SOSYAL DAVRANIŞ VE PROTOKOL - Deneme Sınavı - 10

Türkiye’deki iş ortamında ve toplumsal yaşamda özel ve sosyal ziyaretler; nezaket ziyareti, aile ziyareti, evlilik ziyareti, doğum ziyareti, bayram ziyareti, hasta ziyareti ve başsağlığı ziyaretleri olarak sıralanabilir. Söz konusu ziyaretler sosyal yaşamda ve iş ortamında saygı ve nezaket açısından önemlidir. Göreve başlama ziyareti, tebrik ziyareti, iş (çalışma) ziyareti ve veda ziyaretleri ise resmi ziyaretlerdir. Doğru cevap A'dır.

Doğum yapan kadını yalnızca bayanlar ziyaret etmelidir. Bu ziyaret, doğumdan en az beş gün sonra yapılır. Erkekler lohusa (doğum) ziyareti yapmazlar. Lohusaya çiçek; çocuğa da altın veya giyim eşyası götürülür. Doğumdan önce anneye veya çocuğa hediye götürmek doğru değildir. Lohusa ziyareti normal olarak yirmi dakikadan fazla sürmemeliler. Doğru cevap D'dir.

Hastaya hediye olarak kolonya, kitap, dergi veya çiçek götürülebilir. Hastaya yiyecek götürmek doğru değildir. Hasta ziyareti kısa tutulmalı; hastanın yanında onbeş-yirmi dakikadan fazla kalınmamalıdır. Hastanın yatağına oturulmamalı, hastayla fazla konuşulmamalı ve hastanın odasında sigara içilmemelidir. Hastaya, sağlıklı bir insan gibi davranılmalı; hastanın yanında asık suratlı durulmamalı ve moral bozucu, olumsuz ve üzücü sözler söylemekten ve kötü örnekler vermekten kaçınmalıdır. Hasta ziyaretinde, hastanın ve yakınlarının yanında iyi ve güzel şeyler söylenmeli; hastaya acil şifalar dilenmeli, en kısa sürede iyileşmesi yönünde temennilerde bulunulmalıdır. Ziyaret sırasında hastayla ilgilenmemek, hastanın yüzüne bakmadan dışarıya veya sağa/sola bakmak veya sürekli hastanın yüzüne bakmak doğru değildir. Hasta ziyareti yalnızca öğleden sonra yapılır. Öğleden önce veya gece, hasta ziyareti yapılmaz. Doğru cevap E'dir.

Çelenk açılışta, düğünde ve cenazede gönderilir. Cenazeye gönderilen çelenge siyah kurdele takılır. Açılışa ve düğüne gönderilen çelenk üzerine, gönderen kişi, kurum veya işletmenin adı yazılı kurdele takılır. Sepet; nişan, nikâh ve düğünlerde, sanatsal etkinliklerde, açılış törenlerinde, tayin ve terfilerde gönderilir. Ancak Türkiye’de nişan, nikâh ve düğün törenlerine; banka ve ticari kuruluşların açılış törenlerine de çelenk gönderilmektedir. Buket; hanım arkadaşa, sevgiliye, sözlüye, nişanlıya, eşe, anneye, hastaya, lohusaya, evinde akşam yemeği daveti veren evsahibi hanıma; sahnede sanatçıya, konferans veren kişiye; havaalanında karşılanan ve uğurlanan kişiye verilir. Ayrıca yaş günü, evlilik yıldönümü kutlamalarına ve bayram ziyaretlerine de buket götürülebilir. Doğru cevap A'dır.

Gül sevgiliye, eşe ve dosta sunulan en makbul çiçektir. Beyaz gül bir hatadan sonra sunulur, “beni affet” demektir. Sarı gül, “sana ilgi duyuyorum fakat kararsızım”; pembe gül “gönlüm sende”; kırmızı gül “seni seviyorum” demektir. Doğru cevap B'dir.

Doğru cevap C'dir.

%10'u kadardır.

Davetli olarak kalınan ev, otel gibi kullanılmamalı; evde üç günden fazla
misafir kalınmamalıdır.

Restorandan kalkma zamanını; kalabalık davetlerde onur konuğu ya da
en yaşlı konuk; davetli sayısı 6 kişiden az olan davetlerde davet sahibi; ikili davetlerde ise, erkeğe refakat eden hanım belirler.

Tebrik ziyaretinde, ilke olarak ast ya da kıdemsiz olanlar, üst ya da kıdemli olana giderler. Tebrik ziyaretleri ilke olarak ilk bir hafta (7 gün), büyük şehirlerde bir ay içinde yapılır. Tebrik ziyareti, randevulu veya randevusuz yapılabilir. Ancak makam sahibi yöneticiler mutlaka randevulu ziyaret edilmelidir. Tebrik ziyaretinde içeride 5 dakika kalınmalıdır. Ancak evsahibi isterse kalınır. Tebrik edilen kişi gelen ziyaretçiye, bu nezaketinden dolayı teşekkür eder, kendisine ikramda bulunur. Tebrik ziyareti kişinin çalışma yerine, yöneticinin makamına gidilerek yapılmalı, evine gidilerek tebrik ziyareti yapılmamalıdır. Tebrik ziyaretinde elden çiçek götürülmez. Ziyaretten önce kart iliştirilmiş çiçek gönderilebilir. Ziyarette başka bir şey götürülmez ve gönderilmez. Sadece eşdüzeyde samimi tanıdık ve dostlara yapılan tebrik ziyaretinde çikolata, dolmakalem, kalemlik, isimlik, databank, ajanda, bloknot vb. hediye götürülebilir. Tebrik ziyaretinde maddi değeri olan (paraya dönüştürülen) hediye sunulmamalıdır. Göreve başlayan kişi, eşdüzeyde olup tebrik ziyaretine gelenlere makul bir süre içinde (bir ay içinde) iadei ziyarette bulunmalıdır. Ancak astların ziyaretleri iade edilmez.

Eşli olarak yapılan özel aile ziyaretleri en önemli dostluk ziyaretleridir. Aile ziyaretleri mutlaka randevu alınarak veya en az iki gün önceden haber verilerek yapılmalıdır. Aile ziyaretleri iki-üç ayda bir yapılmalı; yapılan ziyarete karşılık verilmeli; ziyarete karşılık vermeyen aileye ikinci kez ziyarete gidilmemelidir. Ziyaretçilere çay/kahve veya soğuk içecek ile kek, pasta, kurabiye ve meyve vb. ikram edilmelidir. Aile ziyaretlerinde normal oturma süresi bir saattir. Bu süre ancak evsahibi hanımın isteği ile uzatılabilir. Ziyaret edilen evden ayrılırken önce hanımın hareket etmesi, erkeğin onu takip etmesi gerekir.

Doğum yapan kadını yalnızca bayanlar ziyaret etmelidir. Bu ziyaret, doğumdan en az beş gün sonra yapılır. Erkekler lohusa (doğum) ziyareti yapmazlar. Doğumdan önce anneye veya çocuğa hediye götürmek doğru değildir. Lohusa ziyareti normal olarak yirmi dakikadan fazla sürmemelidir.

Sosyal ilişkilerde daima doğal ve taze çiçek sunulur, yapay çiçek verilmez. Çiçek gönderilecek ya da sunulacak kişinin erkek ya da hanım oluşu, sevgi ve samimiyet durumu, resmî ya da sosyal statüsü çiçeğin renginin seçiminde ve sayısının belirlenmesinde önemlidir.

Tebrik, teşekkür, doğum, geçmiş olsun vesilesiyle buket olarak kısa saplı çiçek götürülür ve kapıyı açana verilir. Buket sol elde tutulur. Evde verilen akşam yemeği davetinde de buket olarak kısa saplı çiçek götürülür. Buket, erkek tarafından kapıda ya da antrede evsahibi hanıma sunulur. Çiçekle salona girilmez. Evsahibi hanım çiçeği alır, üzerindeki selefon kâğıdını çıkarır, vazoya yerleştirir, salonun görünen bir yerine koyar. Çiçek sunan bir konuk, davetten sonra evsahibi hanıma ayrıca teşekkür etmez.

İlke olarak eşe, bayan arkadaşa, yaş günü kutlamasına, doğum ve hasta ziyaretine, yolcu karşılama ve uğurlamaya, özel akşam yemeği davetine vasıtayla çiçek gönderilmez; kişi beraberinde buket çiçek götürür ve bizzat sunar.

Türkiye’de uygulanan sosyal davranış kuralları temel olarak Türk-Şamanlık; X. yüzyıldan itibaren Müslümanlık; Tanzimat’tan (XIX. yüzyıldan) itibaren Batı - Fransız davranış kurallarına dayanır. Doğru cevap E'dir.

Bir toplumun din, inanç, örf-âdet vb. sosyal ve kültürel değer yargılarından oluşan ve kişilerin sosyal yaşamlarında davranışsal olarak uymak zorunda oldukları yazılı olmayan hukuk kurallarına ahlak denir. Örneğin, kişi “böyle davranırsam suç olur mu?” şeklinde düşünürse o davranış hukuk kuralı; “ayıp olur mu?” diye düşünürse ahlâk kuralıdır. Doğru cevap B'dir.

İlke olarak; sosyal yaşamda genç yaşlıya, küçük büyüğe; yeni gelen orada olanlara, ayrılan orada kalanlara; yoldan geçen duranlara, kapıdan çıkan girmek için bekleyene; merdivenden inen çıkana; arabada olan yaya olana önce selam verir. Yani merdivenden çıkan değil inen selam vermelidir. Doğru cevap D'dir.

Kalabalık gruplarda ve topluluklarda, özellikle kalabalık davetlerde herkes birbirine tanıştırılmaz. Sadece tanıştırılması gereken kişiler tanıştırılır. Ancak bir davette konuk sayısı 12’den az ise, evsahibi konukları birbiriyle tanıştırmalıdır. Doğru cevap D'dir.

Grup içinde ortak ilgi alanı olmadıkça politik, etnik, sportif ve dinsel konulara girilmemeli; ölüm, hastalık, kaza, felaket ve savaş gibi üzücü konulardan da söz edilmemelidir. Doğru cevap E'dir.