SOSYAL DAVRANIŞ VE PROTOKOL

Evlenme, insan yaşamının en mutlu olayıdır. Bu mutluluğu her yıl evlenme tarihinde kutlamak, evlilikte mutluluğu ve bağlılığı artırır, eşleri birbirine daha çok yaklaştırır. Bu yüzden evlilik yıldönümü hiçbir zaman unutulmamalıdır. Evlenme yıldönümü evde kutlandığı gibi dışarıda da kutlanabilir. Evlilik yıldönümü kutlamasına, yakın akraba ve arkadaşlar davet edilebilir. Kutlamaya davet edilen kişilerin hediye vermeleri zorunluluk değildir, ancak verilirse nazik bir jest olur. Evlilik yaşamında yirmibeşinci ve ellinci yıllar çok önemlidir; çünkü 25. yıl gümüş, 50. yıl altındır. Bu nedenle evliliğin yirmi beşinci yılı dostlarla birlikte davet verilerek kutlanır. Evliliğin “altın yılı” olan ellinci yıldönümü ise aile arasında kutlanır. Altın yılı kutlama hazırlıklarını çocuklar üstlenir. Bu özel güne tüm aile, çocuklar ve torunlar katılır ve yakın akrabalar da davet edilir. Kutlamada akşam yemeği verilir ve pasta kesilir. Modern toplumlarda, yemeğin sonunda ailenin en büyük çocuğu ebeveyni için “sağlığına” kadeh kaldırır. Bu günün kahramanları olan anne babaya “altın değerinde” (manevi değeri olan) ailece ortak bir hediye alınır.

Doğru cevap B'dir.

Dünya genelinde, her yıl Mayıs ayının ikinci pazar günü annelere adanmıştır. (Fransızlar, Anneler Günü’nü Mayıs’ın üçüncü pazar günü kutlar.) Anneler Günü’nde çocuklar küçükken okulda öğretmenleriyle hazırladıkları çeşitli resimleri ve şiirleri annelerine hediye ederler. Çocukların en çok zevk aldıkları şey biriktirdikleri paralarıyla ya da babalarının yardımıyla annelerine bu özel günde bir buket çiçek ya da küçük bir hediye almaktır. Çocuklar büyüdüğünde annelerine, onun en sevdiği veya ihtiyacı olduğunu düşündüğü şeyleri almaya çalışır. Bir buket kırçiçeği ile de kutlanabilir. Hediyenin maddi değerinden çok manevi değeri önem arz eder.

Doğru cevap C'dir.

Nişanlanma, bir çiftin birlikteliğinin ve gelecek bir evliliğin topluma resmî olarak duyurulmasıdır. Doğru cevap A'dır.

Türkiye’de, kentlerde düzenlenen evlenme merasimleri genellikle Avrupai tarzda ve üç şekilde yapılmaktadır: Birincisi, belediyenin nikâh salonunda yalnızca resmî nikâh töreni düzenlenmekte; ayrıca düğün merasimi yapılmamaktadır. İkinci tarz evlenme merasiminde, belediyenin nikâh salonunda resmî nikâh kıyılmakta ve daha sonra evde veya salonda eğlenceli düğün merasimi düzenlenmektedir. Üçüncü tarz evlilik merasiminde nikâh ile düğün birleştirilerek salonda yapılmaktadır. Bu durumda nikâh (evlendirme) memuru düğünün olacağı salona davet edilmekte, nikâh burada kıyılmakta, nikâhtan sonra düğün eğlencesi başlamaktadır. Doğru cevap C'dir.

Belediye nikâh salonunda yapılan nikâh merasiminden sonra Avrupai tarzda oluşturulan kabul hattı aşağıdaki biçimde sıralanır:

1. Gelinin annesi

2. Damadın babası

3. Damadın annesi

4. Gelinin babası

5. Gelin

6. Damat

Doğru cevap D'dir.

Boşanmadan sonra, kadın ve/veya erkek başka biriyle evlenmek istediğinde bu durum öncelikle çocuklara açıklanmalıdır. Doğru cevap E'dir.

Kurumsal cenaze merasimlerinde uyulması gereken kurallar aşağıdaki gibidir:

• Kurumsal cenaze merasiminde tabut kurumun güvenlik personeli tarafından cenaze arabasından alınır, kurum binası önünde hazırlanan masa üzerine yerleştirilir.

• Tabutun baş ve ayakucunda güvenlik görevlileri saygı nöbeti tutarlar. Baştaki görevli göğsü hizasında ölenin çerçeveli fotoğrafını taşır. Tabut arkasında, ortada ölenin birinci derece yakınları olmak üzere sağında/solunda kurum yöneticileri ile kurum çalışanları protokol sıra düzenine göre yer alırlar.

• Tabut üzerine kurum amiri tarafından kırmızı karanfiller konulur.
• Cenaze merasimine katılanlar, tören programı sunucusu tarafından bir dakikalık saygı duruşuna davet edilir.
• Ölenin öz geçmişi, personel birim amiri tarafından okunur.
• Kurum amiri anma konuşması yapar; ölenin yakınlarına ve kurum mensuplarına kurum adına başsağlığı diler.
• Cenaze namazının yeri ve saati ile defin yeri duyurulur.
• Tabut güvenlik görevlileri tarafından cenaze arabasına konulur. Cenaze namazının kılınacağı camiye hareket edilir.
• Kurum amiri (yönetici) ve/veya ölenin ailesi başsağlığı dileklerini kabul eder.

Doğru cevap E'dir.

Türkiye’de yapılan sosyal kutlamalar; dinî bayramlar (Ramazan ve Kurban Bayramları) ile dinî gün ve geceler (kandiller) ve yeni yıl, doğum günü, evlilik yıldönümü, Anneler Günü, Babalar Günü ile Sevgililer Günü’dür. Doğru cevap D'dir.

Türkiye’de “Kandil Gecesi” olarak adlandırılan ve kutlanan dinî gün ve geceler şunlardır: 

I. Regaip Kandili

II. Miraç Kandili

III. Berat Kandili

IV. Kadir Gecesi

V. Mevlit Kandili

Doğru cevap D'dir.

Kadir Gecesi: Hicri Ramazan ayının yirmi altısını yirmi yedisine bağlayan gecedir. Kur’an-ı Kerim, Hz. Muhammed’e vahiy yoluyla bu gece inmeye başlamıştır. Kandil gece- leri içinde en feyizli gece olarak kabul edilir. Doğru cevap B'dir.

Evlilik yaşamında yirmibeşinci ve ellinci yıllar çok önemlidir; çünkü 25. yıl gümüş, 50. yıl altındır. Doğru cevap E'dir.

Beş yaşından küçük çocukların doğum günleri evde aile ve akraba, eş dost arasında kutlanır. Kutlama için yaş günü pastası hazırlanır ve çocuğun kaçıncı yaş günü ise pasta üzerine o sayıda mum konulur. Ayrıca çeşitli meşrubat ve eğlencelik masa üzerine yerleştirilir. Vakti gelince, doğum günü kutlanan çocuk, mumları üfleyerek söndürür. Doğru cevap A'dır.

Bebeğe isim verme son derece önemlidir. Bebeğe isim verilirken onun gelecek hayatında bu isimle ilgili zorlukla karşılaşmaması düşünülmelidir. İsim verirken; ismin çocuklar arasında alay konusu olmamasına ve olumsuz bir anlam taşımamasına (Kezban, Satılmış, Sanem vb.), moda olan isimlerden, siyasi liderlerin, ünlü̈ sanatçı ve sporcuların isimlerinden olmamasına, uzun olmamasına, zor yazılmamasına ve zor söylenmemesine, kardeşler arasında karışıklığa meydan vermemesine dikkat edilmelidir.

Evlenmeye karar veren çift istenmeye gidildiğinde anlaşma sağlanırsa söz kesilir, daha sonra nişan tarih ve yeri belirlenir. Nişan yapılır, bir süre sonra resmi nikâh kıyılır. Dini nikâh resmi nikâhtan önce kıyılmaz. Düğün merasimi nikâhtan sonra veya nikâhla birlikte yapılabilir.

Genel olarak ve nikâhta/düğünde gelin beyaz gelinlik giydiğinde, damat koyu renk takım elbise veya smokin giymelidir. Gelin tayyör giyerse damat beyaz gömlek, koyu renk düz kravat ve koyu renk (genelde siyah) takım elbise giymelidir. Nikâhta/düğünde damat, renkli ve desenli kravat takmamalıdır.

Ülkemizdeki geleneksel uygulamada önce gelinin annesi ve babası, sonra damadın annesi ve babası çift olarak birlikte yer almakta; en sonda gelin ve damat bulunmaktadır.

Davet edildikleri halde düğüne gidemeyenler, düğünü izleyen iki üç̧ hafta içinde, evlenen gençleri veya onların ailelerini evlerinde kutlama ziyaretinde bulunarak hediyelerini sunabilirler. Ancak davetiye almayan veya nikâha ya da düğüne davet edilmeyen kişilerin hediye sunması gerekmez.

Ülkemizde yerleşmiş geleneklere göre; damat tarafı gelinlik, yüzük, çiçekler, nikâh ve düğün masrafları ve balayı harcamalarını karşılar; gelin tarafı yatak odası ve mutfak takımlarını, çeyiz, davetiye, ilan, fotoğraf ve film masraflarını karşılar.

İkinci evliliğini yapan hanım nikâhta gelinlik giymez; koyu renk takım (tayyör) giyer ve başını bir şapka ile süsler.

Görev şehidi görevlilerin ve kurum amiri yöneticilerin cenaze törenleri kurumsal yönetmelik ve yönergelerde düzenlenmiş ya da kurumsal ve yöresel geleneklere göre düzenlenmektedir.