara bağlılık, kültürel yetkinlik ve sosyal farklılık, kendi kaderini belirleme, mahremiyet ve gizlilik, bilgilendirilmiş onay, kayıtlara ulaşma, hizmetlerin kesintiye uğramaması, hizmetin sonlandırılması, çıkar çatışmaları, hizmetler için ödemeler, duygusal/cinsel ilişki, fiziksel temas, cinsel taciz ve küçük düşürücü dil kullanma alt başlıklarında incelenmektedir.

Meslektaşlara ve Diğer Meslek Elemanlarına İlişkin Etik Sorumluluklar: Saygı, gizlilik, disiplinler arası iş birliği, meslektaşların yer aldığı çatışma ve anlaşmazlıklara yaklaşım, konsültasyon, hizmetlere havale, cinsel konular, meslektaşların zayıf yönleri ve yetersizlikleri, meslektaşların meslek etiğine aykırı uygulamaları alt başlıklarında incelenmektedir.

Etik standartların Türkiye’de kabulü 1997 yılına dayanmaktadır. Sosyal Hizmet Uzmanları Derneği’nin 1997 yılında 4. Olağan Genel Kurulunda etik standartlar ve sorumluluklar kabul edilmiş ve 2004 yılında da sosyal hizmet uzmanlarının etik konusundaki sorumluluklarını açıklayan “Sosyal Hizmet Mesleğinin Etik İlkeleri ve Sorumlulukları” isimli kitapçık basılmıştır.

Değerlendirme veya araştırmaya katılacak kişilere, gerektiğinde katılmayı reddedebileceklerini ya da fiili olarak hiçbir ceza ya da yoksunlukla karşılaşmayacaklarını ve katılım için ısrar edilmeyeceğini açıklamalıdır. Aksini söylememelidir ya da ima etmemelidir. Katılımcının özel hayatına /mahremiyetine ve onuruna saygı gösterileceğine ilişkin bilgi vererek gönüllü ve gerekirse yazılı onayını almalıdır. Bilgilendirilmiş onay: istenilen katılımın niteliği, kapsamı, süresi, araştırmaya katılmanın faydaları ve olası riskleri hakkındaki bilgileri içermelidir.

Sosyal hizmet uzmanları mesleki tutum, karar ve eylemlerinde sosyal adaletsizlikle mücadele eder. Bu nedenle:

Sosyal hizmet uzmanları uygulama ortamında süpervizyon ya da konsültasyon sistemini oluşturmak için çaba göstermelidir. Süpervizyon ya da konsültasyon veren sosyal hizmet uzmanları:

Sosyal hizmet uzmanları müracaatçılarıyla iş birliği içinde çalışır ve onları en üst düzeyde katılım için destekler. Müracaatçılarına çalışmalarının yararlarına ve olası risklerine ilişkin bilgi verir. Çalışmalarında öncelikle müracaatçılarının yararını gözetir; bununla birlikte üçüncü kişileri de göz ardı etmez.