SOSYAL GÜVENLİK HUKUKU - Deneme Sınavı - 17

Kamu görevlilerinin emeklilik işlemlerinin başlayabilmesi için emekliye sevk onayının yetkili makamlardan alınması gerekir. Yaşlılık aylığı, malullük aylığı ve vazife malullüğü bakımından yetkili makamların kim olacağı, Kanun’a konan özel bir hükümle belirlenmiştir (m.48). Türkiye Büyük Millet Meclisi üyeleri için Meclis Başkanlığının, belediye başkanları için belediye encümeninin,Danıştay Başkanı için ise TBMM başkanlığının onayı ile tekemmül eder.Doğru Cevap:D

İtibari hizmet süreleri tüm 4/1-c'li sigortalılara tanınmış bir hak değildir.Kanun koyucu, kimlerin fiilî hizmetlerine ne kadar süre ile itibari hizmet süresi ekleneceğini düzenlemiştir.Diğer öncüller doğrudur.Doğru Cevap:C

İştirakçilerin “vazifelerini yaptıkları sırada veya vazifeleri dışında idarelerince görevlendirildikleri herhangi bir kamu idaresine ait başka işleri yaparken bu işlerden veya kurumlarının menfaatini korumak maksadıyla bir iş yaparken ya da idarelerince sağlanan bir taşıtla işe gelişi ve işten dönüşü sırasında veya işyerinde meydana gelen kazadan doğmuş olursa buna vazife malullüğü ve bunlara uğrayanlara da vazife malulü denir (m.47/1).Diğer öncüller doğrudur.Doğru Cevap:D

Kamu idareleri vazife malullüğüne sebep olan olayı; o yer yetkili kolluk kuvvetlerine veya kendi mevzuatına göre yetkili mercilere derhal, Kuruma da en geç on beş iş günü içinde bildirmekle yükümlüdür.Diğer seçenekler doğrudur.Doğru Cevap:C

Emekli ikramiyesi, Kanun kapsamında asgari bir yıl çalışanlara her bir fiilî çalışma karşılığı olarak bir aylık maaşı karşılığı olarak ödenen bir miktardır.Doğru Cevap:D

5510 sayılı Kanun, dul ve yetim aylıkları -daha doğrusu ölüm aylığı- bağlama şartlarını Emekli Sandığı sigortalıları bakımından iyileştirmiştir. 5434 sayılı Kanun’da dul ve yetim aylığı bağlanabilmesi için iştirakçinin (sigortalının) en az 10 yıldan beri fiili hizmetinin varlığı aranırdı. 5510 sayılı Kanun ile bu süre 5 yıla düşürülmüştür (m.32).Doğru Yanıt:B

İtibari hizmet süresi zammı kapsamında olan sigortalılara, fiilî hizmet sürelerinin her yılı için altı ay itibarî hizmet süresi olarak eklenir. Doğru cevap E seçeneğidir.

5510 sayılı Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce 5434 sayılı Kanun hükümlerine tabi
olarak çalışmaya başlamış olup çalışmaya başlamadan önce ilgili mevzuatına göre alınmış ve en az % 40 oranında özürlü olduklarını gösterir sağlık kurulu raporu bulunanlar ile en az % 40 oranında doğuştan özürlü olduklarını belgeleyenlerden aylık talep tarihinde bu Kanun’un 4’üncü maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında sigortalı olanlara; en az 5400 gün uzun vadeli sigorta kolları primi bildirilmiş ya da emekli keseneği ödenmiş olması kaydıyla, istekleri hâlinde bu madde hükümleri esas alınarak yaşlılık aylığı bağlanır. Ancak çalışmaya başladıktan sonra, Kurumca yetkilendirilen sağlık hizmet sunucularının sağlık kurullarınca usulüne uygun düzenlenecek raporlar ve dayanağı tıbbi belgelerin incelenmesi sonucu Kurum Sağlık Kurulunca çalışma gücündeki kayıp oranının;
a) % 50 ila % 59 arasında olduğu anlaşılan sigortalılar, en az 5760,
b) % 40 ila % 49 arasında olduğu anlaşılan sigortalılar, en az 6480
gün uzun vadeli sigorta kolları primi bildirilmiş olması kaydıyla haklarında bu fıkra hükümleri uygulanır (Geç. m.4/6 ). Doğru cevap D seçeneğidir.

Vazife malullerine aylık bağlanırken adi malullerden farklı olarak 9000 gün değil 10800 gün esas alınır. Vazife malullüğü aylığı, vazife malullerinden itibari hizmet süreleri eklenmek suretiyle bulunacak prim ödeme gün sayısı toplamı;
a) 10800 güne kadar olanlara 10800 gün üzerinden,
b) 10800 günden fazla olanlara toplam prim ödeme gün sayıları üzerinden en son prime esas kazancı esas alınmak suretiyle 5510 sayılı Kanunun 29’uncu maddesine göre hesaplanacak aylıklara, malûllük derecelerine göre ayrıca zam yapılmak suretiyle bağlanır. Doğru cevap E seçeneğidir.

Vazife malullerine aylık bağlanırken adi malullerden farklı olarak 9000 gün değil 10800 gün esas alınır. Vazife malullüğü aylığı, vazife malullerinden itibari hizmet süreleri eklenmek suretiyle bulunacak prim ödeme gün sayısı toplamı;
a) 10800 güne kadar olanlara 10800 gün üzerinden,
b) 10800 günden fazla olanlara toplam prim ödeme gün sayıları üzerinden en son prime esas kazancı esas alınmak suretiyle 5510 sayılı Kanunun 29’uncu maddesine göre hesaplanacak aylıklara, malûllük derecelerine göre aşağıda yazılı oranlarda ayrıca zam yapılmak suretiyle bağlanır:
Malûllük Derecesi Zam Nispeti
1                             % 30
2                             % 23
3                             % 15
4                             % 7
5                             % 3
6                             % 2

Doğru cevap D seçeneğidir.

Harp malullerinin, malullük derecesine göre aşağıdaki yazılı göstergelerin memur aylık kat sayısı ile çarpımı sonucu bulunacak miktar “harp malullüğü zammı” olarak ayrıca
eklenir.

Malûllük Derecesi Göstergeler
1                           1100
2                            950
3                            800
4                            600
5                            500
6                            400

Doğru cevap A seçeneğidir.

1999 yılından sonra ilk defa iştirakçi olan Emekli Sandığı iştirakçileri bakımından kadın ise 58, erkek ise 60 yaşını doldurmuş olmak ve kadın-erkek ayrımı olmaksızın 25 fiilî hizmet yılını tamamlamış olmak şartlarını sağlamak şartı ile istekleri hâlinde emekli olabilirler. Doğru cevap E seçeneğidir.

Türkiye Büyük Millet Meclisi başkanı iken bu görevinden herhangi bir nedenle ayrılanlara, istekleri üzerine, müracaat tarihini takip eden ay başından itibaren istek tarihindeki Cumhurbaşkanına ödenmekte olan aylık ödeneğin %40 (yüzde kırk)’ı esas alınarak Cumhurbaşkanına bağlanacak yaşlılık aylığının % 75 (yüzde yetmişbeş)’i oranında yaşlılık aylığı bağlanır (m.43/3).

Kural olarak memurlar ve diğer kamu görevlileri bakımından vazifeleri ile ilişkilerinin kesilmesi gereken yaş haddi 65 yaşın doldurulduğu tarihtir. Bu genel yaş haddinin istisnaları da mevcuttur. Buna göre üniversite öğretim üyeleri için yaş haddi 67 yaşın doldurulduğu tarihtir. Doğru cevap E seçeneğidir.

Emekli ikramiyesine hak kazanabilmek için iştirakçinin sigortalılığa esas fiilî çalışmasının en az bir yıl olması şarttır. Kanun’da “iştirakçilere her tam fiilî hizmet yılı için” emekli ikramiyesi verileceğine ilişkin düzenlemeden dolayı fiili hizmet zammı süreleri ve borçlanılan fiili hizmet süreleri fiili hizmet süresi kavramı içinde sayılır. Doğru cevap A seçeneğidir.

5510 sayılı Kanun, kamu görevlileri ile ilgili özel düzenlemeler kısmında genel düzenlemelere istisna teşkil eden bazı düzenlemeler yapmıştır. Yaşlılık aylığı bağlanması yönünden genel kurallardan ayrılan bu düzenlemeler dikkat çekicidir. Buna göre 5510 sayılı Kanun uygulamasında m.4/c sigortalısı olan kamu görevlilerinden;
(i) 5434 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanunu’nun 40’ıncı maddesi gereğince yaş haddinden emekliye ayrılanlara 5400 gün prim ödeme gün sayısı olması hâlinde,
(ii) Özel kanunları gereğince kadrosuzluk nedeniyle emekliye sevk edilenlere yaş şartı aranmaksızın prim ödeme gün sayısı 9000 gün olması hâlinde yaşlılık aylığı bağlanır (m.44/1). 

Doğru cevap D seçeneğidir.

5754 sayılı kanundur.

2008 yılından sonra sayılmıştır.

30 gündür.

12'dir.