SOSYAL GÜVENLİK - Deneme Sınavı - 13

Dar anlamda sosyal politikanın konusu işçinin korunmasıdır. Geniş anlamda sosyal politika ise toplumda ortaya çıkabilecek sosyal ve iktisadi farklılıkları, sosyal adaletsizlikleri en aza indirmek, sosyal adaleti
ve sosyal barışı sağlamaya yönelik her türlü devlet politikasını ifade eder. Bu nedenle doğru cevap B seçeneğidir.

Sosyal güvenlik alanı amacı kişilere gelir garantisi sağlamaktır. Gelir garantisi sisteminin kurulması, iktisatla doğrudan ilgili bir faaliyettir. Gelirin yaratılması (üretim) ve dağıtılması (paylaşım-bölüşüm) konuları iktisadın temel konusudur.

Bir ülkenin ekonomik ve sosyal durumu öncelikle vatandaşlarının bu alandaki ihtiyacının miktarını bir diğer ifade ile sosyal güvenlik talebini belirler. Bu nedenle doğru cevap A seçeneğidir.

Risklerin ortaya çıkardığı gelir azalması, gelir kesilmesi ya da gider artışları kişinin gelir-gider
dengesini bozar. Bunun sonucunda kişi muhtaçlığa düşme durumu ile karşı karşıya kalır. Gelir artması ise kişiyi muhtaçlıktan kurtaran bir durumdur. Bu nedenle doğru cevap B seçeneğidir.

Çağdaş sosyal güvenlik sistemi ilk olarak Almanya’da kurulmuştur.

Sosyal güvenliğin soyut ve somut olmak üzere iki boyutu vardır. İnsanların yarın endişesinden uzaklaşmaları sosyal güvenliğin soyut boyutu ile ilgilidir.

Sosyal güvenlik terim olarak ilk defa 1935 tarihli Amerikan Sosyal Güvenlik Kanununda kullanılmıştır.

Bazı kavramlar vardır ki sosyal güvenlikle benzer kavramlar olarak nitelenir. Bu kavramlar sosyal güvenliği doğrudan ifade eden ya da sosyal güvenlik kavramının yerine geçen kavramlar değildir. Ancak sosyal güvenliğin muhtevası içinde kalan bazı kavramlar sosyal güvenliği çağrıştırır ve sosyal güvenlikle ilgili kavramlardır. Bu kavramlar sosyal güvenliği ifade eden kavramlar olmamakla beraber, sosyal güvenlik kavramını daha iyi anlayabilmek için bilinmelerinde fayda vardır. Zira bu kavramlar sosyal güvenlik teorisinde ve literatüründe sık sık karşılaşılacak kavramlardır.

Sosyal Yardımlaşma, Sosyal Hizmet, Sosyal Sigorta ve Özel Sigorta kavramları bunlar arasındadır.

Sosyal yardım kavramı, sosyal yardımlaşma kavramı ile çok defa karıştırılabilen bir kavramdır. Sosyal yardım kavramının, kamu sosyal yardımlarını ifade eden bir farklılığı vardır. Sosyal yardımlar, kamu kurum ve kuruşlarınca yapılan yardımlardır ve karşılıksızdır. Muhtaçlık şartına ve muhtaçlık kontrolüne bağlı olarak yapılırlar. Bu yardımların finansmanı bütünüyle muhtaçlık sürdüğü sürece ve devlet tarafından karşılanır. Sosyal yardımlarda amaç, yardım alan kişinin mümkün olan en kısa zamanda yeniden çalışabilme, gelir elde etme ve kendi geçimini sağlayabileceği bir duruma kavuşturulmasıdır (Dilik, 1991: 53).

Sosyal güvenlik, riskleri önlemeyi değil, meydana geldikten sonra ortaya çıkan zararı karşılamayı amaçlar. Ayrıca kişiye gelir emniyeti sağlamak sosyal güvenliğin amacıdır.

Sosyal güvenliğin bir insan hakkı olarak kabul edilmesi ve bütün vatandaşların sosyal güvenlik şemsiyesine alınması devletin siyasi birlik ve bütünlüğüne de büyük ölçüde katkı sağlar.

İyi bir sosyal güvenlik sistemi, ülkede hem vatandaşların geleceğe güvenle bakmalarına yol açmakta hem de ülkeye bağlılıklarını arttırmaktadır. Bunun da siyasi getirisi siyasi istikrarın sağlanması olarak kendini gösterecektir.

Çağdaş anlamda sosyal güvenlik kavramı hukuk metinlerinde ilk defa 1935 tarihli ABD Sosyal Güvenlik Kanunu’nda kullanılmıştır.

Çağdaş sosyal güvenlik sistemi ilk olarak Almanya’da kurulmuştur.

Bir bilim dalı olarak sosyal güvenlik hukuku sosyal güvenlikle ilgili her şeyi konu alır. Sosyal güvenlik ihtiyacı, bu ihtiyacın karşılanmasında kullanılan teknikler, sosyal güvenliğin konusu olan riskler, sosyal güvenliğin finansmanı ve iktisadi, sosyal, siyasi etkileri gibi bütün konular sosyal güvenlik hukukunun ilgi alanı içinde kalan konulardır.

Sosyal dayanışma toplum içinde yaşayan bireylerin ekonomik ya da sosyal amaçla bir araya gelmeleri; yardımlaşmaya girmeleridir. Sosyal dayanışma insanların sosyal hayattaki pek çok sorununu çözmek amacı ile gerçekleştirilen bir maddi ve manevi yardımlaşma hareketidir. İnsanlar ekonomik ve sosyal dayanışma yaparak pek çok maddi ve manevi sorunlarını çözme imkânı bulurlar. Modern sosyal güvenlik sistemleri devletin zorlaması ile bir tür sosyal dayanışma sağlar. Sosyal güvenlik amaçlı kamu ve özel örgütlenmeler birer sosyal dayanışma fonksiyonunu ifade eder.

Sosyal güvenlik, toplum halinde yaşamaktan kaynaklanan tehlikeler de dahil olmak üzere insanın karşı karşıya bulunduğu tehlikelerin ekonomik sonuçlarına karşı
emniyet sağlanmasını ifade eder.

Sosyal güvenlik terim olarak ilk defa 1935 tarihli Amerikan Sosyal Güvenlik Kanununda kullanılmıştır. Doğru cevap E'dir.

Sosyal yardımlaşmanın özünü oluşturan sosyal dayanışma, sosyal güvenlik ihtiyacı ortaya çıktıktan sonra gerçekleşir. Sosyal dayanışmanın gerçekleşebilmesi için riskin doğması gereklidir. Ancak yalnızca riskin doğması yeterli değildir. Risk gerçekleşecek; riskle karşı karşıya gelen kimse muhtaç duruma düşecek ve muhtaç duruma düşen kimse de üyesi olduğu toplumdan kendisine yardım yapılmasını talep edecektir.Sosyal yardımlaşma, aynı toplumun mensubu olmaktan doğan, bir arada yaşamaktan doğan bir olgudur. 

Doğru cevap B'dir.

Sosyal devlet anlayışını hayata geçirmenin asgari şartı, vatandaşlarına sosyal güvenlik garantisi sağlamasıdır. Doğru cevap E'dir.

Hukuki Önemi: Sosyal güvenlik günümüzde bütün dünyada temel bir insan hakkı olarak kabul edilmiştir. Sosyal güvenlik, insan için hak; devlet bakımından da bir yükümlülüktür. Sosyal güvenliğin bir hak olarak kabul edilmiş olması, kişinin sosyal güvenliğe kavuşması yönünden önemli bir garanti sağlar. Doğru cevap C'dir.