SOSYAL GÜVENLİK - Deneme Sınavı - 7

Aile, ilk ve temel sosyal yardımlaşma tekniğidir. Doğru cevap E'dir.

Kurumsallaşma sosyal yardımlaşma alanında birçok fayda sağlar:

Doğru cevap C'dir.

Yardımlaşma sandıkları, vakıf ve derneklerden farklı olarak sosyal yardımlaşma ve dayanışmayı üyeleri arasında gerçekleştirir, dışa kapalı sosyal yardımlaşma örgütleri olarak faaliyet gösterirler. Doğru cevap C'dir.

Bugün itibarıyla sosyal sigorta çağdaş sosyal güvenlik sisteminde en yaygın kullanılan sosyal güvenlik tekniğidir. Sosyal sigortanın temel ilkeleri;
• Zorunlu olması,
• Kamu sigortası olması,
• Primli bir sistem olması,
• Ödenen primle sağlanan yardım arasında
bir bağın olmaması,
• Bütün sosyal riskleri kapsamasıdır. Doğru cevap C'dir.

Sosyal yardım tekniğinin unsurları şunlardır: 
• Muhtaçlara yönelik sosyal güvenlik sağlamada kullanılır,
• Muhtaçlık kontrolüne dayalı yardım yapılır,
• Yardımlar karşılıksız yapılır,
• Devletçe yönetilir ve denetlenir.

Doğru cevap A'dır.

Tamamlayıcı sosyal sigortalarda sigortalının ödediği prim ile aldığı aylık arasında
birebir ilişki vardır. Doğru cevap B'dir.

Sosyal güvenlik teknikleri her dönem ve her toplum için geçerli olan, durağan, değişmez teknikler değildir. Sosyal güvenlik ihtiyacındaki değişime bağlı olarak sosyal güvenlik teknikleri de değişir.

Bireysel sosyal güvenlik tekniklerinin temeli tasarrufa dayanır. Birey karşılaşması mutlak ya da muhtemel olan sosyal güvenlik risklerine karşı tasarruf yapmak suretiyle tedbir almış olur. Bireysel teknikler; bireyin kapasitesi, bilgisi, idraki ve basiretine bağlı olarak sonuç veren tekniklerdir.

Bireysel sosyal güvenlik tekniği olup olmaması bakımından hukuki sorumluluğun tartışıldığı bilinmektedir. Hukuki sorumlulukta bir zarar ve bu zarara kusurlu ya da kusursuz olarak neden olmuş bir kişinin varlığı aranır. Sosyal güvenliğin konusu olan riskler göz önüne alındığı takdirde hukuki sorumluluğun sosyal güvenlik ihtiyacına cevap veremeyecek olduğu anlaşılacaktır. Şöyle ki; sosyal güvenlik risklerinin büyük çoğunluğu fizyolojik nitelikli risklerdir. Hastalık, analık, yaşlılık gibi risklerde hukuki sorumluluk bir çözüm sağlamaz. Çünkü bu risklerin sorumlusu bizzat insanın canlı yaratılmış olmasıdır. İşsizlik, konut sahibi olmama gibi sosyo-ekonomik risklerde de hukuki sorumluyu tespit imkânı yoktur. İş kazası ve meslek hastalığı hukuki sorumluluk bakımından önem taşıyan risklerdir.

Bireysel sosyal güvenlik tekniklerinde etkinlik bireyin kapasitesi ile sınırlı olmaktadır. Bireysel tekniklerin yeterli olamamasının arka plairnında da bu gerçek yer alır.

Bireysel tasarruf tekniğinin sosyal güvenlik garantisi sağlama bakımından yeterliliğini belirleyen faktörler:
• Yeterli tasarruf yapmaya imkan verecek seviyede yüksek gelire sahip olma,
• Tehlikeler ve zararlarının farkında olma ve
tasarruf etme bilincinin varlığı,
• Yeterli tasarruf yapılmasına imkân verecek
kadar tehlikesiz geçen sürenin varlığı ve
• Tehlikenin şiddeti ve yol açtığı zararın büyüklüğüdür.

Sosyal yardımlaşma tekniğinin ayırt edici özelliği (i) Kişiler arası yardımlaşma tekniği olması, (ii) Risk gerçekleştikten sonra devreye girmesi, (iii) Kişinin talebine bağlı olması, (iv) Yapılacak ve istenen yardımların yardım yapanın arzusuna ve yardım yapma gücüne bağlı olmasıdır.

İhtiyaç anında, muhtaç durumda bulunan üyelere mali destek vermek üzere, genellikle aynı meslek veya sanayideki kişiler tarafından meydana getirilen, primli sisteme göre işleyen yardımlaşma sandıklara Teavün (Orta) Sandığı denir.

Çağdaş sosyal güvenlik teknikleri sosyal güvenlikte bir zihniyet değişimi ile birlikte gündeme gelen tekniklerdir. Devletin yönetim siyasetinde meydana gelen değişmeler, devletin, vatandaşların sosyal güvenliği bakımından da yükümlü olduğunun kabul edilmesine yol açtı. Artık devletler açlığa, yoksulluğa, muhtaçlığa, evsizliğe ve çıplaklığa karşı vatandaşlarını sosyal güvenlik altına almaya zorunlu görülmeye başlandı. İşte devletin vatandaşların sosyal güvenliğinden sorumlu olduğunun kabul edilmesi ile başlayan bu dönemde bizim, adına “çağdaş sosyal güvenlik teknikleri” olarak adlandırılan teknikler ortaya çıkmıştır. Bu tekniklerin özünde devletin sosyal güvenlik alanında yükümlü olması ve vatandaşın da gerektiğinde kendi sosyal güvenliği için devletin zorlamasını kabul etmesi yer almaktadır.

Çağdaş teknikler ise bugün daha geniş toplum kesimlerini kapsayan ve onlara insan haysiyetine yaraşır bir sosyal güvenlik garantisi sağlayan (sosyal sigortalar gibi) tekniklerdir.

A, C, D ve E seçeneklerinde verilen bilgiler doğrudur. Fakat, B seçeneğinin aksine, bireylerin başkalarından yardım ve destek almaksızın kendi sosyal güvenliklerini sağlamak amacıyla geliştirdikleri teknikler, bireysel sosyal güvenlik teknikleridir. Bu sebeple sorunun cevabı B seçeneğidir.

Tasarruf, insanlığın bulduğu en eski, hatta ilk sosyal güvenlik tekniğidir. Doğru cevap C seçeneğinde verilmiştir.

Sosyal yardımlaşma tekniğinin ayırt edici özelliği (i) Kişiler arası yardımlaşma tekniği olması, (ii) Risk gerçekleştikten sonra devreye girmesi, (iii) Kişinin talebine bağlı olması, (iv) Yapılacak ve istenen yardımların yardım yapanın arzusuna ve yardım yapma gücüne bağlı olmasıdır. Bu sebeple doğru cevap B seçeneğidir.

Kurumsallaşmanın sağladığı faydalar, bugüne kadar gelen tarihî yüzlerce yıla uzanan kurumların yaşamasını mümkün kılmıştır. Bu faydalar şu şekilde sıralanabilir:
• Kurumsallaşma yardım miktarının daha büyümesini sağlamıştır,
• Kurumsallaşma yardım yapılma zamanını kısaltmıştır,
• Kurumsallaşma yardım alanlar ile yardım yapanların karşı karşıya gelmesinin olumsuz psikolojik etkilerini azaltmıştır,
• Kurumsallaşma yardım yapmak isteyenler ile yardım alanların karşılaşmasını kolaylaştırmıştır,
• Kurumsallaşma yardımların suistimalini engellemiş, yardımların yerine ve ihtiyaç sahiplerine ulaşmasına katkı sağlamıştır,
• Kurumsallaşma kişilerin yardım yapma ömrünün uzamasını sağlamıştır,
• Kurumsallaşma elden ele yardımların olumsuz psikolojik etkilerinin ortadan kaldırılmasına katkı sağlamıştır.

Bu ifadelere göre kurumsallaşmanın sağladığı faydalar ile ilgili yalnızca D seçeneğinde doğru bir bilgi verilmiştir.

Vakıflar sosyal güvenlik sağlamakta kullanılan en eski sosyal yardım kurumlarıdır. Vakıf, belli bir malın ya da paranın ayrı bir tüzel kişilik teşkil edecek biçimde sosyal yardım için tahsis edilmesi ile ortaya çıkar. Doğru cevap C seçeneğinde verilmiştir.