SOSYAL DAVRANIŞ VE PROTOKOL

Doğum günü kutlama part­isi­; On sekiz yaşından sonra her yıl düzenlenmez, on yılda bir düzenlenir. Ayrıca on sekiz yaşından sonra yapılan doğum günü kutlamalarında da her yıl hediye alınmaz. Ancak on yılda bir yapılan doğum günü kutlama partilerinde, yakın arkadaşlar veya akrabalar olarak ortak bir hediye alınabilir. Doğru cevap A’dır.

Evlilik yaşamında yirmi beşinci ve ellinci yıllar çok önemlidir; çünkü 25. yıl gümüş, 50. yıl altındır. Bu nedenle evliliğin yirmi beşinci yılı dostlarla birlikte davet verilerek kutlanır. Evliliğin “altın yılı” olan ellinci yıldönümü ise aile arasında kutlanır. Altın yılı kutlama hazırlıklarını çocuklar üstlenir. Bu özel güne tüm aile, çocuklar ve torunlar katılır ve yakın akrabalar da davet edilir. Kutlamada akşam yemeği verilir ve pasta kesilir. Modern toplumlarda, yemeğin sonunda ailenin en büyük çocuğu ebeveyni için “sağlığına” kadeh kaldırır. Bugünün kahramanları olan anne babaya “altın değerinde” (manevi değeri olan) ailece ortak bir hediye alınır. Doğru cevap D’dir.

Bebeğe isim verme son derece önemlidir. Bebeğe isim verilirken onun gelecek hayatında bu isimle ilgili zorlukla karşılaşmaması düşünülmelidir. İsim verirken; ismin çocuklar arasında alay konusu olmamasına ve olumsuz bir anlam taşımamasına (Kezban, Satılmış, Sanem vb.), moda olan isimlerden, siyasi liderlerin, ünlü sanatçı ve sporcuların isimlerinden olmamasına, uzun olmamasına, zor yazılmamasına ve zor söylenmemesine, kardeşler arasında karışıklığa meydan vermemesine dikkat edilmelidir. Soruda geçen isimler söylenmesi zor isimlerdir. Doğru cevap D'dir.

Sünnet, iki anlam taşımaktadır. Birincisi, Hz. Muhammed’in yaptıklarını ve söylediklerini uygulamak demektir. İkincisi, Türkiye’de halk dilinde sünnet, Müslüman erkek çocukların, çocukluktan erkekliğe geçişi kabul edilen bir operasyon için yapılan sosyal bir merasimdir. Sünnet olayı, Hz. İbrahim’e kadar uzanmaktadır. Eski ve Yeni Ahit’te, sağlıkla ilişkilendirmeden sünnete yapılan çok sayıda atıf vardır. Tevrat’a göre Hz. İbrahim, Tanrı’dan aldığı emir üzerine, 80 yaşında iken önce kendisini, sonra onüç yaşındaki oğlu Hz. İsmail’i ve ikinci oğlu Hz. İshak’ı da doğduktan sekiz gün sonra sünnet ettirmiştir. Bu nedenle, Museviler günümüzde de erkek çocuklarını doğduktan sekiz gün sonra büyük şenlik ve eğlencelerle sünnet ettirirler. Doğru cevap D'dir.

Evlenme ve düğün merasimi üç aşamada gerçekleşmektedir. Birinci aşamada, evliliğin yasal (hukuki) temeli olan resmî nikâh merasimi, ikinci aşamada sosyal bir kutlama olarak düğün, üçüncü aşamada ve resmî nikâhtan sonra, isteyen Müslüman ailelerde dinî nikâh kıyılmakta ya da nikâh duası yapılmaktadır. Doğru cevap B'dir.

Nikâhta ve düğünde davetli hanımlar beyaz giymemeye özen göstermelidirler. Çünkü nikâhta ve düğünde beyaz giyme hakkı ve ayrıcalığı yalnızca geline aittir. Gelin nikâhın ve düğünün yıldızıdır. Doğru cevap C'dir.

Türkiye’de Cumhurbaşkanı, TBMM Başkanı ve Başbakanların cenaze törenleri Devlet Cenaze Törenleri Yönetmeliği’nde; askerî şahısların cenaze törenleri Askerî Protokol Yönergesi’nde; vali ve kaymakamların ve belediye başkanlarının cenaze törenleri mülki protokolde belirlenmiştir. Görev şehidi görevlilerin ve kurum amiri yöneticilerin cenaze törenleri kurumsal yönetmelik ve yönergelerde düzenlenmiş ya da kurumsal ve yöresel geleneklere göre düzenlenmektedir. Sivil Müslüman vatandaşların dinî cenaze merasimleriyle ilgili kurallar Diyanet İşleri Başkanlığınca hazırlanan “Cenaze Hizmetleri Rehberi” nde belirlenmiştir. Vatandaşların cenazeleri bu rehberde belirlenen kurallara, yöredeki örf ve âdetlere göre düzenlenir ve yürütülür. Doğru cevap A'dır.

Türkiye’de Cumhurbaşkanı, TBMM Başkanı ve Başbakanların cenaze törenleri Devlet Cenaze Törenleri Yönetmeliği’nde; askerî şahısların cenaze törenleri Askerî Protokol Yönergesi’nde; vali ve kaymakamların ve belediye başkanlarının cenaze törenleri mülki protokolde belirlenmiştir. Görev şehidi görevlilerin ve kurum amiri yöneticilerin cenaze törenleri kurumsal yönetmelik ve yönergelerde düzenlenmiş ya da kurumsal ve yöresel geleneklere göre düzenlenmektedir. Sivil Müslüman vatandaşların dinî cenaze merasimleriyle ilgili kurallar Diyanet İşleri Başkanlığınca hazırlanan “Cenaze Hizmetleri Rehberi” nde belirlenmiştir. Vatandaşların cenazeleri bu rehberde belirlenen kurallara, yöredeki örf ve âdetlere göre düzenlenir ve yürütülür. Doğru cevap B'dir.

Her ülkede insan yaşamı doğumdan ölüme kadar sosyal merasim ve kutlamalarla biçimsel olarak düzenlenmiştir. İnsan yaşamı doğum kutlamasıyla başlar;
yaş günü, Anneler Günü, Babalar Günü, Sevgililer Günü ve bayram kutlamasıyla devam eder. Nişan merasimiyle evliliğe adım atılır, nikâh merasimiyle evlilik
kurumu kurulur, cenaze merasimiyle de biter. Bütün bu merasim ve kutlamalar
toplumca benimsenen ve “sosyal protokol” denilen sosyal davranış (saygı, görgü
ve nezaket) kuralları içinde gerçekleştirilir.

Bebeğe isim verilirken onun gelecek
hayatında bu isimle ilgili zorlukla karşılaşmaması düşünülmelidir. İsim verirken;
ismin çocuklar arasında alay konusu olmamasına ve olumsuz bir anlam taşımamasına (Kezban, Satılmış, Sanem vb.), moda olan isimlerden, siyasi liderlerin,
ünlü sanatçı ve sporcuların isimlerinden olmamasına, uzun olmamasına, zor yazılmamasına ve zor söylenmemesine, kardeşler arasında karışıklığa meydan vermemesine dikkat edilmelidir.

Babalar Günü
Her yıl haziran ayının üçüncü pazar günü “Babalar Günü”dür. Her yaştaki çocuklar babalarının bu özel gününü, en az annelerinin gününde gösterdikleri özenle
kutlamalıdırlar.

Okul çağına gelmemiş olan
çocuklara doğum günü
hediyesi olarak oyuncak verilir

Regaip Kandili
Hicri Recep ayının ilk cuma gecesidir. Regaip, bağış ve iyilik demektir. Bu gecede
Tanrı’nın bağış ve yardımının bolca verildiğine inanılır.

Berat; temizlik, arılık;
hastalıktan, borçtan, suçtan
kurtulma; erdemli ve üstün
olma anlamlarına gelir.

Mevlit Kandili
Mevlit, doğum vakti demektir. Hz. Muhammed’in doğum yıldönümü olarak hicri
Rebîulevvel ayının on ikinci gecesi kutlanır.

Kurumsal cenaze merasimlerinde uyulması gereken kurallar aşağıdaki gibidir:
• Kurumsal cenaze merasiminde tabut kurumun güvenlik personeli tarafından cenaze arabasından alınır, kurum binası önünde hazırlanan masa üzerine yerleştirilir.
• Tabutun baş ve ayakucunda güvenlik görevlileri saygı nöbeti tutarlar. Baştaki
görevli göğsü hizasında ölenin çerçeveli fotoğrafını taşır. Tabut arkasında,
ortada ölenin birinci derece yakınları olmak üzere sağında/solunda kurum
yöneticileri ile kurum çalışanları protokol sıra düzenine göre yer alırlar.
• Tabut üzerine kurum amiri tarafından kırmızı karanfiller konulur.
• Cenaze merasimine katılanlar, tören programı sunucusu tarafından bir dakikalık saygı duruşuna davet edilir.
• Ölenin öz geçmişi, personel birim amiri tarafından okunur.
• Kurum amiri anma konuşması yapar; ölenin yakınlarına ve kurum mensuplarına kurum adına başsağlığı diler.
• Cenaze namazının yeri ve saati ile defin yeri duyurulur.
• Tabut güvenlik görevlileri tarafından cenaze arabasına konulur. Cenaze namazının kılınacağı camiye hareket edilir.
• Kurum amiri (yönetici) ve/veya ölenin ailesi başsağlığı dileklerini kabul eder

Boşanma hiçbir zaman merasimle kutlanmaz ve gazetede ilan edilmez. Ancak
boşanma öncesi ve sonrasında kadın ve erkek olarak dikkat edilmesi gereken saygı
ve nezaket kuralları vardır. Taraar bu kurallara uymalıdır. Bu kurallar şunlardır:
• Boşanma, bir evliliğin hukuksal olarak sona ermesidir. Boşanan kadın
nikâh yüzüğünü hemen iade eder. Erkeğin bunu kabul etmemesi ve kendisine takabileceğini söylemesi nazik bir jest olur.
• Boşanma karşılıklı anlaşarak gerçekleşmiş ise birbirlerine vermiş oldukları
hediyelerin iade edilmesi gerekli değildir. Ancak evlilik sırasında dost ve
akrabalardan gelen hediyelerin paylaşımında, taraara gelen veya verilen
hediyeleri kendileri alırlar. Evlilik öncesi eşyalar esas sahibine aittir.
• Boşanan kadın çocuklu ise evlilik yüzüğünü takmaya devam edebilir. Fakat
kocasının soyadını kullanamaz.
• Boşanan çiftler sosyal yaşamda karşılaştıklarında konuşmak zorunda değillerdir; sadece selamlaşmaları uygundur. Çocuklarla ilgili konuları da konuşarak anlaşmaları gereklidir.
• Boşanmadan sonra, kadın ve/veya erkek başka biriyle evlenmek istediğinde bu durum öncelikle çocuklara açıklanmalıdır.

Salonda düzenlenen nikâh-düğün merasiminde, damat ve gelin aileleri salon
girişinde kabul hattı oluşturarak davetlileri karşılarlar. Kabul ve karşılama hattı
aşağıdaki biçimde olur:
1. Damadın babası
2. Damadın annesi
3. Gelinin annesi
4. Gelinin babası
Kabul hattında, kısa bir aradan sonra teşrifatçılar yer alır ve gelen davetlilere
refakat ederek salonda yer gösterirler.

Türkiye’de yapılan sosyal kutlamalar; dinî bayramlar (Ramazan ve Kurban Bayramları) ile dinî gün ve geceler (kandiller) ve yeni yıl, doğum günü, evlilik yıldönümü, Anneler Günü, Babalar Günü ile Sevgililer Günü’dür. Doğru cevap C'dir.

Hicri Recep ayının ilk cuma gecesidir. Regaip, bağış ve iyilik demektir. Bu gecede Tanrı’nın bağış ve yardımının bolca verildiğine inanılır. Doğru cevap B'dir.