SOSYAL GÜVENLİK

Avrupa Konseyinin hazırlayarak uygulamaya koyduğu Avrupa Sosyal Şartı, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi gibi sözleşmeler, İnsan Hakları Alanındaki Gelişmeler kapsamındadır. Doğru cevap E'dir

Bazı ülkelerin ikili sosyal güvenlik sözleşmesi yapamadığı ülkelerdeki vatandaşlarının sosyal güvenlik meselelerinin çözülmesi bakımından aldıkları bir başka tedbir ise yurt dışında geçirdikleri süreyi ülkelerinin sosyal güvenlik sistemine saydırma imkanı veren hizmet borçlanması imkanının sağlanmasıdır. Doğru cevap A'dır.

Vatansız (Haymatlos): Herhangi bir ülke hukukuna göre vatandaşlık bağı bulunmayan kişilerdir. Bir ülke vatandaşlığından çıkarılan diğer ülkeler tarafından da kabul edilmeyen kişilerin statüsüdür. Doğru cevap B'dir.

İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi, insan hakları konusundaki temel metinlerden birisidir. 10 Aralık 1948 tarihli belgede sosyal güvenlik konusunda da
hükümlere yer vermektedir. Diğer sözleşme ve tarihleri şu şekildedir:

Mültecilerin Statüsüne Dair Sözleşme (1951)

Vatansızların Statüsüne Dair Sözleşme (1954)

Uluslararası Medeni ve Siyasi Haklar Sözleşmesi (1966)

Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Haklar Uluslararası Sözleşmesi (1966)

Doğru cevap D'dir.

Bu sözleşmeye taraf olacak devletlerce bu hakların tam olarak yaşama geçirilmesi için alınacak önlemler zorunlu olarak şunları içerecektir;
a. Ölü doğum ve çocuk ölüm oranlarının
düşürülmesinin ve çocuğun sağlıklı gelişiminin sağlanması;
b. Çevrenin ve iş yeri sağlığının iyileştirilmesi;
c. Salgın, mahalli, mesleki ve diğer hastalıkların önlenmesi, tedavisi ve denetimi;
d. Hastalık durumunda tüm tıbbi hizmet
ve ilgiyi sağlayacak koşulların yaratılması

Doğru cevap E'dir.

Çocuklar hakkında her türlü ayırımcılığın yapılmasını (ırk, renk, dil, din, siyasi vs. kanaat, millî ve sosyal geçmişi, mal varlığı, doğum ve sair farklılıkları sebebiyle) da yasaklayan (sözleşmenin giriş maddesi) sözleşmede çocukların insan haysiyetine yaraşır bir uygulama görmesi için gerekli bütün koruma
sağlanmaktadır. Çocuk Hakları Sözleşmesi çocukların “Magna Carta”sı ya da “İnsan Hakları Yasası” olarak nitelendirilmektedir. Doğru cevap C'dir.

Bu sözleşmelerle 5 temel prensibin hayata geçirilmesi amaçlanmıştır. Bunlar;
i. Eşit işlem yapılması,
ii. Uygulanacak mevzuatın belirlenmesini temin eden prensiplerin tespiti,
iii. Kazanılmış hakların ve yardımların yapılmasının yurt dışında da sürdürülmesinin
temin edilmesi,
iv. Hakların tahakkukunda da kazanılmış hakların dikkate alınmasının temin edilmesi,
v. Karşılıklılık esasına dayalı uygulamanın yapılması

Doğru cevap D'dir.

Avrupa Sosyal Şartı (1961), 18 Ekim 1961 tarihinde İtalya’nın Torino şehrinde imzalanmış ve 26 Şubat 1965 tarihinde gerekli olan 5 devletin onaylaması ile yürürlüğe girmiştir. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesini tamamlamak amacıyla hazırlanmıştır. Doğru cevap B'dir.

1949 yılında kurulan Avrupa Konseyi 21 üyeden oluşan uluslararası bir teşkilattır. Konsey
Avrupa’nın askerî bakımdan savunulmasını sağlamak amacıyla kurulan NATO yanında, onu sosyal ve ideolojik anlamda tamamlamak üzere kurulmuş bir teşkilattır.

Doğru cevap A'dır.

Filadelfiya Bildirgesi (1944): ILO’nun Filadelfiya’da toplanan 26.Uluslararası
Çalışma Konferansında 10 Mayıs 1944 tarihinde kabul edilerek ilan edilmiş bulunan bu Bildirge’de sosyal güvenliğe ilişkin önemli hükümler yer almaktadır. Bildirge modern sosyal güvenlik sistemlerinin doğuşuna da etki eden bir metindir. Doğru cevap B'dir.

Sosyal güvenliğe uluslararası boyut kazandıran ilk gelişme, zamanla ticari, turistik, eğitim ve çeşitli amaçlarla vatandaşların yurt dışına gitmeleri; çalışmak, eğitim, ticaret ve turistik amaçlarla başka ülkelerde bulunmaları birtakım sosyal güvenlik haklarından faydalanma bakımından sorunlar yaratmıştır. Sosyal güvenliğin uluslararası boyut kazanmasında bu gelişmelerin büyük etkisi olmuştur.

Sosyal devlet, Uluslararası Çalışma Örgütünün sosyal politikalarını benimseyen, sosyal güvenlikle ilgili sözleşmelerini iç hukuka aktarma konusunda daha olumlu bakan devlettir. Kısacası, Sosyal devlet anlayışının dünyada yaygınlaşmaya başlaması sosyal güvenliğin gelişmesine ve uluslararasılaşmasına önemli katkı sağlamıştır.

Sosyal güvenliğin iktisadi bütünleşmenin önünde bir engel olmaktan çıkarılması için düzenlemeler yapılmış; bu düzenlemelerle ilgili idari mekanizmalar kurulmuş ve Avrupa Adalet Divanı bu alandaki uyuşmazlıkları çözen bir yargı organı olarak da görev yapmaya başlamıştır. Avrupa Ekonomik Topluluğundan Avrupa Birliği’ne giden süreç içinde meydana gelen gelişmeler incelendiğinde iktisadi entegrasyonların sosyal güvenliğin uluslararası boyut kazanmasındaki rolü daha iyi anlaşılır.

Sosyal güvenliğin uluslararası boyut kazanmasının vatandaş temelindeki etkileri göz ardı edilemez. Ancak bu gelişmelerin daha da hızlanması ve sosyal güvenliğin günümüzdeki anlamda uluslararası bir mesele hâline gelmesini hızlandıran bir takım gelişmelerin de bu sürecin hızlanmasında belirleyici katkıları olduğunu unutmamak gerekir. Bu gelişmeler; iktisadi gelişmeler, devlet anlayışlarındaki gelişmeler, insan hakları alanındaki gelişmeler, uluslararası göç ve iktisadi bütünleştirme hareketleridir.

Sosyal devlet, Uluslararası Çalışma Örgütünün sosyal politikalarını benimseyen, sosyal güvenlikle ilgili sözleşmelerini iç hukuka aktarma konusunda daha olumlu bakan devlettir.

İktisadi bütünleşme, üretim faktörlerinin ülkeler arasındaki dolaşımının serbestleştirilmesidir. Doğru cevap, B'dir.

Sosyal güvenliğin iktisadi bütünleşmenin önünde bir engel olmaktan çıkarılması için görev yapan idari mekanizmalardan biri, Avrupa Adalet Divanı'dır. Doğru cevap, A'dır.

Verilenlerden birinci ve dördüncü madde doğrudur. Doğru cevap, C'dir.

Yurt dışı hizmet borçlanması, anlaşma yapılamayan ülkelerdeki vatandaşların sosyal güvenliklerini sağlamayı amaçlar. Doğru cevap, E'dir.

T.C. Anayasası’na göre, “Herkes sosyal güvenlik hakkına sahiptir” (md.60). Doğru cevap, D'dir.