SOSYAL BİLİMLERDE TEMEL KAVRAMLAR - Deneme Sınavı - 2

Din yardımlaşma ağlarını harekete geçiren, fakirlerin durumunu gözeten din egemen sınıfları rahatsız eden bir yaklaşımı temsil eder. Doğru cevap c seçeneğidir.

Dinin devlet yapısını veya siyaseti tamamen belirlediği örneklere teokratik rejim(ler) denir. Ancak teokratik sayılan rejimlerde dinin gerçekten de o rejimin hedefini mi belirlediği yoksa o siyasetin dini inançları kendi meşruiyetini sağlamak için bir araç olarak mı kullandığı kolay ayırt edilebilen bir durum değildir. Doğru cevap d seçeneğidir.

Sekülerleşme dünyevileşme anlamında kullanılır. Günlük hayatın veya siyasi düzenin dinin etkisinden arınmasıdır.

Politeist inançlı toplumlarda aile kurumu dinden daha güçlüdür. Bir doğal birlik olarak aile dinden bağımsız olarak vardır ancak hem aile dini etkilemiş hem de din aileden etkilenmiştir. Dinin ahlaki söylemi aile bütünlüğünü koruma doğrultusunda oldukça etkili olmaktadır. Sorunun doğru yanıtı A seçeneğidir.

Yapısalcı Marksizmin ünlü düşünürü Louis Althusser toplumlardaki kurumların arasındaki belirlenimcilik (determinizm) ilişkisini Marx’ın altyapı-üstyapı eksenine üçüncü bir boyut getirerek açıklar. Dolayısıyla sorunun doğru yanıtı A seçeneğidir.

Althusser’e göre hangi kurumun hangi toplumda son kertede belirleyici olacağını yine ekonomi belirler (üst-belirlenim) diyerek Marx’ın bıraktığı boşluğu doldurmuştur.

Din sosyolojisinin gerçek anlamda çerçevesi belirlenmiş bir disiplin olarak ilk defa Durkheim tarafından uygulanmış olduğu rahatlıkla söylenebilir. Sorunun doğru yanıtı C seçeneğidir.

Bir anket sorusuna verilen cevaplar görünüşte sosyolojik bir çözümleme için bir veri sağlar, ancak ankette yanlış sorulmuş bir soru yanlış yönlendirerek yanlış cevapların ortaya çıkmasına da yol açabilir. Ayrıca araştırılan konuyla ilgili olarak anketin uygun bir veri sağlamayacağı da düşünülebilir. Derinlemesine mülakat, odak grup çalışmaları, katılımcı gözlem gibi yollar din sosyolojisi çalışmaları için çokça başvurulması gereken yollardır. Sorunun doğru yanıtı B seçeneğidir.

Din sosyolojisi, dinin bir toplumsal kurum olarak toplumdaki rolünü ve etkisini incelemeye çalışan bir bilim dalıdır. Din sosyolojisi, din kurumunun diğer sosyolojik kurumlarla olan ilişkisini, dinsel davranışla diğer sosyolojik davranışlar arasındaki ilişkiyi anlamaya ve açıklamaya çalışan sosyolojinin bir alt disiplinidir. İbn Haldun’un Mukaddime isimli kitabı aslında bir ibretler Kitabı olarak tasarladığı tarihin yöntem bilgisini içeren giriştir. Bu kitap tarihte en erken sosyolojik metinler arasında yer almakla birlikte hareket noktası büyük ölçüde İslam dininden esinlenmiş temel kabullerdir. Bu nedenle sorunun doğru cevabı A seçeneğidir.

kurum, gündelik dilde kullanılan ve bazı örgütlenmeleri ifade etmek üzere kullanılan kurum sözcüğünden farklı olarak davranış örüntülerini ifade eder. Toplumsal kurumlar, insan toplumsallığının kendileriyle tezahür ettiği ve hiç bir toplumda eksikliği görülmeyen toplumun varoluş dayanağını oluşturan davranış örüntüleridir. Bu nedenle sorunun doğru yanıtı B seçeneğidir.

Bütün toplumlar bir üretim, tüketim ve paylaşım ilişkileri ortaya koyarlar, bu da “ekonomi” dedi¤imiz davranış örüntülerini görünür kılar. Bu ilişkiler üzerinde de dinin düzenleyici kuralları var olduğu için din ve ekonomi ilişkisi özel bir öneme sahiptir. Dinlerin tıpkı siyasette olduğu gibi mevcut ekonomik paylaşım ilişkilerini oldukları gibi meşrulaştırıp onların mağduru olan kitlelerin de bu durumu kolaylıkla kabullenmelerini sağlamak gibi bir işlevi olabiliyor. Bu açıklamalar doğrultusunda sorunun doğru yanıtı C seçeneğidir.

Kur’an-ı Kerim’de toplumsal değişimin tarzına ve kurallarına dair çok önemli tespitler vardır. Bu tespitlerden yola çıkılarak İslam’ın toplumsal değişim için kendine özgü bir teorisinin bulunduğu üzerinde durulmuştur. İbn Haldun (1332-1406), Kur’an’daki bu tarz tespitlerden yola çıkarak toplumsal değişimi modellemiştir. Kuşkusuz o da Kur’an’daki verileri temel, tartışmasız gerçek veriler olarak almıştır, ancak o verilerin anlaşılması ve yeniden yorumlanması hususunda kendine özgü bir kuramsallaştırma yapmıştır. Sorunun doğru yanıtı A seçeneğidir.

Sembolik Etkileşim Yaklaşımı'nda for­mel ve informel olmak üzere iki tür sosyalleşme aracının varlığından söz edilir. Doğru cevap A seçeneğidir.

Soru kökünde ekonomi kavramının tanımı yer almaktadır. Doğru cevap B seçeneğidir.

Hatasız üretim ile üretim ve yönetimde sürekli iyileştirme, toyotaizm örgütlenme biçiminin özelliğidir. Doğru cevap E seçeneğidir.