SOSYAL DAVRANIŞ VE PROTOKOL - Deneme Sınavı - 7

İş hayatında başarı, öncelikle çalışanlarla ve müşterilerle başarılı insan ilişkilerine bağlıdır. Çünkü bütün örgütlerde yapılan iş, işlem ve etkinlikler daima insan ilişkileriyle gerçekleştirilir. Bu yüzden, her işin temelinde insan ve insan ilişkisi vardır. Doğru cevap D'dir.

kurumsal ve sosyal yaşamda insan ilişkilerinde uygulanması gereken etkili davranış biçimleri arasında; randevusuz ziyaret ve görüşme yapmamak, insanlara, kendilerini ilgilendiren konulardan söz etmek, adıyla veya unvanıyla hitap etmek de yer alır. Doğru cevap E'dir.

Uçak, gemi, tren, otobüs, metro ve tramvay gibi toplu taşıma araçlarına hanımlar önce biner; erkekler bu taşıtlardan önce inerler. Erkekler bu taşıtlara biniş ve inişlerde hanımlara yardımcı olurlar. Tüm yolculuklarda, her erkek yakınında bulunan hanımların, engelli ve yaşlıların taşıtlara binmeleri ve taşıtlardan inmeleri; çanta, paket vb. eşyalarını bagaja koymaları ve bagajdan almalarına yardımcı olmalıdır. Uçak, gemi, tren ve otobüste hanımlar pencere kenarına ve taşıtın gittiği yöne doğru otururlar. Taşıta fazla el bagajı alınmamalı ve bagaj başkalarını rahatsız etmeyecek biçimde yerleştirilmelidir. Büyük paket, valiz, kılıflı takım elbise bagaja verilmelidir. Yolculukta, yanda oturan kişileri selamlamak ve kendilerine “iyi yolculuklar” dilemek; ölçülü ve saygılı birkaç kelime konuşmak gereklidir. Ancak yolculukta yakında oturanlarla çok konuşmak, onları ve diğerlerini rahatsız etmektir. Yolculukta kimse kimseyle sohbet etmek zorunda değildir. Yolculuk sohbet edilerek değil; dinlenerek, dışarıyı seyrederek, kitap-dergi okuyarak, kulaklıktan müzik dinleyerek, gece ise uyuyarak geçirilir. Yanda oturan kişiler sorulara “evet” ya da “hayır” diye cevap verdiğinde konuşmak istemiyor demektir. Doğru cevap E'dir.

Türk Bayrağının eni 50 cm veya katlarıdır. Bayrağın büyüklüğü, çekileceği binanın büyüklüğü ile uyumlu olmalıdır.

Özel tanıtıcı (kurumsal) bayrakla ilgili esaslar Bayrak Tüzüğünde, bu bayrakların kullanma izni ve tescil işlemleri de Tanıtıcı Bayrakların Kullanılma İznine ve Tescil İşlemlerine Dair Yönetmelik’te belirlenmiştir. Kurumsal bayrak, boyu eninin bir buçuk katı olan ve üzerinde resmî ya da özel kuruluşun tescil edilmiş yazı, resim, işaret, rumuz ve amblemi bulunan, kurumu tanıtıcı özel bayraktır. Kurumsal bayrak kurumun binaları önüne çekilir, kurumsal tören ve toplantılarda kullanılır, makam sahibi yöneticilerin odalarında çalışma masalarının sol gerisine konur. Kurumsal bayrak direklerinin tepesinde ay yıldız bulunmaz. Bina önünde kurumsal bayrak çekildiğinde en az iki direk bulunur; bina ön yüzüne (binadan çıkana) göre sağdaki direğe Türk Bayrağı, soldaki direğe kurumun bayrağı çekilir. Kurumsal bayrağın ebadı Türk Bayrağından büyük, direği de Türk Bayrağı direğinden yüksek olamaz. Kurum bayrağı, Türk Bayrağı ve yabancı ülke bayraklarıyla birlikte çekildiğinde en sonda yer alır. Kurumsal bayrak tescil edilmedikçe kullanılamaz. Tescil işlemi, İçişleri Bakanlığınca yapılır.

Makam otomobillerinde arka sağ koltuk onur yeridir ve makam sahibine aittir. Makam sahibi (yönetici) arka sağ koltuğa oturur. Makam sahibi otomobilde olmadığında arka sağ koltuk boş kalır; makam sahibinin eşi, yardımcısı, arkadaşı veya akrabası makam otomobiline bindiğinde arka sol koltuğa oturur. Makam otomobilinde arka sağ koltuğa makam sahibi dışında sadece vekili, üst’ü ve eşdüzey resmî konuğu oturabilir. Makam sahibi üst’ünü, resmî konuğunu veya onur konuğunu makam otomobiline aldığında, onu sağına buyur eder; kendisi soluna geçer. Makam otomobiline onur konuğu, makam sahibi ve/veya üstler binmeden astlar binmezler. Otomobilden onur konuğu, makam sahibi ve/veya üstler inmeden astlar inmezler (koruma görevlisi ve makam görevlileri hariç). Otomobile binişte ve otomobilden inişte makam sahibinin ve onur konuğunun önceliği vardır.

Sahibinin kullandığı özel otomobilde birinci yer, öndeki sağ koltuk; ikinci yer, arka sağ; üçüncü yer, arka sol koltuktur. Otomobile tek konuk bindiğinde konuk, ön sağdaki koltuğa oturur. Konuk hanım ise otomobili kullanan ister hanım ister erkek olsun, öndeki sağ koltuğa oturur. Ön koltuğu boş bırakıp arka koltuğa oturmak, otomobili kullanan sahibine karşı saygısızlıktır. İki veya üç konuk olduğunda ön koltuğa hanım, yaşlı, resmî veya sosyal statü sahibi kişi oturur. Otomobili sahibi kullanıyor, eşi refakat ediyor ve bir erkek ya da hanım konuk varsa eşi ön sağ koltuğa; konuk arka sağ koltuğa oturur. Otomobili kullanan sahibi ve eşi, bir çifti otomobillerine aldıklarında, otomobili kullanan erkek ile konuk erkek öne; eşleri (hanımlar) arkaya otururlar. Ancak evsahibi hanım, konuk hanımı sağına alır, kendisi sola geçer. Otomobili hanım kullanıyorsa, eşi öne oturur; konuklar arkaya otururlar.

Kurumsal tören organizasyonunda, yirmi gün önceden davetiyeler hazırlanır ve davetlilere gönderilir. Davetiye tek veya iki katlı kaliteli karton olup ön kapağın üstünde kurumun amblemi ve adı yer alır. Davetiye kartının içinde sol iç kapakta PROGRAM, sağ iç kapakta davet sahibinin unvanı, adı, soyadı ve altta davet metni yer alır. Davetiye üzerine imza atılmaz. Tören davetiyesine “Mazeret” ibaresi konmaz; L.C.V. (lütfen cevap veriniz) rumuzu konabilir. Tören alanı/salonu hazır hâle getirilir. Davetliler dış kapıda görevliler tarafından karşılanır. Alanda/salonda öndegelim sırasında göre oturtulur. Onur konuğu davet sahibi kurum amiri tarafından karşılanır ve alanda/salonda orta merkeze oturur. Onur konuğu yerine oturunca tören başlar. Törende yalnızca onur konuğuna hitap edilir. Diğer konuklar davetli olarak eşittir. Evsahibi kurum/işletme yöneticisinin açılış konuşmasından sonra, onur konuğunun üstlerinden gelen telgraflar okunur. Onur konuğunun konuşmasından sonra törensel etkinliğe geçilir. Tören sonunda davetlilere kokteyl verilir veya ikramda bulunulur. Davet sahibi kurum/ işletme yöneticisi onur konuğunu dış kapıdan otomobile binişte uğurlar.

Törenlere çağrılı olduğu hâlde katılamayanların mazeret ve kutlama mesajları (telgrafları), evsahibinin açılış konuşmasından sonra sunulur. İlke olarak törende hazır bulunan onur konuğunun üstündeki kişilerden gelen telgraflar metinleriyle (üst’ten asta) okunur. Örneğin törende bakan varsa bakanın üstünden gelen telgraflar okunur. Mazeret ve kutlama telgrafı gönderenlerden, onur konuğu ile eşdüzeyde olanların yalnızca adı, soyadı ve unvanları zikredilir ve kendilerine teşekkür edilir. Onur konuğunun altında olup mazeretleri sebebiyle telgraf çekenlere adları ve unvanları zikredilmeksizin yalnızca teşekkür edilir.

Cumhuriyetin ilan edildiği 29 Ekim günü ulusal bayramdır. Türkiye’nin içinde ve dışında Devlet adına yalnız 29 Ekim günü tören yapılır. Bayram 28 Ekim günü saat 13.00’te Başkentte yapılan yirmibir pâre top atışı ile başlar ve 29 Ekim günü saat 24.00’te son bulur.

Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı 23 Nisan günü saat 08.00’de başlar ve saat 24.00’te son bulur. Atatürk’ü Anma ve Gençlik ve Spor Bayramı 19 Mayıs günü, Atatürk’ün 19 Mayıs 1919’da Samsun’da karaya çıktığı saat olan 07.00’de başlar ve saat 24.00’te son bulur. Zafer Bayramı, 30 Ağustos günü saat 07.00’de başlar ve saat 24.00’te son bulur.

İlke olarak kişi denginin konuğu, astının onur konuğu, üstünün ziyaretçisidir. Örnegin genel müdürün konuğu genel müdürdür. Bakan, genel müdürün onur konuğudur. Müdür, genel müdürün ziyaretçisidir. Devlet ve hükümet adamları, makam ve statü sahibi üst konuklar, yabancı (ecnebi) eşdüzey konuklar ile evsahibine ziyaretiyle onur veren, ulusal veya uluslararası düzeyde ödül almış, tanınmış (sanatçı, yazar, gazeteci, politikacı, bürokrat, sporcu, bilim adamı, iş adamı, din adamı vb.) önemli şahsiyetler onur konuğudur. Onur konukları protokolde VIP denen “çok önemli kişi” lerdir.

Konukların karşılanması ve uğurlanması protokolde en önemli konulardan biridir. Kamusal ve kurumsal yaşamda konukları karşılama ve uğurlama konusunda genel kurallar aşağıda belirtilmiştir:

Konuğa verilen önem ve değer, kendisine duyulan saygıya ya da ziyaret amacına veya görüşme konusunun önemine bağlıdır. Uğurlama ise ziyaret ve görüşme sonucuna ve memnuniyete bağlıdır. Yapılan ziyaret ve görüşme olumlu ise kurum amiri konuğu dış kapıdan uğurlar.

Özel ortamda kişi kendini ve başkasını adıyla; sosyal ortamda adı ve soyadıyla; resmî ortamda unvanı ve adı - soyadıyla tanıtır (takdim eder). Özel ve sosyal ortamda kişinin kendini veya başkasını yalnızca unvanıyla tanıtması ya da unvanını önce adını soyadını sonra söylemesi, kendisinin veya tanıştırdığı kişinin unvanıyla övünmesi anlamına gelmektedir. Tanıştırma ayakta ve ilk karşılaşmada 

Bir devlet veya hükûmet adamıyla, üst yönetici, yaşlı veya önemli bir şahsiyetle tanışan bir kişi, hanım da olsa hemen elini uzatmamalı, hafif baş eğerek tanıştığı kişiyi saygıyla selamlamalıdır. Ancak fazla eğilmek gerekmez. Bir hanımla ya da bir üst ile tanıştırılan kişi, tanıştığı hanım ya da üst elini uzattığında hafifçe sıkmalı, öpmeye kalkmamalıdır. Tanıştırıldıktan sonra konuşmaya hanım ya da üst olan başlamalı; kişi, tanıştırıldığı kişiyle seviyeli iletişim kurmalıdır. Doğru cevap A'dır.

Özel yaşam veya resmî görevle ilgili olarak rahatsız edici bir soru sorulduğunda “özür dilerim, bu konu yalnızca beni ilgilendiriyor” denmelidir.

Davranış kuralları önce ailede sonra okulda öğrenilir.

Yürürken diğerlerini rahatsız etmemek için kahkaha atılması, el kol hareketlerinin yapılması, kahkaha atılması doğru değildir. Dalgın, tembel, uyuşuk, eller cepte yürümek te kaza, vb. sorunlara yol açabilir. Yürürken vücudu dik tutmak dengeli ve sağlıklı bir yürüyüş biçimidir, o yüzden uygun bir yürüyüş biçimidir.

Çevre temizliği ve çevre sağlığı açısından cadde, sokak ve kaldırımlara tükürmek, sümkürmek; çöp, izmarit vb. şeyler atarak çevreyi kirletmek uygar bir insana yakışmayan hareketlerdir. Şehir içinde giderken sağdan yürümek; yaşlılara, hanımlara, engellilere, makam ve mevki sahibi üstlere yol vermek genel kuraldır. Sokakta sakız çiğnemek, ağızda sigara ile yürümek; meyve, simit, sandviç, kuru yemiş vb. şeyler yemek hoş olmayan davranışlardır. Yolda, kaldırımda birileriyle sohbet ederek yürürken yüksek sesle konuşmak, kahkaha atmak, el kol hareketleri yapmak doğru değildir.

A grubu masalar en iyi yerlerdir. Cam önünde olan veya geniş alanı görebilen bölümdür.