SOSYAL DAVRANIŞ VE PROTOKOL

Çelenk, önemli kişilerin ölüm yıldönümlerinde anıtlara konur veya cena­zeye gönderilir. Sepet; nişan, nikâh ve düğünlerde, sanatsal etkinliklerde, açılış törenlerinde, tayin ve terfilerde gönderilir. Ancak Türkiye’de nişan, nikâh ve düğün törenlerine; banka ve ticari kuruluşların açılış törenlerine de çelenk gönderilmektedir. Buket; hanım arkadaşa, sevgiliye, sözlüye, ni­şanlıya, eşe, anneye, hastaya, lohusaya, evinde akşam yemeği daveti veren evsahibi hanıma; sahnede sanatçıya, konferans veren kişiye; havaalanında karşılanan ve uğurlanan kişiye verilir. Ayrıca yaş günü, evlilik yıldönümü kutlamalarına ve bayram ziyaretlerine de buket götürülebilir.

Buketteki çiçeklerin sayısı da önemlidir. Tek sayılı çiçekler sevgiyi ve sevin­ci; çift sayılı çiçekler üzüntüyü ifade eder. Bu nedenle, eşe ve sevgiliye tek sayılı çiçek götürülür. Yakınlık, samimiyet ve sevgiyi ifade eden gül, karan­fil, lale vb. çiçeklerin 5-7-9-11-15 adet olması geleneksel bir uygulamadır. Çünkü sevgiliye, eşe ve dosta sunulan çiçek sayısının tek olması, “benim için teksin” demektir. Gül en makbul çiçektir. Beyaz gül bir hatadan sonra sunulur, “beni affet” demektir. Sarı gül, “sana ilgi duyuyorum fakat kararsı­zım”; pembe gül “gönlüm sende”; kırmızı gül “seni seviyorum” demektir.

Buketteki çiçeklerin sayısı da önemlidir. Tek sayılı çiçekler sevgiyi ve sevin­ci; çift sayılı çiçekler üzüntüyü ifade eder. Bu nedenle, eşe ve sevgiliye tek sayılı çiçek götürülür. Yakınlık, samimiyet ve sevgiyi ifade eden gül, karan­fil, lale vb. çiçeklerin 5-7-9-11-15 adet olması geleneksel bir uygulamadır. Çünkü sevgiliye, eşe ve dosta sunulan çiçek sayısının tek olması, “benim için teksin” demektir. Gül en makbul çiçektir. Beyaz gül bir hatadan sonra sunulur, “beni affet” demektir. Sarı gül, “sana ilgi duyuyorum fakat kararsı­zım”; pembe gül “gönlüm sende”; kırmızı gül “seni seviyorum” demektir.

Sosyal yaşamda doğum günü, evlenme yıldönümü, çocuk sahibi olma, ev satın alma vesilesiyle sunulması önerilen hediyeler aşağıda belirtilmiştir:

Göreve başlayan kişi, eşdüzeyde olup tebrik ziyaretine gelenlere makul bir süre içinde (bir ay içinde) iadei ziyarette bulunmalıdır. Ancak astların ziyaretleri iade edilmez.

Arasındaki samimiyete ve yakınlığa bağlıdır. Örneğin az tanınan veya tanışılmayan kişilere ve resmî statü sahibi kişilere yapılan ziyaretlerin süresi daima kısa tutulur. Yakın dost ve samimi kişilere ve ailelere yapılan ziyaretlerin süresi bir saatten fazla olabilir.

Genel olarak, iş yerinde yapılan resmî ziyaretlerin süresi beş dakika; bayram, tebrik, teşekkür, nezaket, hasta ve başsağlığı ziyaretlerin süresi onbeş-yirmi dakikadır.

Bir evde yatılı konuk olarak kalan kişi, kendi evine döndükten iki gün sonra, kendisine gösterilen samimi ilgiye ve misafirperverliğe yazılı olarak teşekkür etmelidir.

Şehir dışından yapılacak yatılı ziyaretlerde misafir olarak ne kadar süre kalınacağı ev sahiplerine önceden bildirilmelidir. Bu bildirim ev sahiplerinin hazırlanması açısından önemlidir. Ancak misafirlik süresi, davet bile olsa, üç günden fazla olmamalıdır.

Çalışma hayatında göreve başlama ziyareti, resmî bir ziyarettir. Bir kurumda göreve
başlayan kişi ilk ziyareti amirine yapmak zorundadır. Çünkü iş hayatında göreve başlama amiri ve/veya işvereni/yöneticiyi ziyaretle başlar. Daha sonra kurumdaki üstler ziyaret edilir.

Tebrik ziyaretleri ilke olarak ilk bir hafta (7 gün), büyük şehirlerde bir ay içinde yapılır.

Aile ziyaretlerinde normal oturma süresi bir saattir. Bu süre ancak ev sahibi hanımın isteği ile uzatılabilir.

Doğum ziyaretleri doğumdan en az beş gün sonra yapılmalıdır.

Sepet; nişan, nikâh ve düğünlerde, sanatsal etkinliklerde, açılış törenlerinde, tayin ve terfilerde gönderilir. Ancak Türkiye’de nişan, nikâh ve düğün törenlerine; banka ve ticari kuruluşların açılış törenlerine de çelenk gönderilmektedir. Buket; hanım arkadaşa, sevgiliye, sözlüye, nişanlıya, eşe, anneye, hastaya, lohusaya, evinde akşam yemeği daveti veren ev sahibi hanıma; sahnede sanatçıya, konferans veren kişiye; havaalanında karşılanan ve uğurlanan kişiye verilir. Ayrıca yaş günü, evlilik yıldönümü
kutlamalarına ve bayram ziyaretlerine de buket götürülebilir.

Hediye verirken “çamsakızı çoban armağanı” ya da “size layık değil ama” gibi ifadelerden kaçınılmalıdır. Hediye hatırlanan, sayılan ve sevilen kişiye alınır. Örneğin Paris’ten gelen bir kişi hediye verirken, “Paris’te sizi hatırlayıp parfüm aldım. Kabul ederseniz mutlu olurum” gibi nazik ifadeler kullanmalıdır. Ev için getirilen hediye hemen açılmalı ve görünen bir yere konmalıdır. Hediyeye karşı ilgisiz ve soğuk kalmak, hediye getiren kişiye “niye zahmet ettiniz, ne gereği vardı” demek doğru değildir. Hediye getirene, “çok naziksiniz, düşündüğünüz için teşekkür ederim” denmelidir. Verilen bir hediyeyi “beğenmezsen değiştirebilirsin” demek doğru değildir.

İş hayatında öğleden önceki ziyaretler saat 10.00-11.30; öğleden sonraki ziyaretler 15.00-17.00 arasında; özel ziyaretler öğleden sonra 16.00-18.00 arasında; aile ziyaretleri haftasonu ve/veya akşamları, haber verilerek, izin ya da randevu alınarak yapılmalıdır. Habersiz, izinsiz ve randevusuz yapılan bir ziyaret her iki tarafı da zor durumda bırakabilir. Bu yüzden özellikle
kentsel yaşamda kişinin uygun olup olmadığı telefonla mutlaka sorulmalıdır. Habersiz yapılan bir ziyaretin süresi mutlaka kısa tutulmalıdır.

Genel olarak, iş yerinde yapılan resmî ziyaretlerin süresi beş dakika; bayram, tebrik, teşekkür, nezaket, hasta ve başsağlığı ziyaretlerinin süresi onbeş-yirmi dakikadır.

Tebrik ziyaretleri ilke olarak ilk bir hafta (7 gün), büyük şehirlerde bir ay içinde yapılır.

Öğleden sonra yapılan aile ziyaretlerinde ayrılma zamanı saat 18.00; akşam ziyaretlerinde ise en geç saat 23.00’tür. Bu saatlerden sonraya kalmak evsahiplerini rahatsız eder.

Çelenk, önemli kişilerin ölüm yıldönümlerinde anıtlara konur veya cenazeye gönderilir. Sepet; nişan, nikâh ve düğünlerde, sanatsal etkinliklerde, açılış törenlerinde, tayin ve terfilerde gönderilir. Ancak Türkiye’de nişan, nikâh ve düğün törenlerine; banka ve ticari kuruluşların açılış törenlerine de çelenk gönderilmektedir. Buket; hanım arkadaşa, sevgiliye, sözlüye, nişanlıya, eşe, anneye, hastaya, lohusaya, evinde akşam yemeği daveti veren evsahibi hanıma; sahnede sanatçıya, konferans veren kişiye; havaalanında karşılanan ve uğurlanan kişiye verilir. Ayrıca yaş günü, evlilik yıldönümü kutlamalarına ve bayram ziyaretlerine de buket götürülebilir.