SOSYAL DAVRANIŞ VE PROTOKOL - Deneme Sınavı - 9

Anadolu’da, Orta Asya’da ve Balkanlar’da yaşayan Müslüman Türk topluluklarında geleneksel olarak kandil kutlaması yapılmaktadır. Kandil kutlamaları hicri takvime göre yapılır. Kandil gecelerinde camiler ve minareler ışıklandırılır. Bu geceleri kutlamak amacıyla fırınlarda özel olarak kandil simidi yapılır. Evlerde lokma, helva, şerbet yapılır ve komşulara dağıtılır. Kandil kutlaması ve kandillerde mevlit okutulması sadece Türk-İslam kültüründe vardır, diğer Müslüman ülkelerde bu tür örf, âdetler yoktur. Hicri Şaban ayının ondördüncü gününü on beşinci gününe bağlayan gecedir. Berat; temizlik, arılık; hastalıktan, borçtan, suçtan kurtulma; erdemli olma anlamlarına gelir. Bu gecede tövbe ve dua eden Müslümanların günahlarından arınacaklarına inanılır.

Doğru cevap C'dir.

Türkiye’de bahşiş verilmesi doğru olmayan kişiler:
• Kamu görevlileri.
• Avukatlar, doktorlar, hemşireler, hostesler, postacılar.
• Uçak, gemi ve yat kaptanları.
• Bir yerin sahibi veya yöneticisi olanlar.
• Lokanta, bar ve market işletenler.
• Kapı açıp tutanlar, arabanın kapısını açıp kapatanlar.
• Büyük mağazalarda asansörcüler.
• Opera, bale ve tiyatrolarda yer gösteren teşrifatçılar

Doğru yanıt B şıkkıdır.

Resmî  davetler; kokteyl parti, resepsiyon ve yemek daveti olarak  düzenlenir. Kahvaltı, branç ve açık büfe olarak resmî davet düzenlenmez.

Davetiyede ayrılış saati belirtilmiş ise, davetlilerin  belirtilen bitiş  saatinden 15-20 dakika önce ayrılmaları beklenir. Uğurlama sadece yemek ve resepsiyon      davetlerinde yapılır.

Kokteyl parti, kurumsal ve toplumsal yaşamda konukları resmî veya sosyal vesilelerle bir araya getiren ve onların ayaküstü görüşmelerini sağlayan; bu sırada kendilerine alkollü ve alkolsüz içecekler ve hafif çerezler (ordövr) ikram edilen; kışın saat 17.00-19.00, yazın saat 18.00-20.00 arasında konutta, işyerinde, otelde veya sosyal tesislerde düzenlenen yarı resmî veya sosyal bir davettir. Kısaca kokteyl de denir.

Kokteyl parti, kamusal ve özel kuruluşlarda, kuruluş yıldönümü, anma ve kutlama günü, açılış töreni, diploma töreni, kurumda bir yöneticinin göreve başlaması veya görevden ayrılması gibi sosyokültürel nedenlerle düzenlenir.        Ayrıca yabancı ve önemli konukların onuruna kokteyl parti verilir. Sosyal yaşamda doğum ve evlenme yıldönümlerinde, nişan ve nikâh törenlerinde kokteyl parti düzenlenebilir.

Resepsiyonun en önemli özellikleri; resmî nitelikte olması, kıyafet zorunluluğu bulunması, kabul ve karşılama hattı oluşturulması, konukların zengin bir büfe ile ağırlanması ve alkollü içki sunulmasıdır.

Resmî  akşam  yemeği davetlerinde masa düzenlemesi ve süslemesine, yemek takımlarının kalitesine önem verilmelidir. Resmî  yemek davetleri ilke olarak akşam düzenlenmeli ve davetiye ile yapılmalıdır. Başlangıç saati 20.00 ya da 20.30’dur. Ev sahipleri, konukları başlangıç saatinden beş dakika öncesinden   itibaren salon girişinde karşılamalıdır. Yemek davetlerinde konukların davetiye kartında belirtilen saatte gelmeleri saygı gereğidir. Davetliler, varsa, onur konuğundan önce davet yerinde olmalıdır. Bir davete onur konuğundan sonra gelmek doğru değildir. Yemek davetinde, davet saatinden en geç otuz dakika sonra sofraya geçilir. Bu yüzden davete geç kalma süresi en çok    yirmi dakikadır. Davet saatinden sonra   yirmi dakikadan fazla gecikme rahatsız edicidir. Ast ve eşdüzey konuklar haber verseler dahi beklenmezler.  Yalnızca onur konuğu beklenir ve onur konuğu gelmeden sofraya davet yapılmaz.

Cumhurbaşkanı, TBMM Başkanı; Anayasa Mahkemesi, Yargıtay ve Danıştay Başkanları; Bakanlar, Yükseköğretim Kurulu Başkanı, Sayıştay Başkanı, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı, Danıştay Başsavcısı, Yargıtay ve Danıştay Başkan vekilleri ve daire başkanları, Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanı, Yüksek Seçim Kurulu Başkanı, Sayıştay daire başkanları; Devlet Denetleme Kurulu Başkanı, Atatürk Kültür Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Başkanı; üniversite rektörleri, valiler, büyükelçiler, genel müdürler ve bu düzeydeki başkanlar; bölge idare mahkemesi başkanları, cumhuriyet savcıları, adalet komisyonu başkanları; fakülte dekanları, kaymakamlar, başkonsoloslar, belediye başkanları; bölge müdürleri; bakanlıkların il kuruluşlarının başında bulunanların, resmî hastane baştabiplerinin; Polis Akademisi Başkanı, il emniyet müdürü, polis koleji ve polis yüksek okulu müdürlerinin makam odalarına; bakanlıkların, yüksek öğretim kurumlarının, valiliklerin toplantı, bilgilendirme ve şeref salonlarına ve mahkemelerde duruşma salonlarına Türk Bayrağı konur.

Makam odalarında ve salonlarda Türk Bayrağı, tepesinde ay yıldız bulunan direğe çekili bulunur ve makamda oturana göre makam masasının sağ gerisinde uygun bir yere konur. Türk Bayrağının büyüklüğünün oda ve/veya salon büyüklüğüne uygun olmasına, uçlarının yerden en az 25 cm yüksek olmasına dikkat edilmelidir.

Doğru cevap D'dir.

8-14 kişilik yemekler  orta merkezli   uzun    masada; 18-32 kişilik  yemekler U masada; eşit düzeydeki kişiler oval veya yuvarlak masada; kalabalık karışık gruplar protokol masasına bakan yuvarlak masalarda düzenlenir.

Tören alanlarında, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarında, siyasal partilerin merkez, il ve ilçe örgütlerinde; fabrikalarda ve işletmelerde ulusal bayram, genel tatil ve hafta tatili günlerinde Bayrak çekilir. Birden çok resmî dairenin bulunduğu binaya tek Bayrak çekilir. Bina önünde Bayrak direği iki veya dört ya da daha fazla ise, Türk Bayrağı bina önyüzüne (binadan çıkana) göre sağ başa çekilir. Ancak bayrak direği üç adet ise Türk Bayrağı ortadaki direğe çekilir.

Doğru cevap A'dır.

Türk Bayrağının her gün yirmi dört saat boyunca çekili olması gereken yerler
şunlardır:
• Cumhurbaşkanlığı
• TBMM
• Anıtkabir
• Hükûmet konakları
• Polis, jandarma, hudut, gümrük muhafaza karakolları ve hudut kapıları
• Bağımsız takım ve bölükler ile daha üst askeri birlik ve karargahlar
• Eğitim ve öğretim kuruluşları
• Köy ve mahalle muhtarlıkları
• Tüm kamu kurum ve kuruluşları
• Kamu kurum ve kuruluşlarına ait fabrika ve işletmeler

Doğru cevap C'dir.

Hanım ve erkek konukların davetli olduğu 40’tan fazla konuklu resmî yemeklerde uygulanır. Başmasa (onur masası, protokol masası) salona hâkim yerde olmalıdır. Başmasanın önü  açık olmalı, salondaki diğer masaların başmasaya bakan tarafları da açık olmalıdır.

Makam otomobillerinde arka sağ koltuk onur yeridir ve makam sahibine aittir. Makam sahibi (yönetici) arka sağ koltuğa oturur. Makam sahibi otomobilde olmadığında arka sağ koltuk boş kalır; makam sahibinin eşi, yardımcısı, arkadaşı veya akrabası makam otomobiline bindiğinde arka sol koltuğa oturur. Makam otomobilinde arka sağ koltuğa makam sahibi dışında sadece vekili, üst’ü ve eşdüzey resmî konuğu oturabilir. Makam sahibi üst’ünü, resmî konuğunu veya onur konuğunu makam otomobiline aldığında, onu sağına buyur eder; kendisi soluna geçer.

Doğru cevap D'dir.

Toplantı protokolünde en önemli kural; iki taraflı (kurumlararası ve uluslararası) toplantılarda heyet başkanlarının unvan veya statü bakımından eşitliği (denkliği), toplantıya katılanların (heyet üyelerinin) sayısal olarak eşitliğidir. Örneğin konuk taraf toplantıya genel müdür yardımcısının başkanlığında katıldığında, evsahibi
kurumun heyet başkanı da genel müdür yardımcısı olmalı; toplantıda dikdörtgen masanın orta merkezlerine karşılıklı olarak oturmalıdırlar. Kurum amiri (genel müdür) bu toplantıya katılmak ve iki heyete başkanlık etmek isteğinde genel müdür dikdörtgen masanın uç merkezine tek olarak oturur; konuk tarafı sağına, kurum personelini soluna alır.

Doğru cevap A'dır.

Resmî  davetlerde balık (levrek, lagos, sinarit, trança, alabalık, somon balığı) veya hindi, kuzu, süt dana eti ikram edilmeli; tavuk ikram edilmemelidir.

Törenler kamusal ve kurumsal yaşamda protokol kurallarının tam olarak uygulandığı en önemli resmî etkinliklerdir. Törenler devletlerin, kamu ve özel bütün kuruluşların güç, büyüklük ve üstünlük göstergesidir.
Devlet hayatında Cumhurbaşkanının katıldığı törenlere “devlet töreni”; başkentte, il ve ilçelerde düzenlenen Cumhuriyet Bayramı törenlerine “ulusal tören”; il ve ilçelerde resmî bayramlarda, mahallî kurtuluş günlerinde, Atatürk’ü anma günlerinde ve tarihî günlerde yapılan törenlere “resmî tören”; yargı organlarında yapılan törenlere “adli tören”; askerî kuruşlarda yapılan törenlere “askerî tören”; üniversitelerde yapılan törenlere “akademik tören”; bakanlıklarda, kamu kurumlarında ve özel sektör kuruluşlarında düzenlenen tören ve törensel etkinliklere “kurumsal tören”; toplumsal yaşamda kişi ve kuruluşlarca yapılan tören ve törensel etkinliklere de “sosyal tören” (nikâh töreni vb.) denir.

Doğru cevap E'dir.

Cumhuriyetin ilan edildiği 29 Ekim günü ulusal bayramdır. Türkiye’nin içinde ve dışında Devlet adına yalnız 29 Ekim günü tören yapılır. Bayram 28 Ekim günü saat 13.00’te Başkentte yapılan yirmibir pâre top atışı ile başlar ve 29 Ekim günü saat 24.00’te son bulur.
Başkentte Cumhuriyet Bayramı törenleri; Anıtkabir’e Cumhurbaşkanı tarafından çelenk konulur ve İstiklal Marşı ile birlikte bayrak göndere çekilir. Cumhurbaşkanı tarafından Cumhurbaşkanlığında tebrikat kabul edilir. Cumhurbaşkanı tarafından törene katılanların ve halkın bayramı kutlanır. İstiklal Marşı ile bayrağın göndere çekilmesini müteakip tören geçişi ve programda yer alan diğer faaliyetler uygulanır. Cumhuriyet Bayramı resepsiyonu Cumhurbaşkanı tarafından verilir.
Başkent dışında Cumhuriyet Bayramı törenleri; Atatürk anıt veya büstüne mülki idare amiri, garnizon komutanı ve belediye başkanı tarafından çelenk konulur. Mülki idare amiri tarafından tebrikat, il protokol listesindeki sıraya göre makamında kabul edilir.

Doğru cevap C'dir.

Arasıcak: Ordövrden sonra, ikişer adet sigara veya muska böreği ile kaşar pane ya da mantar pane (galeta ununa bulanıp kızartılmış), yuvarlak küçük köfte veya kızarmış karides vb. sıcak yiyecek ikram edilir.

Atatürk’ü Anma ve Gençlik ve Spor Bayramı 19 Mayıs günü, Atatürk’ün 19 Mayıs 1919’da Samsun’da karaya çıktığı saat olan 07.00’de başlar ve saat 24.00’te son bulur. Gençlik ve Spor Bakanı günün anlam ve önemini belirten mesajını medya aracılığıyla bildirir. Gençlik ve Spor Bakanı bir il törenine katılır. Atatürk anıt veya büstüne gençlik hizmetleri ve spor müdürlüğü, bulunmaması halinde mülki amirin görevlendireceği bir müdürlük tarafından çelenk konulur. Çelenk konulduktan sonra saygı duruşu yapılır ve İstiklal Marşı ile birlikte bayrak göndere çekilir. Kutlama komitelerince hazırlanan programda yer alan diğer faaliyetler uygulanır. Programda tören geçişi ve tebrikata yer verilmez.

Doğru cevap B'dir.