SOSYAL BİLİMLERDE ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ

Genel olarak örneklem büyüklüğü arttıkça örneklem dağılımının normale yaklaşmasına “merkezi limit teoremi” denilmektedir. Doğru cevap D’dir.

Yinelenen ölçümlerde sonuçların fazla değişmemesi açık bir güvenirlik göstergesidir. Başka bir deyişle, güvenirlik düzeyi, ölçmenin kendi içindeki tutarlılığıdır. Doğru cevap C’dir.

Evrenin ortalaması ile örneklemin ortalaması arasındaki farka örneklem hatası denir. Doğru cevap A’dır.

Araştırmanın amacı, evrenin büyüklüğü, evrendeki dağılımın türdeşliği, araştırma için öngörülen süre, sahip olunan kaynaklar ve olanaklar gibi etmenler olasılıklı ya da olasılıksız örnekleme yöntemlerinin seçilmesinde etkilidir. Doğru cevap E’dir.

Olasılıklı örnekleme yöntemlerinden biri olan yansız örnekleme, evrenin kaç bireyden oluştuğunun bilinmediği durumlarda kullanılmaktadır. Bu yöntemde önce evrenin büyüklüğüne ve araştırmanın amacına dayanarak örneklemin kaç bireyden oluşacağı kararlaştırılır. Ardından evrenin büyüklüğü örneklem büyüklüğüne bölünerek aralık genişliğinin saptanır. Sonrasında aralık genişliğinden küçük olacak şekilde rastgele bir sayının belirlenir ve son olarak, belirlenen sayıdan başlayıp her seferinde aralık genişliği kadar atlayarak kimlerin örnekleme gireceğine karar verilir. Doğru cevap C’dir.

Araştırmacının kendi hedefi doğrultusunda evrenden seçim yaparak örneklemi belirlemesine dayanan örnekleme yöntemi amaçlı örnekleme yöntemidir. Bu yöntemle örneklem belirlenirken araştırma sorununa en uygun olan öğelerin seçimine özen gösterilir. Bu yöntemde örneklem belirli bir amaç doğrultusunda belirlendiğinden evreni temsil etme gücü azalır. Bu durumda yalnızca araştırma amacına ve seçilen örnekleme göre sonuçların yorumlanması doğru olacaktır. Doğru cevap D’dir.

Genel olarak araştırma olanakları arttıkça daha büyük bir örneklem alınabilir. Örnekleme yöntemi, örneklem büyüklüğünü etkileyen bir faktördür. Araştırmacının uzmanlık alanı ile örneklem büyüklüğü arasında bir ilişki yoktur. Homojen evrende küçük bir örneklem yeterliyken tabakalı heterojen bir örneklemde daha büyük bir örneklem alınması gereklidir. Doğru cevap E’dir.

Birçok araştırmacı daha büyük örneklemin daha uygun olacağı yanılgısı içindedir. Önemli olan büyük ya da küçük örneklem almak değil, evreni temsil eden bir örneklem almaktır. Rastgele seçilen 500 kişilik bir örneklem evreni temsil etmeyebilir, buna karşılık dikkatli bir biçimde seçilen 100 kişilik bir örneklem evreni daha iyi temsil edebilir. Doğru cevap D’dir.