SOSYAL GÜVENLİK HUKUKU

Dünyada meydana gelen iş kazaları ve meslek hastalıklarının ekonomik maliyeti dünya gayri safi hasılasının % 4üne tekabül etmektedir.

Türkiyede ilk kez 1945 yılında iş kazaları ve meslek hastalıkları ve analık sigortası kanunu ile iş ve meslek hastalığı riskine karşı kanuni koruma getirilmiştir.

Sigortalının subjektif insiyatif kullanması iş kazası unsurları arasında yer almaz.

İşveren bir iş yeri kazası olduğunda o yerin yetkili kolluk kuvvetlerine derhal ve sosyal güvenlik kurumuna en geç 3 gün içinde bildirmek zorundadır.

İş veren tarafından iş kazası sosyal güvenlik kurumuna süresi içinde bildirmemesi halinde bildirim tarihine kadar geçen süre içinde sigortalıya ödenecek geçici iş görmezlik ödeneği işverenden tahsil edilir.

İş kazası veya meslek hastalığı nedeniyle işinden geçici bir süre için çalışamayacağı hakim raporu ile saptanan sigortalıya, çalışamadığı her gün için kurum tarafından yapılan ödemeye Geçici işgörmezlik ödeneği adı verilir.

Geçici iş görmezlik ödeneği yatarak tedavilerde günlük kazancın  1/2si kadarıdır.

Sigortalının ölümü nedeniyle kendisine gelir bağlanmış olan kız çocuklarının evlenmeleri ve talepte bulunmaları halinde halen almakta oldukları gelirin 2 katı bir defaya mahsus olmak üzere ödenir.

Hizmet aktiyle veya kendi adına ve hesabına çalışan sigortalıların tabi olduğu kısa vadeli sigorta hükümlerinin tabi olduğu kanun 5502 sayılı kanundur.

İş kazasının unsurları şunlardır: 5510 sayılı Kanun anlamında sigortalı sayılma, Sigortalının kazaya uğraması, Sigortalının bedensel veya ruhsal bir zarara uğraması, Kaza olayı ile sigortalının uğradığı zarar arasında illiyet bağının bulunması.

İşverenler, işyerinde meydana gelen iş kazasını Sosyal Güvenlik Kurumuna en geç kazadan sonraki 3 iş günü içinde bildirmekle yükümlüdürler.

Meslek hastalığında tekrarlanan bir durum söz konusudur. Zaten bu durum, iş kazası ile meslek hastalığı arasındaki temel farktır.

Sosyal Güvenlik Kurumu Sağlık Kurulu tarafından meslekte kazanma gücü en az %10 oranında azalmış bulunduğu tespit edilen sigortalı, sürekli iş göremezlik gelirine hak kazanır.

Cenaze ödeneği; sırasıyla sigortalının eşine, yoksa çocuklarına, o da yoksa ana babasına, o da yoksa kardeşlerine verilir.

Hastalık sigortasında geçici iş göremezlik ödeneği, iş göremezliğin 3. Gününden itibaren ödenir.

4447 sayılı Kanun’un gerektirdiği görev ve hizmetler için mali kaynak sağlamak, piyasa şartlarında kaynakları değerlendirmek, Kanun’un öngördüğü ödemelerde bulunmak üzere işsizlik sigortası fonu kurulmuştur. Fon, Türkiye İş Kurumu Yönetim Kurulunun kararları çerçevesinde işletilir ve yönetilir. Sayıştay’ın vize ve tesciline de tabi değildir.

İşsizlik sigortası fonu, bütçe kapsamı dışında olup gelirlerinden hiçbir şekilde kesinti yapılamaz ve genel bütçeye de gelir kaydedilemez.

İşsizlik ödeneğine hak kazanma koşulları şunlardır:

• Türkiye İş Kurumuna başvurma

Cumhurbaşkanı, kısa çalışma ödeneğinin süresini altı aya kadar uzatmaya ve işsizlik ödeneğinden mahsup edilip edilmeyeceğini belirlemeye yetkilidir.

Sigortalının, işveren tarafından görevli olarak işyeri dışında başka bir yere görevli olarak gönderilmesi durumunda asıl işini yapmaksızın geçen zamanlarda başına gelen her olay iş kazasıdır. İişveren tarafından sigortalının başka bir yere gönderilmesi hâlinde boş zamanlarını hayatın olağan akışına uygun bir şekilde değerlendirdiği sırada uğradığı kaza, iş kazası olarak kabul edilir.