SOSYAL HİZMET ETİĞİ - Deneme Sınavı - 12

Metaetik: Üstetik de denilen metaetik, en genel anlamda, ahlaki yargıların doğasını
inceleyen etik dalıdır.

Aristo, en eski tanımlarından birini yaparak etiğin “iyi ve mutlu yaşama sanatı” olduğunu ifade etmiştir.

Meslek etiği, bir görevi yerine getiren kişilerin iş ilişkisi kurdukları kişilere karşı davranışlarını düzenleyen ve onların davranışlarının etik çerçevede nasıl olması gerektiği konusunda yol gösteren kurallar ve ilkeler bütünü olarak tanımlanır.

Bireyin temel hakları yaşama hakkı, dokunulmazlık hakkı, sağlık, eğitim ve dilekçe hakları, özel yaşamın gizliliğini koruma hakkı ve seçme ve seçilme hakkıdır.

Sosyal hizmet etiğinin gelişimini inceleyen Reamer (2015) beş dönemden bahseder. Reamer’in ahlâkî dönem adını verdiği ilk dönemde sosyal çalışmacıdan çok hizmet alan vatandaşın ahlakı üzerinde durulmuştur. Daha sonra gelen değerler döneminde ise sosyal hizmet mesleğinin üzerinde durduğu temel olarak görülen değerler hakkında pek çok çalışma yapılmıştır. Böylece sosyal hizmet etiğinde odak noktası hizmet alandan verene doğru kaymıştır. Üçüncü dönem etik karar verme konusunun önem kazanmasından dolayı karar verme süreci biçiminde adlandırılmıştır. Dördüncü dönemde ise etik standartlar ve risk yönetimi önem kazanmıştır. Son olarak, dijital dönem olarak adlandırılan beşinci dönemde ise teknolojinin, özellikle sosyal medyanın artan kullanımının kişilerle iletişime getirdiği hem kolaylıklar hem de riskler tartışılmaktadır.

Biestek, sosyal hizmet uzmanı ile hizmet alan arasındaki ilişkide dikkat edilmesi gereken yedi ilkeden bahsetmektedir. Bu yedi ilke şöyledir:
• Bireyselleştirme
• Duyguların anlamlı dışavurumu
• Kontrollü duygusal katılım
• Kabul etme
• Yargılayıcı olmayan tutum
• Hizmet alanın kendi kararını kendisinin vermesi
• Gizlilik

Köklerini ahlâkî iyiyi fayda ile özdeşleştiren İngiliz filozof D. Hume’a kadar götürebileceğimiz faydacılık, esas itibarıyla 18. yüzyılın ikinci yarısından itibaren Jeremy Bentham ve John Stuart Mill tarafından geliştirilmiştir.

Sosyal hizmet için erdem etiği nasıl bir anlam ifade etmektedir? Kısaca belirtilirse, erdem, sosyal hizmet etiği kapsamında, şefkat ve merhamet sahibi olma, adaletle davranma, atılganlık, koruyuculuk ve gelişim için yardımcı olma gibi özelliklerle birlikte anılmaktadır.

Bakım etiği; feminist etik ile sıkı bir bağ içindedir ve Carol Gilligan’ın düşünceleri üzerinde temellendirilmektedir.

Avrupa Konseyi’nin temel belgelerinden olan ve ilk olarak 1961’de daha sonra da genişletilerek 1996’da yayımlanan Avrupa Sosyal Şartı, çalışanlardan engellilere kadar toplumda dezavantajlı olarak kabul edilebilecek tüm birey ve grupların sosyal iyileşmesinin sağlanması amacıyla herkesin sosyal hizmet yöntemlerinden yararlanma hakkını bir insan hakkı olarak öne sürmüştür.

Etik, yol gösterici ilkeleri vasıtasıyla toplumu oluşturan tüm tarafların bir arada yaşamalarının gerçekleşmesine yardımcı olur.

Türkiye’de sosyal hizmeti hukuken tanımlayan kanun olan Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Kanunu’na göre sosyal hizmetler “kişi ve ailelerin kendi bünye ve çevre şartlarından doğan veya kontrolleri dışında oluşan maddi, manevi, sosyal yoksunluklarının giderilmesine ve ihtiyaçlarının karşılanmasına, sosyal sorunlarının önlenmesi ve çözülmesine yardımcı olunması ve hayat standartlarının iyileştirilmesi ve yükseltilmesini amaçlayan sistemli ve programlı hizmetler bütünüdür

Metaetik: Üstetik de denilen metaetik, en genel anlamda, ahlaki yargıların doğasını inceleyen etik dalıdır. Etik önermelerinin anlamlarını çözümleyen, etik savları ile uslamlamalarının geçerliliklerini araştıran, 20. yüzyılda çözümleyici felsefenin iyiden iyiye serpilmesiyle boy gösteren etik soruşturmasıdır

Sosyal hizmetin temelinde, elverişsiz koşullarda olsun olmasın her bir bireyin yalnızca insanlığından kaynaklanan bir değere sahip olduğu ve bu nedenle saygınlığının korunması gerektiği düşüncesi vardır.

Temel özgürlükler ise düşünce ve ifade özgürlüğü, basın özgürlüğü, din ve vicdan özgürlüğü, haberleşme özgürlüğü, yerleşme ve seyahat özgürlüğü, toplantı hak ve özgürlüğü ve bilim ve sanat özgürlüğüdür.

Bireyin temel hakları yaşama hakkı, dokunulmazlık hakkı, sağlık, eğitim ve dilekçe hakları, özel yaşamın gizliliğini koruma hakkı ve seçme ve seçilme hakkıdır.

Kolektivist toplumlar toplumun ortak amaçlarının bireyin amaçlarından daha önemli olduğuna inanan ve dayanışma ve kaynaşmanın üst düzeyde olduğu toplumlardır.

Reamer’in ahlâkî dönem adını verdiği ilk dönemde sosyal çalışmacıdan çok hizmet alan vatandaşın ahlakı üzerinde durulmuştur.

Postmodernite modernite sonrası ortaya çıkan yeni durumu ifade eder. Bu durumu yaratan nitelikler küreselleşme, bilginin parçalı, akışkan ve metalaşmış bir hâle gelmesi, tüketim kültürü ve otorite ve büyük anlatıların sarsılması olarak sayılabilir

Aristo, en eski tanımlarından birini yaparak etiğin “iyi ve mutlu yaşama sanatı” olduğunu ifade etmiştir. Doğru cevap A seçeneğidir.