Aof Panel

Soru 1

Bilimsel çalışmalar sırasında bilerek ya da bilmeyerek ortaya çıkan sorunlara ve bu sorunların çözümlerine odaklanmaktadır.

Yukarıdaki ifade aşağıdakilerden hangisini tanımlamaktadır?

Soru 2

Araştırmalara katılan insan denekler için etik ilkeler, araştırma ve tıbbi uygulama arasındaki sınırlar, kişilerin araştırmaya katılma ve çekilme haklarına saygı, denek seçiminde adalet, yararlanıcılar için riskler ve yararlar gibi konulara ilişkin ayrıntılı açıklamalar yapılan belge aşağıdakilerden hangisidir?

Soru 3

Araştırmada kendisinden bilgi toplanan bireye ne ad verilir?

Soru 4

Araştırmacının kendi yaptığı çalışmada bilimsel süreçleri ya da araştırma sonuçlarını bilinçli olarak saptırması durumuna ne ad verilir?

Soru 5

Bu davranışın ortaya çıktığı durumlarda araştırmacı toplamadığı verileri ya da elde etmediği bulguları gerçekmiş gibi düzenler ve rapor eder. Ortada olmayan veriler/bulgular sanki varmış gibi sunulduğu için ciddi bir sahtekârlık söz konusudur. Bu durumun adı nedir?

Soru 6

Araştırmacının istediği sonuçları elde edebilmek için verileri değiştirdiği duruma ne ad verilir?

Soru 7

Yapılan iş tam bir takım çalışması olduğu için araştırma ya da proje ekibine gereksiz ve katkı vermeyen hiçbir üye alınmaz çünkü çalışmaya katkısı olmayan kişilerin isimlerinin yazar olarak eklenmesi etik dışı bir davranıştır. Bu duruma ne ad verilir?

Soru 8

Kendinden aşırma durumunda ise kasıt içeren etik dışı davranışlar ya da hatalar araştırmacının kendi yapıtlarından gerçekleşmektedir. Bu davranışın da kendi içinde türleri bulunmaktadır. Aşağıdakilerden hangisi kendinden aşırmanın bir türüdür?

Soru 9

Adayı aşağılayıcı, küçümseyici ve onurunu kırıcı bir tavır sergilememelidir. Etik sorunlar saptadığı durumlarda bile adaya karşı saygılı davranmalıdır ilkesi aşağıdakilerden hangisi için geçerlidir?

Soru 10

Tam aşırma olarak nitelendirilen davranışta başka birisinin yaptığı bir çalışmayı hiç değiştirmeden alıp kendi adını koyarak olduğu gibi yayınlama söz konusudur. Bunun biraz hafif hali olan ve başkasının çalışmasının bazı bölümlerini değiştirerek kendi adıyla yayınlama olarak bilinen davranışa ne ad verilir?

Soru 11

Bilimsel çalışmalar sırasında ortaya çıkan değer sorunları ve bunlar için üretilen çözüm önerilerini inceleyen alan aşağıdakilerden hangisidir?

Soru 12

I. Denek, üzerinde yapılan uygulamaların etkileri ya da sonuçları ölçülen varlıktır.

II. Katılımcı kavramı, genellikle nitel ya da tarama modelindeki araştırmalarda kullanılır.

III.Katılımcı, insan olabileceği gibi hayvan da olabilir.

IV. Katılımcı, doğrudan ya da dolaylı yollarla kendisinden veri toplanan bireydir.

V. Denek, yalnızca kendisi ya da bilgi sahibi olduğu konularda bilgi verir.

Yukarıda denek ve katılımcı kavramları ile ilgili verilen ifadelerden hangileri doğrudur?

Soru 13

I. Araştırmalar denekleri/katılımcıları riske atmayacak şekilde planlanmalıdır.

II. Deneklere/katılımcılara araştırmanın amacı, uygulama süreci, varsa olası riskler ve yararlar açıklanmamalıdır.

III. Hiç kimse adil olmayan bir şekilde araştırmaya katılma hakkından yoksun bırakılmamalıdır.

IV. Hiçbir denek/katılımcı araştırmacının/kurumunun sağladığı normal olanaklardan yoksun bırakılmamalıdır.

V. Araştırmalarda denek/katılımcılara emekler karşılığında belirli bir ücret ödenmelidir.

Yukarıda verilen insan deneklerle/katılımcılarla ilgili araştırmalardaki etik ilke ve kurallardan hangileri doğrudur?

Soru 14

Bir araştırmanın saydamlığını, güvenirliğini, geçerliğini ve değerini olumsuz yönde etkileyen hatalı, disiplinsiz, kasıtlı ya da özensiz tüm girişimler ne olarak adlandırılmaktadır?

Soru 15

Bir araştırmacı çalımasının istatistik bulgularında p değerinin kritik değer olan .05 düzeyine çok yakın olduğunu görerek bulduğu değerde küçük bir değişiklik yaparak anlamlı farklılık elde etmiştir. Bu örnekte verilen araştırma süreci ve sonuçlarıyla ilgili etik ihlal hangisidir?

Soru 16

I. Kişinin bağlı olduğu kurumun kaynaklarından faydalanıldı mı?

II. Kişi tüm raporu okuyup onayladı mı?

III. Kişi raporun tamamını ya da belirli kısımlarını yazdı mı?

IV. Kişinin unvanı raporu yayınlamaya etkili mi?

V. Kişi araştırmaya ciddi anlamda katkıda bulundu mu?

Yukarıdaki sorulardan hangileri bir araştırmada kimlerin yazar olacağı, kimlere ise teşekkür edileceği konusunda dikkate alınması gereken ölçütlerdendir?

Soru 17

Başkalarının çalışmalarını isim değiştirerek ya da hak ettiği şekilde tam kaynak belirtmeden kendi adına yayınlamaya ne ad verilmektedir?

Soru 18

Bir araştırmacı, arkadaşından aldığı verileri kendisinin haberi ve izni olmadan kullanarak araştırmasında kaynak göstermeden kullanmıştır. Bu durumda araştırmacının yaptığı etik ihlal aşağıdakilerden hangisidir?

Soru 19

Bilimsel araştırmada “denek” kelimesini aşağıdaki hangi açıklama karşılamaz?

Soru 20

Başka birinin araştırmasında etik ihlal fark edilmesi ile ilgili kitabımızda yapılması önerilenlerle aşağıdakilerden hangisi uyumlu değildir?

SOSYAL BİLİMLERDE ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ