Primler

Prim; kanunun güvence verdiği sosyal risklerden birinin gerçekleşmesi durumunda,
yapılacak yardımların ve sosyal güvenlik kurumlarının yönetim giderlerinin karşılanması
amacıyla, sigortalı, işveren ve bazen de devletten sigortalının prime esas kazancının belirli
bir yüzdesi olarak alınan paradır.

Sosyal sigorta yönteminde en önemli gelir kaynağı sigortalıların, işverenlerin ve bazı
durumlarda da devletin ödediği primlerdir.

5510 sayılı Kanun’un 80. maddesinde prime esas tutulacak kazançlar ayrıntılı bir şekilde düzenlenmiştir. 

Ayni yardımlar ve ölüm, doğum ve evlenme yardımları, görev yollukları, seyyar görev tazminatı, kıdem tazminatı, iş sonu tazminatı veya kıdem tazminatı mahiyetindeki toplu ödeme, keşif ücreti, ihbar ve kasa tazminatları ile Sosyal Güvenlik Kurumunca tutarları yıllar itibarıyla belirlenecek yemek, çocuk ve aile zamları, işverenler tarafından sigortalılar için özel sağlık sigortalarına ve bireysel emeklilik sistemine ödenen ve aylık toplamı asgari ücretin % 30’unu geçmeyen özel sağlık sigortası primi ve bireysel emeklilik katkı payları tutarları; prime esas kazanca tabi tutulmaz.

Primlerin hesabına esas tutulacak günlük kazanç, sigortalının bir ay için prime esas tutulan kazancının otuzda biridir.

5510 sayılı Kanun’un m.4/1/b kapsamındaki sigortalıların aylık prime esas kazançları, prime
esas günlük kazanç alt sınırı ile üst sınırı arasında kalmak şartı ile kendileri tarafından beyan
edilecek günlük kazancın otuz katıdır.

Malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları prim oranı, sigortalının prime esas kazancının % 20’sidir.

Devlet, Sosyal Güvenlik Kurumu'nun ay itibarıyla tahsil ettiği malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları ile genel sağlık sigortası priminin dörtte biri oranında Sosyal Güvenlik Kurumu'na katkı yapar.

5510 sayılı Kanuna göre, alınacak prim ve verilecek ödeneklerin hesabına esas tutulan
günlük kazancın alt sınırı, sigortalıların yaşlarına uygun asgarî ücretin otuzda biridir.

5510 sayılı Kanuna göre, alınacak prim ve verilecek ödeneklerin hesabına esas tutulan günlük kazancın üst sınırı, 16 yaşından büyük sigortalıların günlük kazanç alt sınırının 7,5 katıdır.

5510 sayılı Kanun’un 85. maddesine göre işverenin işin emsaline, niteliğine, kapsam ve kapasitesine göre işin yürütümü açısından gerekli olan sigortalı sayısının, çalışma süresinin veya prime esas kazanç tutarının altında bildirimde bulunduğunun tespiti hâlinde işin yürütümü açısından gerekli olan asgari işçilik tutarı; yapılan işin niteliği, kullanılan teknoloji, işyerinin büyüklüğü, benzer işletmelerde çalıştırılan sigortalı sayısı, ilgili meslek veya kamu kuruluşlarının görüşü gibi unsurlar dikkate alınarak tespit edilir.

İşveren, işyeri sahipleri; işyeri defter, kayıt ve belgelerini ilgili olduğu yılı takip eden yıl başından başlamak üzere on yıl süreyle saklamak zorundadır.

İşveren, işyeri sahipleri; ilgili olduğu yılı takip eden yıl başından başlamak üzere on yıl süreyle saklamak zorunda oldukları işyeri defter, kayıt ve belgelerini, Sosyal Güvenlik Kurumu'nun denetim ve kontrol ile görevlendirilen memurlarınca istenmesi hâlinde on beş gün içinde ibraz etmek zorundadır.

Sigortalı, bir ay içerisinde birden fazla işyerinde çalışmış ise o ay içindeki toplam prim ödeme gün
sayısı 30 günü geçemez.

İş sözleşmesi saat ücreti karşılığı yapılmış ise kısmi süreli çalışan sigortalıların ay içinde çalıştığı toplam sürenin, olağan çalışma süresi olan 7,5 saate bölünmesiyle, sigortalı için bildirilmesi gereken prim ödeme gün sayısı hesaplanır.

5510 sayılı Kanun'un 87. maddesinin 1. fıkrasının (b) bendinde belirtilen yükümlüler, primlerini en fazla 360 günle sınırlı olmak üzere peşin olarak Sosyal Güvenlik Kurumu'na erken ödeyebilir.

Primlerin özel ödeme şekilleri kullanılmak suretiyle ödenmesi zorunluluğunu getirmeye ve primlerin yatırılacağı tahsilat kuruluşlarını belirlemeye Sosyal Güvenlik Kurumu yetkilidir.

Kamu idarelerinde işyerinin özelliği nedeniyle primlerin farklı zamanlarda ödeme süresini belirlemeye Sosyal Güvenlik Kurumu yetkilidir.

Prim alacaklarının tahsili için muacceliyet tarihinden itibaren en geç bir yıl içinde icra yoluna başvurmayan Sosyal Güvenlik Kurumu yetkili personeli hakkında genel hükümlere göre kovuşturma yapılır.

Hak edişlerin mahsubu ve ödenmesi ile teminatların prim ve idari para cezası borçlarına karşılık tutulmasına ilişkin işlemlerin usul ve esasları Cumhurbaşkanı tarafından çıkarılacak yönetmelikle tespit edilir.