SOSYAL BİLİMLERDE ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ

Nitel araştırma “niçin ve nasıl” sorularına yanıt aramaktadır. Sayısal verilerden çok olguların varlığına, oluşumuna ve dönüşümüne ilişkin betimlemeler ve yorumlamalar ön planda tutulur. Bu anlayış, bireylerin bakış açılarını ve yaşantılarını dikkate almakta yani olayları kendi bağlamları içinde değerlendirmektedir. Derinlemesine yapılan çözümlemelerle olgu sorgulanabilmekte ve buna bağlı mantıksal açıklamalar yapılabilmektedir. Doğru cevap D’dir.

Yarı-deneme modeli, kontrol grubu ve deneysel grupların rastgele seçilemediği durumlarda kullanılmaktadır. Yarı-deneme modellerinin kendi içinde çeşitleri vardır. Zaman serisi modelinde belirli bir değişkene ilişkin uygulama yapılmadan önce ve sonra büyük miktarda ölçüm gerçekleştirilerek önceki ve sonraki sonuçlar karşılaştırılır. Eşit zaman örneklemli modelde deney öncesi ve sonrasında ölçüm yapılan zaman aralıkları eşittir. Eşitlenmemiş kontrol gruplu modelde deney ve kontrol gruplarının benzer ve yansız biçimde değil gelişigüzel atanmış olması öteki modellerden farkı oluşturur. Öntest-sontest ayrı grup model, öntestin deneyi etkileme olasılığının fazla olduğu durumlarda kullanılır. Kontrol grubuna yalnızca öntest uygulanır. Deney grubunun uygulama sonrasındaki son testi ile kontrol grubuna uygulanan ön testin sonuçları karşılaştırılır. Rotasyon modeli birden çok değişken olduğunda değişkenlerin uygulanma sırasının sonuçları etkilemesinden kaygı duyulduğu zaman kullanılır. Buna göre Solomon dört gruplu model bir yarı deneme modeli çeşidi değil, gerçek deneysel modellerden biridir. Doğru cevap A’dır.

Nedensellik ilişkilerini sorgulamayı amaçlamaktadır. Ancak deneysel koşulları tam anlamıyla yerine getirmediğinden deneme öncesi olarak adlandırılmaktadır. Bu tür araştırmalarda ya kontrol grubu yoktur ya da ölçümlerde dikkate alınmamaktadır. Doğru cevap E’dir.

Olgubilim” ya da “görüngübilim” olarak da adlandırılan fenomenolojik modelde algılar, duygular gibi olgulara odaklanarak özü görmek, sezmek hedeflenmektedir. Başka bir deyişle, bu modeldeki araştırmalarda aslında farkında olduğumuz ama derinlemesine bir anlayışa sahip olmadığımız olgular üzerinde odaklanılmaktadır. Buna göre soruda verilen durumda kırk yıl öğretmenlik tecrübesi olan bir matematik öğretmeninin öğrencilerin matematik korkusuna yönelik deneyimlerinin derinlemesine incelemeyi amaçlayan bir çalışma fenomonolojik çözümleme modeli kullanmalıdır. Doğru cevap B’dir.

Bir eylem araştırmasının durumsallık, işbirliğine dayalılık, katılımcılık ve kendini değerlendiricilik gibi boyutları vardır. Durumsallık, sorunun belirli bir bağlamda çözümüyle ilişkilidir. İşbirliğine dayalı olma, sorunun etkileşimli olarak araştırmacı ve katılımcılar tarafından birlikte çözümünü işaret etmektedir. Katılımcılık sorunla ilgili olan katılımcıların sorunun çözümünde etkin rol almalarını vurgulamaktadır. Kendini değerlendirme ise araştırmanın esnek olması ve sürekli bir değerlendirme süreciyle olumlu/olumsuz yanlarının belirlenerek gerekli düzenlemelerin yapılmasını içermektedir. Buna göre A seçeneğinde verilen “yansıtmacılık” eylem araştırmasının boyutlarından biri değildir. Doğru cevap A’dır.

Karma yaklaşıma dayalı araştırmalarda nicel ve nitel araştırma yöntemleri bir arada kullanılarak araştırılan gerçekliğe ilişkin daha sağlıklı ve çoğulcu verilere ulaşmak amaçlanmaktadır. Buna göre I doğru olur. Karma araştırmalarda nicel ve nitel araştırma yöntemlerinin bir arada kullanılmasının amacı araştırılan gerçekliğe ilişkin daha sağlıklı ve çoğulcu verilere ulaşmak olduğundan soruda verilen ifade II yanlış olur. Karma yaklaşıma dayalı araştırmalar kendi içinde ikiye ayrılmaktadır. Bunlar değişik isimlerle adlandırılmakla birlikte, yaygın olan adlandırma eşzamanlı karma model ve eş zamansız karma modeldir. Buna göre ifade III de doğru olur. Doğru cevap C’dir.

Karl Popper'a göre bilimsel bir teorinin/önermenin bilimsel olup olmadığının anlaşılması için yanlışlanabilir olup olmadığına bakmak gerekir. Bir teori yanlışlandı ise ya tamamen onu bırakmalı ya da büyük ölçüde düzeltmek gerekir.

Bilginin elde edilme yolu, doğası, biçimleri, kaynağı, doğruluğu ve sınırlarını inceleyen bilim dalı epistemolojidir.

Amaçlı örnekleme nitel araştırma paradigmasının bir özelliği iken diğerleri nicel araştırma paradigmasının özellikleridir.

Durum çalışması bir nitel araştırma desenidir ve nitel araştırmalar duruma özgüdür, genellenemez. Aylin sonuç cümlesinde bir grup katılımıda gözlemlediği durumu genelliyor.

Bir insan sosyal medyada ne kadar zaman harcar? sorusu nicel araştırma paradigmasına uygundur. Nicel veri toplanır ve bulgular nicel olarak sayılarla ifade edilir. Diğer sorularda görüş, deneyim, duygu, düşünce sözcüklerle ifade edilir. Bunlar nitel paradigmaya uygun araştırma sorularıdır.

Yarı-deneysel desen uygulaması gerekir. Çünkü 10A deney, 10B kontrol grubudur ve rastlantısal (randam) atama olmamıştır. Önceden halihazırda iki sınıfta öğrenim görmekteler.

Öğretmen yaşadığı sorunu çözme amacındadır. Günlük yaşam sorunların çözümünde uygulanabilecek en işlevsel desen nitel araştırma desenlerinden eylem araştırmasıdır.

Araştırmacı önce nitel sonra nicel veri toplayıp eşzamansız karma yöntem desenini izlemektedir.

Nedensel karşılaştırmalı modelde genelde bağımlı değişkeni meydana getiren olası değişkenlerin belirlenmesi amaçlanmaktadır. Nedensel karşılaştırmalı model aslında tarama modeli ile deneme modeli arasında bir yerde durmaktadır.