SOSYAL DAVRANIŞ VE PROTOKOL - Deneme Sınavı - 6

Kadir Gecesi: Hicri Ramazan ayının yirmi altısını yirmi yedisine bağlayan gecedir. Kur’an-ı Kerim, Hz. Muhammed’e vahiy yoluyla bu gece inmeye başlamıştır. Kandil gece- leri içinde en feyizli gece olarak kabul edilir. Doğru cevap B'dir.

Evlilik yaşamında yirmibeşinci ve ellinci yıllar çok önemlidir; çünkü 25. yıl gümüş, 50. yıl altındır. Doğru cevap E'dir.

Beş yaşından küçük çocukların doğum günleri evde aile ve akraba, eş dost arasında kutlanır. Kutlama için yaş günü pastası hazırlanır ve çocuğun kaçıncı yaş günü ise pasta üzerine o sayıda mum konulur. Ayrıca çeşitli meşrubat ve eğlencelik masa üzerine yerleştirilir. Vakti gelince, doğum günü kutlanan çocuk, mumları üfleyerek söndürür. Doğru cevap A'dır.

Restoranlarda rezerve edilen masa, rezervasyon saatinden yarım saat sonrasına kadar boş tutulur. Doğru cevap B'dir.

Restoranda sipariş verme, servis elemanını çağırma, bir şey isteme, şarabı tatma, peçeteyi masadan önce alma ve yemek bitiminde peçeteyi masaya koyma ve hesabı ödeme görevleri davet sahibine aittir. Şef garson ya da servis elemanı sipariş alma, servis ve hesap konusunda daima davet sahibine muhatap olur. Bu yüzden restorana davet edilen kişi servis elemanını kendisi çağırmamalı, servis elemanından su dışında doğrudan bir şey istememeli, isteğini davet sahibine iletmelidir. Doğru cevap D'dir.

Şehir içinde giderken sağdan yürümek; yaşlılara, hanımlara, engellilere, makam ve mevki sahibi üstlere yol vermek genel kuraldır. Şehir dışında ise karşıdan gelen taşıtları görmek için soldan yürünmelidir. Doğru cevap A'dır.

Sinema, tiyatro, opera, bale, konser gibi kültürel etkinliklerde, katılımcı, program başlamadan on dakika önce yerini almalıdır. Doğru cevap C'dir.

Otobüs, otomobil veya taksi ile otele gidildiğinde, otelin önünde karşılayan, kapıyı açan, bavulları alıp otelin antresine veya resepsiyona bırakan görevliye bahşiş verilmez. Ancak görevli bagajları konuğun odasına kadar götürür ve eşyaları yerleştirir ve gereken açıklamaları yaparsa kendisine uygun bir bahşiş vermek gereklidir. Doğru cevap D'dir.

Bir dost ya da akrabanın yazlığına tatil için davetsiz gidilmemelidir. Davetli olarak kalınan ev, otel gibi kullanılmamalı; evde üç günden fazla misafir kalınmamalıdır. Kalındığı takdirde ev işleri ve masraflar paylaşılmalıdır. Doğru cevap B'dir.

Restoran gibi yerlerde verilecek bahşiş miktarı genel olarak hesabın % 10’udur. Doğru cevap A'dır.

Türkiye’de uygulanan sosyal davranış kuralları temel olarak Türk-Şamanlık; X. yüzyıldan itibaren Müslümanlık; Tanzimat’tan (XIX. yüzyıldan) itibaren Batı - Fransız davranış kurallarına dayanır.

Hukuk Kuralları Her ülkede kamusal yaşamda ve iş ortamında uygulanan ve uygulanması gereken davranış kuralları, özellikle ast-üst ilişkileri, ulusal ve kurumsal mevzuat olarak adlandırılan “kanun, tüzük ve yönetmeliklerle” düzenlenir. Örneğin kurumların personel, insan kaynakları, disiplin, sicil, kılık kıyafet vb. yönetmelikleri, çalışanların davranışlarını ve giyimlerini düzenlemektedir. Söz konusu mevzuat kurallarına uymayan (uygun giyinmeyen ve uygun davranmayan) kişiler, amirleri tarafından uyarılır, ısrar hâlinde de cezalandırılır ve hatta işten çıkarılırlar.  

Örf ve âdetler; yasalarla belirlenmeyen, halkın kendiliğinden uyduğu ve uyguladığı töre ve gelenekler toplamıdır. Her toplumun sosyal ve kültürel dokusunu oluşturan, geçmişten günümüze gelen ve “örf-âdet” denen töreleri, gelenek ve görenekleri vardır. Söz konusu örf-âdetler o toplumun yaşayan alışkanlıklarıdır. Buna “halk kültürü” de denir. Halk, atalarından gördüğü ve benimsediği davranışları “kültür” (örf-âdet) olarak yaşatır, çocuklarına ve torunlarına (gelecek kuşaklara) aktarır. Dolayısıyla sosyal davranış kurallarını belirleyen esas unsurlardan biri de örf ve âdetlerdir. Türk toplumunun örf ve âdetlerinin temelinde çoğunlukla Orta-Asya Türk-Şamanlık kültürü (töre ve gelenekleri) ile 10. yüzyıldan itibaren Arap-İslam geleneklerinin etkisi vardır. Ancak söz konusu gelenekler günümüzde daha çok kırsal kesimde kasaba ve köylerde yaygın ve etkin biçimde yaşamakta ve yaşatılmaktadır.  

Ahlak kuralları, bir toplumun ve o toplumda yaşayan kişilerin manevi ve sosyal yaşam biçimini belirleyen ve etkileyen temel unsurlardan biridir. Ahlâk, bir toplumun din, inanç, örf-âdet vb. sosyal ve kültürel değer yargılarından oluşan ve kişilerin sosyal yaşamlarında davranışsal olarak uymak zorunda oldukları yazılı olmayan hukuk kurallarıdır. Çünkü bazı davranışlarımız, hukuki olarak suç teşkil etmez ama toplum tarafından ahlaki olarak ayıp kabul edilir. Örneğin, kişi “böyle davranırsam suç olur mu?” şeklinde düşünürse o davranış hukuk kuralı; “ayıp olur mu?” diye düşünürse ahlâk kuralıdır. Ahlâk kurallarının ihlali kişinin ayıplanması ve kınanması sonucunu doğurur. Bu nedenle kişi, içinde yaşadığı toplumun genel ahlak kurallarına uygun davranmaya çalışır.

El öpme, Anadolu İslam kültüründe, geleneksel olarak küçüğün büyüğe saygı sunumudur. 

Bu yüzden hanımlara, yaş ya da statü bakımından büyüklere; tanımadığımız ve yeni tanıştığımız kişilere “sen” diye hitap etmek doğru değildir.  

Özel ortamda kişi kendini ve başkasını adıyla; sosyal ortamda adı ve soyadıyla; resmî ortamda unvanı ve adı - soyadıyla tanıtır (takdim eder). Özel ve sosyal ortamda kişinin kendini veya başkasını yalnızca unvanıyla tanıtması ya da unvanını önce adını soyadını sonra söylemesi, kendisinin veya tanıştırdığı kişinin unvanıyla övünmesi anlamına gelmektedir. Tanıştırma ayakta ve ilk karşılaşmada 

Özel ortamda kişi kendini ve başkasını adıyla; sosyal ortamda adı ve soyadıyla; resmî ortamda unvanı ve adı - soyadıyla tanıtır (takdim eder). Özel ve sosyal ortamda kişinin kendini veya başkasını yalnızca unvanıyla tanıtması ya da unvanını önce adını soyadını sonra söylemesi, kendisinin veya tanıştırdığı kişinin unvanıyla övünmesi anlamına gelmektedir.  

Ev telefonu hafta içinde sabah 09.00 - 22.00 arası aranmalıdır. Hafta sonlarında zorunluluk dışında 12.00 -22.30 arası ideal arama saatleridir. Yemek saatlerinde kimse telefonla aranmamalıdır. 

Yazım kuralları toplumda uymak zorunda olduğumuz davranış ve değerlere dair kurallardan değildir.