SOSYAL GÜVENLİK - Deneme Sınavı - 10

Sosyal güvenlik harcamalarını artıran belli başlı faktörler şunlar olmuştur:

• Sosyal koruma kapsamının genişlemesi

• Sosyal refah devleti anlayışının güçlenmesi

• Demografik faktörler

• Programların olgunlaşması

• Sosyal yapıdaki değişiklikler

• Sağlık hizmetlerinin maliyetindeki artışlar

• İşsizlik

• Uluslararası emek ve insan göçü

• İktisadi krizler

• Kötü yönetim

Avrupa ülkeleri, dünyanın diğer yörelerindeki ülkelerle karşılaştırıldığı zaman, sosyal güvenlik harcamaları hala çok yüksek olan ülkelerdir.

Nüfus, içinde bulunduğumuz yüzyılda sosyal güvenlik sistemlerinin geleceğini etkileyen en önemli faktörlerden biri haline gelmiştir.

Demografik fırsat penceresi: Nüfusun yapısal olarak değişimi ile ilgili olup, aktif (çalışan) nüfusun en yüksek, bağımlı nüfusun ise en düşük seviyede olduğu dönemi ifade eder.

Japonya ve Almanya başta olmak üzere birçok gelişmiş ülke, özellikle de Avrupa ülkeleri, yüzyılın ilk yarısında yaşlı nüfus problemini en fazla yaşayan ülkeler olacaktır.

Ülkelerin takip ettiği ekonomik ve sosyal politikalardaki keskin değişiklikler, sosyal güvenlik harcamalarının beklenenden daha hızlı artışına yol açabilir.

Sosyal güvenlik fonlarının değerlendirilmesi sürecinde, birbiri ile karşılıklı etkileşimi olan 6 ayrı prensibin göz önüne alınması gerekir.

Sosyal güvenlik fonlarının değerlendirilmesi sü- recinde, birbiri ile karşılıklı etkileşimi olan 6 ayrı prensibin göz önüne alınması gerekir.Bu prensipler:

• Hedeflerin açıklığı (belirginliği)

• Politik müdahalelerden uzak olma

• Sigortalılara hesap verme

• Güvenilir yönetim

• Düşük maliyetli yönetim

• Basiretli (ihtiyatlı) yatırım

Sosyal güvenlik programlarının ekonomik etkilerinin yönünü ve derecesini belirleyen faktörler:

• Sosyal güvenlik kurumlarınca bağlanan aylıkların ortalama kazançlara oranı,
• Sosyal güvenliğin finansmanı için kullanılan gelir kaynakları, bu kaynakların prim veya vergi olması, kimlerden ne oranda tahsil edildiği,
• Aylıklar ile ödenen primler arasındaki ilişkinin varlığı ve derecesi,
• Aylıkların yeniden belirlenmesinde kullanılan ayarlama yöntemleri,
• Sosyal güvenlik kurumlarının finansman metodu olarak fon veya yılı yılına finansman metodunu benimsemesi,
• Sosyal güvenlik fonlarının kullanım alanları ve değerlendirilme şekilleri,olarak sıralanabilir.

Yaşlılık sigortaları, emekli aylığı alma hakkını kazananların çalışma hayatından ayrılması dolayısıyla emek arzını daraltıcı etki yapar.

Sosyal koruma kapsamının daralması değil genişlemesi sosyal güvenlik harcamalarını artıran faktörlerdendir. Doğru cevap B'dir.

Gelişmekte olan ülkelerde sosyal güvenlik harcamalarının seviyesi, iktisadi gelişme seviyeleri arasındaki farklılıklara ilaveten sosyal güvenlik sistemlerinin kurumsal yapısı, kişi olarak kapsamı, sosyal güvenlik garantisi sağlanan sosyal risklerin sayısı gibi sebeplere bağlı olarak da farklılıklar göstermektedir. Doğru cevap E'dir.

Avrupa ülkeleri, dünyanın diğer yörelerindeki ülkelerle karşılaştırıldığı zaman, sosyal güvenlik harcamaları hala çok yüksek olan ülkelerdir. Doğru cevap E'dir.

Sosyal güvenlik harcamalarını azaltma veya kontrol altına almaya yönelik çabalar şunları içerir:

• Yaşlılık aylığına hak kazanma şartlarının zorlaştırılması ve emekli olma yaşının yükseltilmesi,
• Sosyal güvenlik garantisi sağlamada bireysel sorumluluk alanının genişletilerek kamu programlarının sağladığı sosyal korumanın seviyesinin düşürülmesi,
• Kayıt dışılığın önlenerek, prim ödeyenlerle ilgili tabanın genişletilmesi,
• Sağlık hizmetlerinden faydalananlardan alınan katkı paylarının artırılması,
• Kaynak kullanımında etkinliği sağlayacak iyi yönetim modellerinin geliştirilmesi

Sosyal güvenlik fonları, bütün ülkeler için önemli olmakla birlikte tasarruf eğilimi düşük ve sermaye birikimi yetersiz olan gelişmekte olan ülkeler için daha büyük önem arz etmektedir. Çünkü bu fonlar, uzun dönemlidir ve istikrarlıdır. Orta ve uzun dönemli kalkınma planları yapan ülkeler için
enerji, sulama, ulaştırma ve haberleşme gibi uzun dönemde net getirisi yüksek olacak alanlara yapılacak yatırımlar için istikrarlı, önceden hesaplanabilir bir finansman kaynağıdır. Doğru cevap A'dır.

Bu prensipler arasında siyasi iktidara değil sigortalılara hesap verme bulunur. Doğru cevap B'dir.

Sosyal güvenlik kurumları, sigortalılara almış oldukları primlere karşılık onların ihtiyaç duydukları dönemlerde gelir ve aylık ödeme taahhüdü altına girmişlerdir. Güvenlik
kriteri, kurumların üstlenmiş olduğu bu yükümlülüğü yerine getirmelerini sağlayacak şekilde yatırılan fonların geri dönüşünün garanti altına alınması, fonların geri dönüşü garantili alanlarda değer kaybetmeden yatırılması anlamına gelmektedir. Doğru cevap C'dir.

Sosyal güvenliğin:
• Milli gelir ve iktisadi büyümeye etkisi,
• Emek arzı ve istihdam seviyesine etkisi,
• Gelirin yeniden dağılımına etkisi,
• Tasarruf eğilimi ve sermaye birikimine etkisi
ekonomik boyutu ile ilgili tartışmaların ağırlıklı konularını oluşturmaktadır. Doğru cevap E'dir.

Ücret seviyesi artarken çalışmak isteyenler bir noktaya kadar artar. Ancak, bu noktadan sonra ücret artmasına rağmen çalışmak isteyenlerin sayısında azalma meydana gelir. Ücretle çalışan işçi sayısı arasındaki bu ilişkiyi gösteren eğri, tersine dönen emek arz eğrisidir. Doğru cevap B'dir.

Sosyal güvenlik sistemleri, gelirin yeniden dağılımı ile sosyal politikanın sosyal adaleti sağlama amacını gerçekleştirir. Doğru cevap B'dir.