SOSYAL GÜVENLİK HUKUKU - Deneme Sınavı - 13

Suni döllenme yolu yahut da tüp bebek yöntemi olarak da adlandırılan yardımcı üreme tedavi hizmetlerinden faydalanabilmek için en az üç yıl değil en az beş yıl sağlık sigortalısı olma yükümlülüğü söz konusudur. Doğru yanıt D'dir.

Bakmakla yükümlü olunan ailenin sigortası genel sigorta kapsamında devam eder. SGK'nın tüm masrafları karşılaması mümkün olmadığından sınırlandırılmıştır ve tutarı aşan kısım genel olarak sigortalı tarafından değil işveren tarafından ödenmektedir. Doğru yanıt D'dir.

Genel sağılık sigortası sistemi primli bir sistemdir. Genel sağlık sigortası primi, yalnızca genel sağlık sigortası primi ödeyenler için %12 (yüzde oniki)'dir. Kısa ve uzun vadeli sigorta primi ödeyenler için ise %12,5 (yüzde onikibuçuk)'dur.

Kamu idareleri ve vakıf üniversiteleri, sağlık hizmet sunucusu olarak üniversite öğretim
üyeleri tarafından sunulan sağlık hizmetlerinden ek bir ücret talep edebilirler. Öğretim
üyesi farkı olarak kabul edilen bu ücretlerin tavanı, SGK tarafından belirlenir. Doğru yanıt A'dır.

Kendi adına bir başkasının sağlık hizmeti alan kişilerin var olması halinde kurumun uğradığı zararın iki katı kanuni faiziyle birlikte müştereken ve müteselsilen tahsil edilir ve ilgililer hakkında 26/09/2004 tarihli ve 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu hükümleri uygulanır. Doğru yanıt D'dir.

Ceza infaz kurumlarında tutuklu ve hükümlü olarak
bulunanlar ile yedek subay okulu öğrencileri genel sağlık sigortasından yararlanamayacak kişiler içerisinde yer alırken, gelir ve aylık almakta olanlar genel sağlık sigortası kapsamındadır. Doğru yanıt B'dir.

Genel sağlık sigortası, sosyal güvenlik sistemimize 31.05.2006 tarih ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile giren bir kavramdır (RG., 26200 T. 16.06.2006). ) Esas maksadı hastalık riskine karşı sosyal güvenlik sağlamak olan genel sağlık sigortası, uygulamaya konması ile birlikte ülkemizde yaşamakta olan bütün insanların hastalık riskine karşı korunması ve sosyal güvenliğe kavuşturulmasının sağlanmasını amaçlamıştır. Genel sağlık sigortası sistemi, zorunlu sigortalılık esasına dayalı olarak bütün vatandaşları kapsayan bir sistemdir. Sistem, ülkemizde uzun süreli ikamet etme hakkı bulunan ve kendi ülkesinde sağlık sigortası olmayan yabancıları da kapsamına almaktadır. Genel sağlık sigortası, hastalık sigortasından farklı bir sigorta dalıdır. Hastalık sigortası, yalnızca hastalık riskinin ortaya çıkmasından sonraki gider artışları ve gelir kesilmesine karşı sosyal güvenlik sağlar iken genel sağlık sigortası, hastalık sigortasının karşıladıkları dışında sağlığın korunmasını da kapsamına alır. Koruyucu sağlık hizmetlerinin sağlanması da genel sağlık sigortası kapsamındadır.

Sistem, büyük ölçüde sigortalıların ödeyeceği prim ile finanse edilmekte; Devlet sisteme toplanan primlerin 1/4’ü oranında katkıda bulunmakta ve bütün vatandaşları ve Türkiye’de uzun süreli oturma izni olan yabancılarla mülteci ve vatansızları da kapsamına alan kendine özgü bir sistemdir. Genel sağlık sigortası sistemi 18 yaş altındaki çocukları prim ödeme şartına bağlı olmaksızın kapsama almış olması da sistemin göz ardı edilmemesi gereken özelliklerinden biridir.Genel sağlık sigortası sistemimizin bir başka ayırt edici niteliği, hizmet satın alma esasının benimsenmiş olmasıdır. Geçmişte sosyal sigortalar, hastalık sigortası uygulamasında zamanın şartları içinde sağlık hizmetlerini finanse etmek yerine bu hizmetleri bizzat üretmek ve sağlamak gibi bir yol benimsemişti. Genel sağlık sigortası sistemi ise hizmet üretmek ve sunmak yerine hak sahipleri ve sigortalıların satın aldıkları hizmetlerin karşılığını ödemek yani hizmetlerin finansmanını sağlamak ve hizmet satın alma esasını benimsenmiştir. Genel sağlık sigortasının temel amacı, bütün vatandaşları adil ve eşit bir sistem içerisinde kapsayan bir sağlık sigortasına kavuşturmaktır. Genel sağlık sigortası; hastalıkların önlenmesi ve tedavi edilmesi sürecinde ihtiyaç duyulan bütün giderlerin karşılanması ve tedavi sürecinde kesilen ya da azalan gelirin karşılanması, telafi edilmesini hedef alan, kapsayıcılığı en geniş bir sosyal sigorta uygulamasıdır.

Türkiye ile sosyal güvenlik sözleşmesi imzalamamış ülkelerde çalışmak üzere bu ülkelerde iş üstlenen işverenler tarafından yurt dışına götürülen Türk işçiler genel sağlık sigortalısıdır. Diğer seçeneklerde verilenler Kanun'un kapsam dışında bıraktığı kişilerdir.

5510 sayılı Kanun m.60’ta sigortalı sayılanlar arasında yer alan bir başka kitle ise “Harcamaları, taşınır ve taşınmazları ile bunlardan doğan hakları da dikkate alınarak Kurumca belirlenecek test yöntemleri ve veriler kullanılarak tespit edilecek aile içindeki geliri kişi başına düşen aylık tutarı asgari ücretin üçte birinden az olan vatandaşlar” (m.60/c/1)’dır.

5510 sayılıKanunun 6. maddesinin 1. Fıkrasının (e) bendi gereğince yabancı bir ülkede kurulu herhangi bir kuruluş tarafından ve o kuruluş adına ve hesabına Türkiye’ye bir iş için gönderilen ve yabancı ülkede sosyal sigortaya tabi olduğunu belgeleyen kişiler genel sağlık sigortası kapsamında sayılmazlar.

Ayakta tedavilerde hekim muayenesinde katılım payı ödenmesi gerektiği Kanun'la belirlenmiştir. Diğer seçeneklerde verilen sağlık hizmetlerinde katılım payı alınmayacağı öngörülmüştür.

Genel sağlık sigortası prim oranları kısa ve uzun vadeli sigorta primi ödeyenler için %12,5 (yüzde onikibuçuk), yalnızca genel sağlık sigortası primi ödeyenler için ise %12 (yüzde oniki)’dir. Genel sağlık sigortasının finansmanına Devlet de ayrıca katılır. Devletin üçüncü taraf sıfatı ile toplanan genel sağlık sigortası prim toplamı esas alınmak üzere 1/4 oranında prim ödeme yükümlülüğü de bulunmaktadır (m.81).

Kanuni düzenleme incelendiği zaman işverenin buradaki sorumluluğunun kusur sorumluluğu olduğu ve işverenin iş kazası ve meslek hastalığı sonrası sigortalının sağlığı için gerekli tedbirleri almada, ilk yardım yapılması, kişinin en yakın sağlık merkezine ulaştırılması gibi yükümlülüklerinde kusuru ölçüsünde sorumluluğu söz konusu olacaktır. Elbette işverenin kusurluluğu genel sağlık sigortalısının tedavi süresinin uzamasına veya malul kalmasına veya malullük derecesinin artmasına yol açmış ise yani kusur ile sonuç arasına uygun bir illiyet bağı mevcut ise sorumluluk söz konusu olacaktır.

Yurt içinde veya yurt dışına yapılan sevkler nedeniyle ödenecek gündelik, yol, yatak ve yemek giderlerinin tutarı Sağlık Hizmetleri Fiyatlandırma Komisyonu tarafından belirlenir (m.65/3). Bu giderlerin belirlenen kısmı genel sağlık sigortası tarafından karşılanır.

Genel sağlık sigortası sistemimiz bir insan hakkı olan hasta haklarına saygılı bir sistem olarak kurulmuştur. Sigortalılar sevk zincirine riayet etmek şartı ile hekimini seçme hakkını haizdirler. Her basamakta birden çok hizmet sunucusu yer almakta ve bu çoklu sağlık hizmet sunucuları arasında istediğini seçme hakkı genel sağlık sigortasından sağlık hizmeti alıcılara sağlanmış bulunmaktadır. Şu hâlde aynı basamakta olmak kaydı ile istenen sağlık kurumu ve istenen hekimi seçme hakkı bir ilke olarak kabul edilmiştir.

Genel sağlık sigortası zorunlu bir sigortadır. Genel sağlık sigortalısı olmak, kapsamda bulunan kimseler için hem bir hak hem de bir yükümlülüktür. Sigortalı olmaktan kaçınılamaz ve vazgeçilemez. GSS olma hakkı devredilemez.

Genel sağlık sigorta sistemimizin bir başka önemli özelliği ise 18 yaşından küçüklerin
sigortalılık şartlarını yerine getirmiş olup olmamalarına bakılmaksızın genel sağlık sigortasından faydalanmalarının sağlanmış olmasıdır.

Sigortalının 18 yaşını doldurmamış kız ve erkek
çocukları ile 20 yaşını doldurmamış lise ve dengi öğrenim görmekte olan çocukları, 25
yaşını doldurmamış yükseköğrenime devam eden ve evli olmayan çocukları ve yaşına bakılmaksızın çalışma gücünü en az %60 oranında yitirdiği kurum sağlık kurulu tarafından
tespit edilen evli olmayan çocukları; sigortalının bağımlısı olarak genel sağlık sigortasından sigortalının bağımlısı sıfatı ile faydalanırlar

5510 sayılı Kanun’un genel sağlık sigortası kapsamı ile getirdiği çok önemli bir düzenleme,
Türk Sosyal Güvenlik Hukuku bakımından da çok önemli bir yenilik, 18 yaşından küçük
çocuklar ile 65 yaşından büyük muhtaç, güçsüz ve kimsesiz yaşlıların genel sağlık sigortası
kapsamına alınmış olmalarıdır. Sözü edilen kimseler, prim ödeme yükümlülüğüne bakılmaksızın genel sağlık sigortası kapsamında sigortalı sayılırlar ve sigorta yardımlarından
faydalanırlar.