SOSYAL GÜVENLİK - Deneme Sınavı - 4

Doğru yanıt E'dir.

Sosyal güvenlik sistemlerinin başarısı için anahtar rol oynayan iyi yönetimin temel esasları ILO’nun 2001 yılında gerçekleştirdiği 89. Uluslararası Çalışma Konferansı toplantısında belirlenmeye çalışılmıştır.

Türk sosyal sigorta sisteminin temel kurumları olan SSK, Bağ-Kur ve Emekli Sandığı’nın faaliyetlerine son verilerek 2006 yılında 5502 sayılı Kanunla Sosyal Güvenlik Kurumunun (SGK) oluşturulması sistemin yönetim yapısı ile ilgili bir değişikliktir.

Sosyal güvenlik kurumlarının bağladığı gelir ve aylıkların seviyesi ve yeterliliği sosyal güvenlik sistemlerinin yönetim başarısı için bir ölçüdür.

Bütün ülkeyi kapsama alan bir sosyal güvenlik sistemi, sosyal sigortalar ve kamu sosyal yardım ve hizmetler programlarından oluşur.

Bütün ülkeyi kapsamına almaya yönelik, millî sosyal güvenlik sistemini oluşturan kamu sosyal güvenlik sistemleri; • Primli rejimler olarak adlandırılan sosyal sigortalar, • Primsiz rejimler olarak adlandırılan sosyal yardımlar ve hizmetler programları başlıkları altında iki ana grupta toplanmakta ve sosyal güvenliğin yönetim sorunu da bu iki program grubu bakımından irdelenmektedir.

Türkiye 2006 ve 2008 yıllarındaki reform çalışmaları ile sosyal sigorta kurumlarını, işsizlik sigortası dışında, tek bir sosyal sigorta kurumu çatısı altında toplamıştır.

Sosyal sigortalarda özerkliğin iki boyutu vardır: idari özerklik ve mali özerklik.

Türkiye, 1945 yılında İşçi Sigortaları Kurumu (SSK) ile birlikte özerk yönetim ilkesini sosyal sigortaların yönetiminde hayata geçirmiş, yasal mevzuatı bu ifade ile düzenlemiş ancak hiçbir zaman yönetimdeki ağırlığından vazgeçmemiştir.

Sosyal sigorta kurumlarının yönetiminde özerklik iki belirgin amaçla tercih edilir (Alper, 2011: 10). Bunlar; 99 Sosyal Güvenlik • Sistemin finansmanını sağlayan sosyal tarafların yönetim sürecine katılmalarını sağlamak ve • Siyasi iktidarların sosyal güvenlik kurumlarının yönetimine müdahalelerini ve etki alanlarını sınırlandırmak.

Sosyal yardımlar ve hizmetlerin yönetiminde üç farklı boyut öne çıkar. Bunlar (ILO, 2010: 107-119); • Sosyal yardımların kurumsal yapılanması ve organizasyonu, • Sosyal yardım ve hizmetlerin kapsamının belirlenmesi, • Sosyal yardım ve hizmetlerin finansmanı.

Herkesi kapsama alma hedefi: Gerek ILO’nun Filadelfiya Bildirgesi (1944), gerekse İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi’nde, “sosyal güvenlik temel ve vazgeçilemez bir insan hakkı” olarak tarif edilmesine rağmen, dünyada ancak her 5 kişiden biri yeterli sosyal güvenlik hakkına sahiptir. Doğru yanıt A şıkkıdır.

Sosyal diyalog ve katılımcı yönetim anlayışının güçlenmesi: ILO, sosyal güvenlik sistemlerinin başarısı bakımından; genel sosyal güvenlik politikalarının belirlenmesinden uygulanmasına kadar olan süreç içinde sosyal diyalog mekanizmalarının geliştirilerek sosyal tarafların yönetim ve karar süreçlerine katılımını desteklemektedir (ILO, 2010: 8). Sosyal sigorta programlarının yönetimine devletin yanı sıra prim ödeyen sigortalıların ve işverenlerin, sistemden gelir ve aylık alanlar ile hizmetlerinden faydalananların örgütleri aracılığıyla (sendikalar, işveren örgütleri, emekli dernekleri vb.), yönetim ve karar süreçlerine katılımı ve temsilleri sağlanmalıdır. Doğru yanıt B şıkkıdır.

Sosyal güvenlik sisteminde, bu kamu hizmetinden faydalanan kişilerin, hakları ve yükümlülükleri hakkında bilgilendirilmesi, hizmetlerin doğrudan ihtiyaç duyan kişiye götürülmesi, bürokratik işlemlerin azaltılması gibi tedbirler sosyal güvenliğin önem unsurlarından "Vatandaş odaklı hizmet anlayışı" ile ilgilidir. Doğru yanıt D şıkkıdır.

Sosyal güvenlik kurumlarının hizmet sunumunda çabukluk ve güvenlik sağlamak üzere akıllı kart uygulamalarını yaygınlaştırmaları, sigortalılar, işverenler ve üçüncü kişilerle ilişkilerinde elektronik ortamda iletişim kurma çabalarını yaygınlaştırmaları sosyal güvenliğin önem unsurlarından "E-devlet anlayışının yaygınlaşması" ile ilgilidir. Doğru yanıt E şıkkıdır.

Türk sosyal sigorta sisteminin temel kurumları olan SSK, Bağ-Kur ve Emekli Sandığı’nın faaliyetlerine son verilerek 2006 yılında 5502 sayılı Kanunla Sosyal Güvenlik Kurumunun (SGK) oluşturulması bir sosyal güvenlik reformudur. Doğru yanıt C şıkkıdır.

Yoksulluk sınırı dikkate alınarak emekli aylıklarının ve ödeneklerin seviyesinin bu sınırın üstünde veya altında olması sağlanan sosyal güvenlik garantisinin seviyesi ve standardı ile ilgilidir. Doğru yanıt E şıkkıdır.

Kaynakların yönetimi ve tahsisini denetleyen mali denetim mekanizmalarının oluşturulması kurumsal düzenlemelerle ilgilidir. Doğru yanıt A şıkkıdır.

Prim ödeyenler ve aylık alanların karar alma süreçlerine katılımına ve denetimine imkan verecek bir yönetim yapısının oluşturulması kurumsal düzenlemelerle ilgilidir. Doğru yanıt B şıkkıdır.

Sosyal güvenlik yönetiminde yönetim ve karar organlarında kamunun yanı sıra diğer sosyal tarafların da yer alması, yönetimin kamudan bağımsız olması idari özerkliğin bir sonucudur. Doğru yanıt C şıkkıdır.