SOSYAL DAVRANIŞ VE PROTOKOL - Deneme Sınavı - 20

Türk Bayra¤›n›n her gün yirmi dört saat boyunca çekili olmas› gereken yerler flunlard›r: • Cumhurbaflkanl›¤› • TBMM • An›tkabir • Hükûmet konaklar› • Polis, jandarma, hudut, gümrük muhafaza karakollar› ve hudut kap›lar› • Ba¤›ms›z tak›m ve bölükler ile daha üst askerî birlik ve karargâhlar • E¤itim ve ö¤retim kurulufllar› • Köy ve mahalle muhtarl›klar› • Tüm kamu kurum ve kurulufllar› • Kamu kurum ve kurulufllar›na ait fabrika ve iflletmeler

Bayra¤›n büyüklü¤ü, çekilece¤i binan›n büyüklü¤ü ile uyumlu olmal›d›r.

Devlet aleyhine veya yüz k›zart›c› suç ifllemekten hüküm giymifl olanlar›n tabutlar›na, affedilmifl olsalar da Bayrak örtülmez.

Cumhurbaflkan› n›n bulundu¤u yerde ve kortejde s›fat› ne olursa olsun kimse makam tafl›t›na Bayrak veya fors çekemez.

Türk Bayra¤›n›n eni 50 cm veya katlar›d›r.

Türk Bayra¤›n›n her gün yirmi dört saat boyunca çekili olmas› gereken yerler flunlard›r: • Cumhurbaflkanl›¤› • TBMM • An›tkabir • Hükûmet konaklar› • Polis, jandarma, hudut, gümrük muhafaza karakollar› ve hudut kap›lar› • Ba¤›ms›z tak›m ve bölükler ile daha üst askerî birlik ve karargâhlar • E¤itim ve ö¤retim kurulufllar› • Köy ve mahalle muhtarl›klar› • Tüm kamu kurum ve kurulufllar› • Kamu kurum ve kurulufllar›na ait fabrika ve iflletmeler

Tören öncesinde; güvenlik, davetlilerin geliflinde karfl›lama, yönlendirme ve konuklara efllik etme; arabalar› park etme, yerleflme ve oturma düzeni; bas› n›n yeri, ses düzeni, yiyecek ve içecek servisi; sunulacak gösteri ve dinleti repertuar›, verilecek ödül ve arma¤anlar ile ilgili hususlar önceden belirlenir ve prova edilir. • Tören yap›lacak alan veya salon ile platform ve kürsü çiçekler, ulusal ve kurumsal bayraklar ile süslenir. • Tören aç›k alanda yap›l›yor ise, gösterilerin ve konuflmalar›n yap›laca¤› platform düzenlenir; platforma konuflma kürsüsü yerlefltirilir. Tören salonda düzenleniyor ise, sahnede ortaya bir kürsü, duvara göre sa¤ arka köfleye tepesi ay y›ld›zl›, kromajl› dire¤e çekili Türk Bayra¤›; sol arka köfleye de tepesi yuvarlak, kromajl› dire¤e çekili kurumsal bayrak konur. Kürsüde mikrofon, su, kalem ve k⤛t bulundurulur. Sahnede ya da platformda uygun bir yere (konuflmac›ya göre, sa¤ arka köfleye veya öndeki masa üstüne) Atatürk büstü konabilir. • Alanda ya da salonda, protokole dâhil zevat ile konuklar, kurum mensuplar›, gerekti¤inde vatandafllar/ö¤renciler vb. için uygun oturma yerleri ve oturma düzeni belirlenir. • Tören alan› giriflinde konuklar› karfl›lamak, onlar› oturacaklar› yerlere götürmek ve kendilerine efllik etmek üzere, kurumun d›fl iliflkiler, protokol, halkla iliflkiler ve özel kalem (yönetici asistanl›¤›) birimlerinden yeteri say›da personel tören günü görevlendirilirler. Bu görevlilerle tören alan›nda ve/veya salonda bir gün önce görev provas› yap›l›r ve uygulanacak program konusunda kendilerine gerekli bilgiler verilir. Tören günü, en az bir saat önce bu görevliler tören yerinde haz›r bulunurlar. • Törene gelen konuklar› d›fl kap›da davet sahibi yöneticinin yard›mc›s› ile protokol ya da halkla iliflkiler sorumlusu karfl›lar; protokol görevlileri davetlilere efllik ederek oturacaklar› yere götürürler. Onur konu¤unu davet sahibi olan kurum amiri bina önünde, otomobilden iniflte karfl›lar ve kendisine efllik ederek tören yerine götürür, oturaca¤› koltu¤a (orta merkeze) buyur eder ve kendisi de sa¤›na oturur. • Onur konu¤u salona/platforma gelince, protokolde birinci s›rada oturanlar, han›mlar dâhil, aya¤a kalkarak kendisini bafllar›yla selamlarlar. • Onur konu¤u gelmeden program bafllamaz. Onur konu¤u gelip yerine oturunca, program sunucusu onur konu¤una ve tüm konuklara hitaben “Hofl geldiniz” der ve tören program›n› sunar. • Ulusal, resmî, kurumsal ve törensel etkinliklerde programa sayg› duruflu ve ‹stiklal Marfl› ile bafllan›r. (Sayg› duruflu, Atatürk ve silah arkadafllar› ile flehitlerin manevi huzurlar›nda sükûnet içinde bir dakika ayakta durmakt›r. Bu s›rada ceketin önü ilikli ve bafl öne e¤ik olmal›d›r.) Uluslararas› tören, toplant›, kongre ve konferanslarda; akademik panel, sempozyum ve seminerlerde sayg› duruflu ve ‹stiklal Marfl› yer almaz. Ancak sosyal ve kültürel etkinliklerde sayg› duruflu yap›labilir. • Program sunucusu, konuflmac›lar› takdim etmek için kürsüye gelip anons edebilece¤i gibi, salonda ya da platformda uygun bir yerde durarak da anons edebilir.

Sunucu, kürsüden onur konu¤una ve bütün konuklara hitaben “Hofl geldiniz” der, tören program›n› okur. Örne¤in: “Say›n bakan, de¤erli konuklar. Aç›l›fl törenine hofl geldiniz, fleref verdiniz. Tören program›n› bilginize sunuyorum.” (Kurumsal törenlerde “Say›n Bakan›m, de¤erli konuklar” diye hitap edilir.) • Sunucu, konuflmac›lar› takdim s›ras›nda önce konuflmac›n›n kurumunu ve unvan›n›, varsa akademik titrini ya da rütbesini, sonra “say›n” sözcü¤ünü ekleyerek ad›n› ve soyad›n› söyler. Eski kelimesi kurumun de¤il, kiflinin unvan› ndan önce gelir (Millî E¤itim Bakanl›¤› eski Müsteflar› Prof. Dr. Say›n ‹smail Bircan). Uluslararas› törenlerde kifliler ülke adlar› ve unvanlar›yla takdim edilirler: (T.C. Baflbakan Yard›mc›s› Say›n Veli Atacan, Ürdün Krall›¤› Maliye Bakan› Say›n Muhammed Falih. Fransa Cumhuriyeti Sorbonne Üniversitesi Ö¤retim üyesi Prof. Dr. Say›n Michelle Gonzales. • Ast düzey konuflmac›lar› kürsüye davet ederken “... davet ediyorum”; onur konu¤unu davet ederken “... teflriflerini arz ediyorum” demek uygundur. (“Kürsüye teflriflerini” demek yanl›flt›r. Teflrif etmek “onurland›rmak”t›r.)

Bir konu¤un muhatab› kendisini davet veya kabul eden ayn› mevki ve statüdeki kiflidir. Bu yüzden konu¤u, dengi olan evsahibi karfl›lar ve u¤urlar. Ancak karfl›lama yeri konu¤un ast, üst, efldüzey; davetli, haberli ve habersiz olmas›na göre de¤iflir. Ayr›ca konu¤un ziyaret amac› ve ziyaret biçimi ile görüflme konusunun önemi de karfl›lama ve u¤urlama biçimini etkiler. • ‹lke olarak onur konu¤u, üst düzey konuk ve yabanc› konuklar uçakla geldiklerinde hava liman›nda; demiryoluyla geldiklerinde garda; otomobille geldiklerinde kurum binas› önünde karfl›lan›r ve buradan u¤urlan›rlar. • Üst kifli kendisi gelmek (ziyaret etmek) istedi¤inde ve evsahibi yönetici bu ziyareti kabul etti¤inde, konu¤u hava liman›nda veya bina önünde ilgili yard› mc›s› ve/veya protokol müdürü (yoksa özel kalem müdürü, yönetici asistan›) karfl›lar; evsahibi yönetici makam (ofis) kap›s› önünde karfl›lar. • Efldüzey bir konu¤u karfl›lamada temel ilke karfl›l›kl›l›kt›r. Bir yönetici, daha önce kendi düzeyindeki bir yöneticiye davetli ya da randevulu olarak gitti- ¤inde, o yönetici kendisini nerede, nas›l karfl›lam›fl ise; o yönetici kendisine ziyarete geldi¤inde, onu ayn› biçimde karfl›lar. Ancak, gelen efldüzey konu- ¤u ilk kez kendisi davet ediyor veya kabul ediyor ise, bu durumda karfl›lama ve u¤urlama biçimini (görüflme konusuna, amac›na göre) kendisi belirler. Örne¤in; konu¤u bina önünde yard›mc›s› veya protokol müdürü ya da yönetici asistan› karfl›lar; kendisi makam (ofis) kap›s›nda karfl›lar. • Kurumun ba¤l› ya da ilgili oldu¤u üst yönetici haber vererek kuruma geldi- ¤inde evsahibi yönetici, üst’ü olan bu kifliyi bina önünde karfl›lar. • Üst ya da efldüzey bir yönetici randevu almadan ve haber vermeden ziyarete geldi¤inde yönetici asistan› yöneticiye haber verir; yönetici bu kifliyi makam odas›n›n kap›s› önünde karfl›lar. Evsahibi yöneticinin, gelen üst veya efldüzey konu¤unu ya da ziyaretçisini yerinde oturarak veya oldu¤u yerde ayakta bekleyerek karfl›lamas› sayg›s›zl›kt›r. • Evsahibi yönetici, onur konu¤unu, üst ve efldüzey konuklar›n› makam odas› nda konuk kabul köflesine buyur ederek ve sa¤›na alarak eflit düzeyde (V veya L fleklinde) otururlar. Konuk, odada s›rt› duvara, yüzü önden ve/veya yandan kap›y› veya genifl alan› görecek flekilde oturtulur. • Konuk, evsahibinin otomobiline biner. Otomobilde onur konu¤u ve üst konuk arka sa¤a, evsahibi sola oturur. Konuk kendi otomobiline bindi¤inde evsahibi de kendi otomobiline biner. • Bir üst yönetici bir il ya da ilçeye tatil, sa¤l›k, spor gibi özel bir nedenle geldi¤ inde, bu arada o il ya da ilçedeki ilgili yöneticiyi nezaketen ziyaret etmek istedi¤inde ve kendisine haber verdi¤inde kendisiyle sayg› ve nezaket içinde özel olarak ilgilenmek gereklidir.

Cumhurbaflkan›, TBMM Baflkan›, Baflbakan; Anayasa Mahkemesi, Yarg›tay ve Dan› fltay Baflkanlar›; Bakanlar, Yüksekö¤retim Kurulu Baflkan›, Say›fltay Baflkan›, Yarg› tay Cumhuriyet Baflsavc›s›, Dan›fltay Baflsavc›s›, Yarg›tay ve Dan›fltay Baflkan vekilleri ve daire baflkanlar›, Uyuflmazl›k Mahkemesi Baflkan›, Yüksek Seçim Kurulu Baflkan›, Say›fltay daire baflkanlar›; Cumhurbaflkanl›¤› Genel Sekreteri, Devlet Denetleme Kurulu Baflkan›, Atatürk Kültür Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Baflkan›; üniversite rektörleri, müsteflarlar, valiler, büyükelçiler, müsteflar yard›mc›lar›, genel müdürler ve bu düzeydeki baflkanl›klar; bölge idare mahkemesi baflkanlar›, cumhuriyet savc›lar›, adalet komisyonu baflkanlar›; fakülte dekanlar›, kaymakamlar, baflkonsoloslar, belediye baflkanlar›; bölge müdürleri; bakanl›klar›n il kurulufllar›n›n bafl›nda bulunanlar›n, resmî hastane bafltabiplerinin; Polis Akademisi Baflkan›, il emniyet müdürü, polis koleji ve polis yüksek okulu müdürlerinin makam odalar›- na; bakanl›klar›n, yüksek ö¤retim kurumlar›n›n, valiliklerin toplant›, bilgilendirme ve fleref salonlar›na ve mahkemelerde duruflma salonlar›na Türk Bayra¤› konur. Kamusal ve Kurumsal Yaflamda Protokol Etkinlikleri Bayra¤›n çekilmesi ve indirilmesi esnas›nda ve tören geçifllerinde Bayrak cephe al›narak selamlan›r

Türk Bayra¤›n›n her gün yirmi dört saat boyunca çekili olmas› gereken yerler flunlard›r: • Cumhurbaflkanl›¤› • TBMM • An›tkabir • Hükûmet konaklar› • Polis, jandarma, hudut, gümrük muhafaza karakollar› ve hudut kap›lar› • Ba¤›ms›z tak›m ve bölükler ile daha üst askerî birlik ve karargâhlar • E¤itim ve ö¤retim kurulufllar› • Köy ve mahalle muhtarl›klar› • Tüm kamu kurum ve kurulufllar› • Kamu kurum ve kurulufllar›na ait fabrika ve iflletmeler

fioförün kulland›¤› resmî ya da kurumsal tafl›tlarda oturma düzeni unvan, rütbe veya k›dem s›ras›na göredir.

Kurumlarda düzenlenen törenlerde oturma düzeninde onur konu¤u esas al›narak devlet ve/veya il protokolü ile kurumsal protokol uygulan›r.Kurumsal törenlerde onur konu¤u (1 numara) orta merkezde, davet sahibi kurum amiri 2 numara olarak onur konu¤unun sa¤›nda; onur konu¤undan sonra gelen ikinci konuk onur konu¤unun solunda, üçüncü konuk kurum amiri evsahibinin sa¤›nda olmak üzere, protokole dâhil kiflilerin oturacaklar› yerler önceden belirlenir; unvanlar› (Sn. Emniyet Müdürü) veya soyadlar› (Sn. Hastürk) yaz›larak koltuklar›n üzerine konur.Alanda veya salonda Protokol’e ayr›lan yeri belirtmek için “Protokol”; öteki davetlilerin oturacaklar› yerleri belirtmek için, “Konuklar”, “Ö¤retim Üyeleri”, “Birim Müdürleri”, “Personel”, “Ö¤renciler”, “Bas›n” vb. yaz›l› tabelalar konmal›d›r.Törene davet edilen fakat mazereti nedeniyle kat›lamayan bir yönetici, kendisini temsilen yard›mc›s›n› ya da bir ast›n› gönderdi¤inde bu ast yönetici/ temsilci, gitti¤i yerde kurum amirinin oturaca¤› yere de¤il; kendi unvan›- na uygun yere oturur.Törende efller bulundu¤u zaman, eflinin sahip oldu¤u öndegelme hakk›n› kullan› rlar.

Afla¤›da yabanc› konuklar›n karfl›lanmas›, a¤›rlanmas› ve u¤urlanmas› konusunda protokol kurallar› belirtilmifltir: • D›fl ülkeden resmî olarak davet edilen ya da kendisi resmî olarak ziyarete veya çal›flma ziyaretine gelen yabanc› konuklar›n karfl›lanmas›, a¤›rlanmas› ve u¤urlanmas›nda karfl›l›kl›l›k esast›r. Örne¤in evsahibi yönetici daha öncebir ülkeye davetli olarak gitti¤inde kendisi nerede, nas›l, kim taraf›ndan karfl› lanm›fl ise o ülkeden efliti olan yönetici davetli veya ziyaretçi olarak Türkiye’ye geldi¤inde ayn› yerde, ayn› biçimde karfl›lan›r. Yönetici, gitti¤i ülkede evsahibi yönetici taraf›ndan hava liman›nda karfl›lanm›fl ise, o ülkeden gelen konu¤unu da hava liman›nda kendisi karfl›lar. Yönetici kendisi bir ülkeye gitti¤inde, hava liman›nda kendisini evsahibi yöneticinin asistan› karfl›lam› fl ise, o ülkeden efliti olan yönetici geldi¤inde onu da asistan› karfl›lar. Ancak yabanc› konu¤un bu ziyareti kurum aç›s›ndan önemli oldu¤unda, bu konu¤u ya da konuk heyeti hava liman›nda yard›mc›s›n›n karfl›lamas› ifl ve iliflkiler aç›s›ndan yararl› olur. • Yönetici, yabanc› konu¤un geldi¤i ülkeye gitmemifl ve karfl›l›kl›l›k ilkesi oluflmam›fl ise, bu durumda yabanc› konu¤u evsahibi yönetici davet etti¤inde hava liman›nda kendisi karfl›lar. Bu ziyareti konuk kendisi talep etmifl, evsahibi yönetici de kabul etmifl ise, bu durumda konu¤u hava liman›nda yard›mc›s› veya d›fl iliflkiler sorumlusu ya da yönetici asistan› karfl›lar. • Yabanc› konuk eflli olarak geldi¤inde, karfl›layan evsahibi yönetici de konu- ¤u eflli olarak karfl›lar. Eflli karfl›lamada evsahibi yöneticinin efli (kar›s›) konu¤ un efline (kar›s›na) çiçek buketi sunar. Karfl›lama ve u¤urlamada bulunan di¤er görevliler eflsiz kat›l›rlar. • Yabanc› konu¤u hava liman›nda karfl›larken evsahibi yönetici en önde, u¤urlamada ise en sonda yer al›r. Konuk, karfl›lamada ilk önce evsahibi yönetici ile tan›fl›r ve tokalafl›r, u¤urlamada en son evsahibi yöneticinin elini s›- karak kendisine veda eder. Tan›flt›rma görevini, evsahibi kurumun protokol ya da d›fl iliflkiler sorumlusu yapar. • Hava liman›nda karfl›lanan yabanc› konuk ya da heyet VIP veya CIP ise do¤rudan fleref salonuna al›n›r ve kendilerine ikramda bulunulur.Konuk kifli ya da heyet, programda belirlenen araç plan›na göre arabalara bindirilir. Önce heyet üyeleri araçlara davet edilir. En son evsahibi yönetici, konu¤unu kendi makam arabas›na davet eder ve sa¤›na al›r. Han›m efller birlikte ayr› arabaya binerler. Evsahibi han›mefendi, konuk han›mefendiyi sa¤›na al›r. Mihmandar (konuklara refakat eden kifli) ya da çevirmen araban› n ön sa¤ koltu¤una oturur. Konuk, efliyle birlikte kendisine tahsis edilen arabaya da binebilir. Bu durumda da ön sa¤ koltu¤a mihmandar ya da çevirmen oturur. Arabalar konvoy düzenine göre ayn› anda hareket ederler. • Hava liman›ndan al›nan yabanc› konuk do¤rudan kalaca¤› yere (otel, konukevi vb.) götürülür. Burada biraz dinlendikten sonra resmî ziyaret program› uygulan› r. Konuk, önce kendisini davet eden ya da kabul eden evsahibi yöneticiyi ziyaret eder. • Konuk eflli geldi¤inde, evsahibinin efli konu¤un efline özel ve sosyal programlarda efllik eder. (Evsahibi yönetici bekâr ise, konuk han›mefendiye yöneticinin birinci derece bayan yak›n› veya bayan yard›mc›s› veya yard›mc›- s›n›n efli han›m refakat eder.)Konuk davetli olarak geldi¤inde ulafl›m, konaklama ve a¤›rlama masraflar› evsahibi kurumca karfl›lan›r. Konuk kendisi talep ederek geldi¤i takdirde, evsahibi yönetici, konu¤un ya da konuk heyetin konaklamas›nda ve yurt içi ulafl›m›nda yard›mc› olur. • Evsahibi yönetici gerekti¤inde yabanc› konuk onuruna, Büyükelçilik ya da Baflkonsolosluk yetkililerini de davet ederek resmî bir yemek verir. • Yabanc› konukla yap›lan ikili resmî görüflmeler ulusal dil (Türkçe) ile ve çevirmen arac›l›¤›yla yap›l›r. Çevirmen sa¤lama görevi evsahibi yöneticiye aittir. Resmî görüflmelerde yabanc› konu¤un yan›nda yard›mc›s› ve dan›flman› oldu¤u takdirde, evsahibi yöneticinin konuyla ilgili yard›mc›s› ve uzmanlar da haz›r bulunmal›d›r. Çevirmen her yerde konu¤a ve evsahibi yöneticiye efllik etmeli, konukla ilgili programlara kat›lmal›d›r. Çevirmen, evsahibi yönetici ile konuk arkas›nda ortada durmal› veya bir sandalyede oturmal›d›r. • Yabanc› dil bilen bir yöneticinin yabanc› konu¤u ile konu¤un diliyle resmî konuflma yapmas› do¤ru de¤ildir. Türkçe bilen yabanc› konu¤un resmî görüflmeyi Türkçe yapmas› kendi takdiridir. Ancak yabanc› konuk ile özel ve sosyal ortamda konu¤un dili veya üçüncü bir ortak yabanc› dil ile çevirmensiz olarak konuflmak uygun ve yararl›d›r. • Uluslararas› toplant›, kongre, konferans vb. nedenle birden çok ülkeden gelen yabanc› kifli ve heyetlerin karfl›lanmas› ve u¤urlanmas›nda davet ya da organizasyon sahibi kurumun d›fl iliflkiler ve/veya protokol birimi yöneticisi ve görevlileri hava liman›nda haz›r bulunurlar. Evsahibi yönetici, varsa yaln›zca onur konu¤unu karfl›lar ve u¤urlar.

fioförün kulland›¤› resmî ya da kurumsal tafl›tlarda oturma düzeni unvan, rütbe veya k›dem s›ras›na göredir. Resmî tafl›tlarda oturma düzeninde protokol s›ras›; birinci yer arka sa¤, ikinci yer arka sol ve üçüncü yer ön sa¤d›r. Resmî tafl›ta dört kifli binildi¤inde, en üst ya da en k›demli olan, tafl›t›n arka sa¤ koltu¤una; ikinci k›demli arka sol koltu¤a; üçüncü k›demli arka ortaya, en k›demsiz ön sa¤ koltu¤a oturur. Örne¤in resmî bir tafl›ta üç kifli bindi¤inde; müdür arka sa¤a, müdür yard›mc›s› arka sola, memur (han›m da olsa) ön sa¤a oturur.

Tören alanlar›nda, kamu kurumu niteli¤indeki meslek kurulufllar›nda, siyasal partilerin merkez, il ve ilçe örgütlerinde; fabrikalarda ve iflletmelerde ulusal bayram, genel tatil ve hafta tatili günlerinde Bayrak çekilir. Birden çok resmî dairenin bulundu¤ u binaya tek Bayrak çekilir. Bina önünde Bayrak dire¤i iki veya dört ya da daha fazla ise, Türk Bayra¤› bina önyüzüne (binadan ç›kana) göre sa¤ bafla çekilir. Ancak bayrak dire¤i üç adet ise Türk Bayra¤› ortadaki dire¤e çekilir. Ulusal spor karfl›laflmalar›nda, ulusal geleneklerin gerektirdi¤i törenlerde ve dü- ¤ünlerde Bayrak kullan›labilir. Ulusal ve resmî bayramlarda, mahalli kurtulufl günlerinde ve Atatürk’ü Anma Günü’nde ifl yeri, konut vb. özel yerlere Bayrak as›labilir. Resmî bir tören, konferans veya toplant›da, platforma veya sahneye Türk Bayra¤› konulmas› gerekti¤inde, Bayrak kürsüdeki konuflmac›n›n sa¤ taraf›na konur. Resmî ziyaret ve törenlerde, konuk devlet bayra¤›, tören alan›ndaki fleref locas›na veya konu¤un kald›¤› binan›n ana girifline, yüz dönüldü¤ünde Türk Bayra¤›n›n solunda yer almal›d›r.Yabanc› ülkelerin devlet ve hükümet adamlar› ya da kamu kurumlar›n›n baflkanlar› yla yap›lan ikili toplant› ve törenlerde, bu kifliler onuruna verilen resmî yemeklerde evsahibi yabanc› konu¤u sa¤›na al›r, konuk ülkenin bayra¤› da sa¤ arkada, Türk Bayra¤› sol arkada yer al›r. Yabanc› ülke bayra¤› Türk Bayra¤› ile birlikte çift olarak masa üstüne konuldu¤unda (yabanc› konuk evsahibinin sa¤›nda oldu¤ u için) yabanc› ülke bayra¤› sa¤da, evsahibi ve Türk Bayra¤› solda yer al›r.

Türk Bayra¤›n›n eni 50 cm veya katlar›d›r.

Mihmandar (konuklara refakat eden kifli) ya da çevirmen araban› n ön sa¤ koltu¤una oturur.

Türk Bayra¤›n›n her gün yirmi dört saat boyunca çekili olmas› gereken yerler flunlard›r: • Cumhurbaflkanl›¤› • TBMM • An›tkabir • Hükûmet konaklar› • Polis, jandarma, hudut, gümrük muhafaza karakollar› ve hudut kap›lar› • Ba¤›ms›z tak›m ve bölükler ile daha üst askerî birlik ve karargâhlar • E¤itim ve ö¤retim kurulufllar› • Köy ve mahalle muhtarl›klar› • Tüm kamu kurum ve kurulufllar› • Kamu kurum ve kurulufllar›na ait fabrika ve iflletmeler

Makam otomobillerinde arka sa¤ koltuk onur yeridir ve makam sahibine aittir. Makam sahibi (yönetici) arka sa¤ koltu¤a oturur. Makam sahibi otomobilde olmad›- ¤›nda arka sa¤ koltuk bofl kal›r; makam sahibinin efli, yard›mc›s›, arkadafl› veya akrabas› makam otomobiline bindi¤inde arka sol koltu¤a oturur. Makam otomobilinde arka sa¤ koltu¤a makam sahibi d›fl›nda sadece vekili, üst’ü ve efldüzey resmî konu¤u oturabilir.