SOSYAL GÜVENLİK HUKUKU

Genel sağlık sigortası; hastalıkların önlenmesi ve tedavi edilmesi sürecinde ihtiyaç duyulan bütün giderlerin karşılanmaması ve tedavi sürecinde kesilen ya da artan gelirin karşılanması, telafi edilmesini hedef alan, kapsayıcılığı en dar bir sosyal sigorta uygulamasıdır.

1967

yabancı bir ülkede kurulu herhangi bir kuruluş tarafından ve o kuruluş adına ve hesabına Türkiye’ye bir iş için gönderilen ve yabancı ülkede sosyal sigortaya tabi olduğunu belgeleyen kişiler ile Türkiye’de kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlardan, yurt dışında ikamet eden ve o ülke sosyal güvenlik mevzuatına tabi olanlar

Tüm yükseköğrenim öğrencileri,

Genel sağlık sigortalısının eski eşi

Genel sağlık sigortalının eşi

Türkiye İstatistik Kurumu

Genel sağlık sigortası bakımından en önemli adımlar 2003 tarihinden sonra  . Önce ayrı bir genel sağlık sigortası kanun tasarısı hazırlanmış, daha sonra yine hazırlanmış olan Emeklilik Sigortası Kanun tasarısı ile birleştirilerek Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanun tasarısı olarak meclise sunulmuş ve 2006 tarihinde kanunlaşarak 01.10.2008 tarihinde itibaren genel sağlık sigortası uygulanmaya başlanmıştır. Doğru cevap D seçeneğidir.

“19/03/1969 tarihli ve 1136 sayılı Avukatlık Kanunu uyarınca avukatlık stajı yapmakta olanlardan bu Kanun’a göre genel sağlık sigortalısı veya bakmakla yükümlü olunan kişi durumunda olmayanlar, staj süresi ile sınırlı olmak üzere genel sağlık sigortalısı sayılır. Bu şekilde genel sağlık sigortalısı sayılanların genel sağlık sigortası primleri, Kanun’un 82’nci maddesine göre belirlenen prime esas günlük kazanç alt sınırının otuz günlük tutarının % 6’sıdır. Bu primler Türkiye Barolar Birliği tarafından ödenir. Doğru cevap C seçeneğidir.

Ana veya babası üzerinden bakmakla yükümlü olunan kişi sayılmayanlardan; lise ve dengi öğrenimden mezun olanlar 20 yaşını, yükseköğrenimden mezun olanlar ise 25 yaşını geçmemek ve bakmakla yükümlü olunan kişi ya da bu maddenin birinci fıkrasının (g) bendinde sayılanlar hariç genel sağlık sigortalısı olmamak şartıyla mezun oldukları tarihi izleyen günden itibaren iki yıl süreyle gelir tespiti yapılmaksızın birinci fıkranın (c) bendinin (1) numaralı alt bendi kapsamında genel sağlık sigortalısı sayılır. Doğru cevap E seçeneğidir.

Genel sağlık sigortalısı sayılmayanlar Genel Sağlık Sigortası İşlemleri Yönetmeliği m.8’de sıralanmıştır:
• 5510 sayılıKanunun 6. maddesinin 1. Fıkrasının (e) bendi gereğince yabancı bir ülkede kurulu herhangi bir kuruluş tarafından ve o kuruluş adına ve hesabına Türkiye’ye bir iş için gönderilen ve yabancı ülkede sosyal sigortaya tabi olduğunu belgeleyen kişiler ile Türkiye’de kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlardan, yurt dışında ikamet eden ve o ülke sosyal güvenlik mevzuatına tabi olanlar, (l) bendi gereğince kamu idarelerinin dış temsilciliklerinde istihdam edilen ve temsilciliğin bulunduğu ülkede sürekli ikamet izni veya bu devletin vatandaşlığını da haiz bulunan Türk  uyruklu sözleşmeli personelden, bulunduğu ülkenin sosyal güvenlik kurumunda sigortalı olduğunu belgeleyenler ile kamu idarelerinin dış temsilciliklerinde istihdam edilen sözleşmeli personelin uluslararası sosyal güvenlik sözleşmeleri çerçevesinde ve temsilciliğin bulunduğu ülkenin ilgili mevzuatının zorunlu kıldığı hâllerde, işverenleri tarafından bulunan ülkede sosyal sigorta kapsamında sigortalı yapılanlar,
• Ceza infaz kurumları ile tutukevleri bünyesinde bulunan hükümlü ve tutuklular,
• Kanunun 60. maddesinin 1. fıkrasının (d) bendi kapsamındaki mütekabiliyet esası da dikkate alınmak şartıyla oturma izni almış yabancı ülke vatandaşlarından yabancı bir ülke mevzuatı kapsamında sigortalı olmayan ve Kanunun 4. maddesi kapsamında sigortalı sayılmayan kişilerden, Türkiye’de bir yıldan kısa süreyle yerleşik olanlar,
• Sosyal güvenlik sözleşmesi hükümleri saklı kalmak kaydıyla, Kanunun 60. maddesinin 1. fıkrasının (f) bendi kapsamında olup, mülga 30/5/1978 tarihli ve 2147 sayılı Yurt Dışında Çalışan Türk Vatandaşlarının, Yurt Dışında Çalışma Sürelerinin Sosyal Güvenlikleri Bakımından Değerlendirilmesi Hakkında Kanuna ve 8/5/1985 tarihli ve 3201 sayılı Yurt dışında Bulunan Vatandaşlarının Yurt dışında Geçen Sürelerinin Sosyal Güvenlikleri Bakımından Değerlendirilmesi Hakkında Kanuna göre borçlanarak aylık bağlanan kişilerden Türkiye’de ikamet etmeyenler,
• İsteğe bağlı sigortalı olan yabancı ülke vatandaşlarından Türkiye’de yerleşik olma hâli bir yılı doldurmayanlar,
• 5510 sayılı Kanunun 5. maddesinin 1. fıkrasının (g) bendi kapsamında sigortalılıkları devam edenler hariç olmak üzere Ülkemiz ile sosyal güvenlik sözleşmesi imzalanmamış ülkelerde çalışan ve çalıştığı ülkede sağlık hizmetlerinden yararlanma hakkı bulunanlar.

Doğru cevap A seçeneğidir.

Ödeme gücü olmayan kimseler gelir testine tabi tutulur ve aile temelinde kişi başına gelir miktarı asgari ücretin üçte birinin altında kalır ise bu durumdaki sigortalıların primleri Devletçe ödenir.

Genel sağlık sigortasının bakmakla yükümlü olduğu kimseler GSS İşlemleri Yönetmeliği’nde sayılmıştır:

Genel sağlık sigortalısının eşi: Genel sağlık sigortası bakımından sigortalının bağımlıları arasında ilk sırada sigortalının eşi gelir. Eşin, sigortalının bağımlısı sayılması için kendisinin sigortalı veya isteğe bağlı sigortalı durumda bulunmaması; kendi sigortalılığı nedeniyle aylık ya da gelir almamakta olması gerekir.

Genel sağlık sigortalısının çocukları: Sigortalının 18 yaşını doldurmamış kız ve erkek çocukları ile 20 yaşını doldurmamış lise ve dengi öğrenim görmekte olan çocukları, 25 yaşını doldurmamış yükseköğrenime devam eden ve evli olmayan çocukları ve yaşına bakılmaksızın çalışma gücünü en az %60 oranında yitirdiği kurum sağlık kurulu tarafından tespit edilen evli olmayan çocukları; sigortalının bağımlısı olarak genel sağlık sigortasından sigortalının bağımlısı sıfatı ile faydalanırlar.

Ana veya babası üzerinden bakmakla yükümlü olunan kişi sayılmayanlardan; lise ve dengi öğrenimden mezun olanlar 20 yaşını, yükseköğrenimden mezun olanlar ise 25 yaşını geçmemek ve bakmakla yükümlü olunan kişi ya da bu maddenin birinci fıkrasının (g) bendinde sayılanlar hariç genel sağlık sigortalısı olmamak şartıyla mezun oldukları tarihi izleyen günden itibaren iki yıl süreyle gelir tespiti yapılmaksızın birinci fıkranın (c) bendinin (1) numaralı alt bendi kapsamında genel sağlık sigortalısı sayılır.

60. maddenin 8. fıkrası kapsamında sayılanlar avukatlık stajına başladıkları tarihten itibaren genel sağlık sigortalısı sayılırlar ve avukatlık stajları devam ettiği sürece genel sağlık sigortalılıkları devam eder. Bu kapsamdaki stajyerler, staja başladıkları tarihten itibaren bir ay içerisinde Türkiye Barolar Birliğince genel sağlık sigortası giriş bildirgesi ile Kuruma bildirilir.

Zorunlu sigortalılığın sona erdiği tarihten itibaren on gün süreyle sigortalılığı sona eren kimseler, genel sağlık sigortasından faydalanırlar (m.67/4). Eğer bu kişilerin sigortalılık niteliğini yitirdikleri tarihten geriye doğru bir yıl
içinde 90 günlük zorunlu sigortalılıkları varsa sigortalılık niteliğini yitirdikleri tarihten itibaren 90 gün süreyle bakmakla yükümlü olduğu kişiler dâhil sağlık hizmetlerinden yararlandırılırlar (m.67/4).

Yardımcı Üreme Yöntemleri Tedavi Hizmetleri:
Normal yollarla hamile kalamayan kadınlara, suni yollarla hamile kalmalarına yönelik tıbbi hizmetler de genel sağlık sigortası kapsamında verilmektedir. Yardımcı üreme tedavi hizmetleri belirli şartları haiz sigortalılara sunulur. Bu hizmetlerden genel sağlık sigortalısı olan kadınlar ve genel sağlık sigortalısı erkek sigortalıların eşleri faydalanabilir. Suni döllenme yolu yahut da tüp bebek yöntemi olarak da adlandırılan yardımcı üreme tedavi
hizmetlerinden faydalanabilmek için aşağıdaki şartları haiz olma gerekmektedir (m.63/e):
• Yapılan tıbbi tedavileri sonrasında normal tıbbi tedavilerle çocuk sahibi olamadığının tıbben tespit edilmiş olması ancak yardımcı üreme yöntemi ile çocuk sahibi olabileceğinin Kurumca yetkilendirilen sağlık hizmet sunucuları sağlık kurulları tarafından tıbben mümkün görülmesi,
• Kadının 23 yaşından büyük, 39 yaşından küçük olması,
• Son üç yıl içinde diğer tedavi yöntemlerinden sonuç alınamamış olduğunun Kurumca yetkilendirilen sağlık hizmet sunucuları sağlık kurulları tarafından belgelenmesi,
• Uygulamanın yapıldığı tıbbi merkezin Kurum ile sözleşme yapmış olması,
• En az beş yıldır genel sağlık sigortalısı veya bakmakla yükümlü olunan kişi olup en az 900 gün genel sağlık sigortası primi ödenmiş olması şartlarının birlikte gerçekleşmesi halinde en fazla üç deneme ile sınırlı olmak üzere yardımcı üreme yöntemi tedavileri sağlanır.

Genel sağlık sigortası tarafından karşılanan sağlık hizmetlerinden faydalanabilmek için işçiler bakımından, yani 4/a kapsamında sigortalı ve sigortalıların bağımlıları bakımından, hekime başvuru tarihinden önceki bir yıl içinde en az 30 gün genel sağlık sigortası primi ödenmiş olması şarttır.

Genel sağlık sigortası prim oranları kısa ve uzun vadeli sigorta primi ödeyenler için %12,5 (yüzde onikibuçuk), yalnızca genel sağlık sigortası primi ödeyenler için ise %12 (yüzde oniki)’dir.

Genel sağlık sigortasından yararlanabilmek bakımından prim ödeme yükümlülüğü aranmayan kişiler ve durumlar şu şekilde sıralanabilir (m.67/1):
• 18 yaşını doldurmamış olan kişiler,
• Tıbben başkasının bakımına muhtaç olan kişiler,
• Trafik kazası hâlleri,
• Acil hâller,
• İş kazası ile meslek hastalığı hâlleri,
• Bildirimi zorunlu bulaşıcı hastalıklar,
• Koruyucu sağlık hizmetleri,
• Madde bağımlılığını önlemeye yönelik hizmetler,
• Analık sebebiyle yapılan sağlık hizmetleri,
• Tabii afetler,
• Grev ve lokavt durumları.