SOSYAL BİLİMLERDE TEMEL KAVRAMLAR - Deneme Sınavı - 6

Göreceli yoksulluk daha çok bir kişinin veya grubun yaşam düzeyini, kendisinden daha yüksek yaşam standardına ve fırsatlara sahip bir referans grubu ile karşılaştırması sonucunda ortaya çıkan göreceli mahrumiyet olgusudur.

Wright farklı sınıfları aralarındaki üretim, kontrol ve mülkiyet, otorite ve sömürü ilişkilerine göre tanımlayarak Amerika için bir sınıf haritası ortaya çıkarmakta ve bu kriterlerle her ülke için benzer bir çalışmanın yapılabileceğini savunmaktadır. Wright, Marx'ın sınıf kuramını modern topluma uyarlarken ortaya çıkan ara katmanları Marx'tan farklı olarak bir sınıf olarak görmektedir.

Bourdieu, günümüzde yaşam tarzının belirlenmesinde yaşam tarzı, tüketim, hobiler, boş zaman alışkanlıkları gibi farklı zevklere hitap edebilen konuların çalışılması gerektiği üzerinde durmakta ve ekonomik sermaye, sosyal sermaye, kültürel sermaye, sembolik sermaye gibi dört yen değişkenin eski sınıf analizlerindeki meslek, gelir, eğitim değişkenlerinin yerini almaş gerektiğini savunmaktadır.

Toplumsal hareketlilik ile ilgili ilk çalışmalar İngiltere'de 1954'te D.V. Glass'ın başlattığı ve bir hareketlilik analizi geliştirme amacına yönelik olarak başlayan çalışmalardır.

Toplumsal tabakalaşma insanlık tarihinin ilk aşamalarından beri farklı formlarda görülen bir gerçekliktir. Bu anlamda tarihte dört farklı toplumsal tabakalaşma sisteminden bahsetmek mümkündür: • Kölelik sistemi • Kast sistemi • Feodalitede görülen toprak mülkiyetine dayalı sistem • Sosyal sınıflar

Feodal sistem, kral - soylular - serfler arasındaki “karşılıklı haklar ve sorumluluklara” dayanan bir sistemdir.

Sosyal sınıf kavramı sosyolojik çalıflmalarda çok çeşitli kuramlarla açıklanmaktadır. Bu kuramlara altta değineceğiz. Öte yandan sosyal sınıf sisteminin diğer sistemlerden bazı farkları vardır.

Weber’in tabakalaşma kuramında önemli olan üç kavram önemlidir: 1. İktidar-Güç; 2. Egemen ve üstün olma; 3. Toplumsal eylem.

Weber’in sosyal sınıf tanımının üç önemli özelliği vardır: 1. Ekonomik çıkarlara ve zenginliğe bağlıdır. 2. Sadece mal ve emeğin karşılıklı değişiminin yer aldığı pazar ilişkileri içinde tanımlanır. 3. Bireylerin yaşam fırsatlarını (life chances) belirler. Weber’e göre, sınıf konumu bireylerin piyasadaki ekonomik konumudur. Bireylerin sınıf konumu bir anlamda yaşam fırsatlarını belirler.

Göreceli mahrumiyet: Alt gelir gruplarına ait kesimlerin daha üst konumda olanın çok fazla göz önünde olan yaşam biçimlerinden etkilenmesini ve karşılaştırdığında kendini mahrum hissetmesini açıklayan kavramdır.

Orta sınıfı oluşturan bireyler çok farklı özelliklere sahiptir

1980 sonrasında ki eşitsizlik tartışmalarında “sosyal sınıf” kavramının toplumdaki gelişmeleri, değişmeyi ve ortaya çıkan yeni eşitsizlikleri anlamak için yeterli bir kavram olmadığı kuvvetle iddia edilmiştir. Artık toplumlarda toplumsal cinsiyet, etnik köken, ırk, tüketim farklılıkları gibi farklılıkların, salt ekonomik analize dayalı sosyal sınıf farklılıklarının önüne geçtiği düşüncesi önem kazanmış ve eşitsizliğe tüketim farklılıkları, tercihler, yaşam biçimleri üzerinden yapılan tartışmalar damgasını vurmuştur.

Hindu toplumu dört temel Varna grubuna ayr›lmşlt›r: Brahmin (din adamlar›), Kashtriya (askerler), Vaishya (tüccarlar) ve Shudra (işçiler).

1980 sonrası sosyal sınıf kavramına ilişkin tartışmalar bir dönüşüm geçirmiş ve toplumsal cinsiyet, etnik köken, yaş ve tüketim normlarına dayalı yeni kültürel kimlikler sınıf kimliğinin yanı sıra önem kazanmıştır.

Hindu toplumu dört temel Varna grubuna ayrılmıştır bular sırasıyla: Brahmin (din adamları), Kashtriya (askerler), Vaishya (tüccarlar) ve Shudra (işçiler).

Feodalitede görülen toprak mülkiyetine dayalı sistemde, topraklar kral tarafından soylular arasında dağıtılır. Bu toprakların büyüklüğü ve kullanım hakları yasal olarak tanımlanır. Her toprak parçası yasal hak ve görevleri, yetkileri ve yükümlülükleri ile birlikte bir soyluya verilir.

B

C

A

E