SOSYAL BİLİMLERDE ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ

Comte, bilimsel gelişime evrimci bir bakış açıyla bakmakta olup, bilim tarihini de söz konusu ilerleme mantığıyla değerlendirmektedir. Comte’un üç hal yasa- s› olarak bilinen sınıflamasına göre tanrıbilimsel çağ ya da hayali hal, metafizik çağ ya da soyut hal, pozitivist çağ ya da bilimsel hal olmak üzere üç çağ/hal vardır.

Comte’un üç hal yasasına göre; tanrıbilimsel çağda insanlar karşılaştıkları sorunlara yönelik tanrısal açıklamaları benimsemiştir. Metafizik çağda insanlar tanrıların yerine daha soyut güçleri koyarak doğa ötesi açıklamalarla sorunların nedenlerini betimlemeye çalışmıştır. Bilimsel çağda ise olgucu ve görgül açıklamalar tanrısal ya da metafiziksel açıklamaların yerini almıştır. Bu yönüyle bilimsel çağ, olayların betimlenmesi ve aralarındaki ilişkilerin olgulara dayalı biçimde ortaya konulmasını öngörmektedir.

Doğru sıralam şu şekilde olmalıdır; • bilim öncesi, • normal bilim, • bunalım-devrim, • yeni normal bilim • yeni bunalım-devrim Yani A şeçeneği

A seçeneği dışındaki tüm şıklar nitel araştırmanın özelliklerine işaret ederken, A seçeneği nicel araştırmaların en önemli özelliği olarak karşımıza çıkmaktadır.

A seçeneği dışındaki tüm şıklar nicel araştırmanın özelliklerine işaret ederken, A seçeneği nitel araştırmaların en önemli özelliği olarak karşımıza çıkmaktadır.

Tüm şıklarda yer alanlar tarama model ve desenleridir ancak genel tarama modelleri o Tekil tarama modeli, o İlişkisel tarama modelleridir.

A şıkkında yer alan tek grup-son test deseni; deneme öncesi Modeller grubu altında yer alan bir tarama modeli olarak gösterilebilir. diğer tüm seçenekler yarı deneme modeli grubundadırlar. Bu grupta yer alan Rotasyon modeli de unutulmamalıdır.

Bir olayın önceki dönemlerle ilişkisinin araştırılmasında ya da önceki dönemlerde olan bir olayın şimdiki olaylara etkisinin incelenmesi; . Nitel araştırma modellerinden biri olan tarihsel araştırmanın temel özelliğidir.

Kuhn bilimsel ilerlemeyi çeşitli dönemlere ayırmıştır ve bu dönemler, Bilim öncesi dönem, normal bilim dönemi, bunalım devrim dönemi ve yeni bunalım devrim dönemi şeklinde sıralanmalıdır.

Nicel araştırmalar temelde pozitivizme dayanmaktadır ve pozitivizm Saint Simon ve August Comte tarafından ortaya atılmış bir düşünce yapısı olup bilginin görgül yolla elde edilmesine dayanmaktadır.

A, B, C ve D seçeneklerinden verilen özellikler ve ilkeler Nicel Paradigmaların özelliklerindendir. Lakin, E seçeceğinde verilen Nicel paradigmaların doğal ortamlarında gerçekleştirildiği özelliği Nicel değil, nitel araştırmaların ilkelerindendir.

"Paradigma değişimi kavramıyla, pozitivist paradigmanın yetersiz olduğu durumlarda karşıt bir paradigmanın olabileceğini" söyleyen düşünür Thomas Kuhn'dur.. Diğer düşünürler de benzer alanlarda çalışmalar yapmışlardır ancak soru kökünde bahsi geçen savı destekleyen kişi Thomas Kuhn'dur..

A, B, C ve E seçeneklerinde verilen özellikler Nitel Araştırmaların özelliklerindendir. D seçeneğinde verilen, Nitel araştırmaların görgül olduğunu özelliği ise, Nicel araştırmaların bir özelliğidir ve bu özellik nicel araştırmaların duygu düşünce ve fikir gibi etmenlerden etkinliğini vurgulamaktadır.

Korelasyon, t-testi, varyans analizi ve çoklu regresyon gibi istatistiksel tekniklerin kullandığı tarama modeli İlişkisel Tarama modelidir.

İnsan davranışlarının kökenlerini inceleyen antropoloji alanında gelişmiş olup bireyin davranışlarının ait olduğu toplumsal ortamda gözlemlenmesini gerektiren nitel araştırma modeli Etnografik İncelemedir.

Paradigma, olay ve olgulara kapsamlı bir bakış açısı sağlayan düşünsel çerçevedir. Başka bir deyişle, belirli bir gerçekliğin, paylaşılan kuram ve yaklaşımlarla anlaşılmasını kolaylaştıran kuramsal ya da düşünsel çerçevedir. Paradigma aynı zamanda, belirli bir zaman aralığında bir topluluk tarafından paylaşılan değerler dizisi ve bakış açısı olarak da tanımlanabilir. Doğru cevap D’dir.

Kuhn, bilimsel ilerlemeyi çeşitli dönemlere ayırmıştır. Bu dönemler; bilim öncesi, normal bilim, bunalım-devrim, yeni normal bilim ve yeni bunalım-devrim olarak sınıflandırılabilir. Bilim öncesi dönem başlangıç noktası olup düzenlilikten yoksun fikirler, kuramlar, tartışmalar ve açıklamaları kapsamaktadır. Normal bilim dönemi önceki bilimsel araştırmalar sonucu varılan uzlaşı dönemidir. Burada bilimsel topluluğun bu uzlaşıyı kabul edip, araştırma sonuçlarına dayanan belirli bir düşünsel çerçeve altında çalışması söz konusudur. Bu uzlaşı, sorunları anlatmaya ve çözmeye yardımcı oluyorsa paradigma adını almaktadır. Zamanla paradigmada öngörülemeyen ve yerleşik anlayışla tam açıklanamayan bazı eksiklikler belirmeye başlamaktadır. Oluşan bu yeni döneme bunalım, darboğaz ya da devrim dönemi denilmektedir. Bunalım-devrim dönemi oluştuğunda alandaki bazı bireyler yeni bir yaklaşım geliştirmeyi gerekli görmektedir. Anomaliler sonucu var olan paradigma zamanla yenik düşmekte ve oluşturulan yeni paradigma hızla güç kazanmaya başlamaktadır. Yeni paradigma olguyu daha iyi açıklayarak çoğunluk tarafından kabul edildiğinde ise yeni normal bilim dönemi sürecine girilmektedir. Kendisi güçlü bir seçenek sunup ciddi bir savaşım vererek ortaya çıkan ve zamanla yerleşik paradigma haline gelen yeni normal bilim dönemi de gün geçtikçe hızını yitirmekte ve bazı gelişmelere yanıt veremez duruma gelmektedir. Bir süre göz ardı edilen ve hemen değişim gerektirmeyen bu durum yoğunluk kazandıkça yeni bunalım-devrim dönemi belirginleşmekte ve sonuçta yeni bir paradigma doğsa bile değişim döngüsü sürüp gitmektedir. Buna göre bilim öncesi dönem başlangıç noktası olup düzenlilikten yoksun fikirler, kuramlar, tartışmalar ve açıklamaları kapsamaktadır. Doğru cevap E’dir.

Nicel araştırmaların temel özellikleri aşağıdaki gibidir;

 Buna göre nicel araştırmaların temel özelliklerini incelediğimizde C seçeneğinde verilen “Nicel Gerçeklik bireyin katılımıyla oluşturulur.” özelliğinin nicel araştırmalarının bir özelliği olmadığını görürüz. Bu özellik nitel araştırmaların bir özelliğidir. Doğru cevap C’dir.

Nitel araştırmalar doğal ortamda gerçekleştirilir. Böylece olayın kendisi etkileşimde bulunduğu tüm öğelerle birlikte kendi koşullarında anlaşılmaya çalışılır. Bu “alan çalışmaları” olarak da adlandırılır. Bu durum, olguların derinlemesine ve doğru bir şekilde çözümlenmesine olanak tanır. İçinde bulunulan koşullara göre yöntem, araştırma deseni ve veri toplama süreçleri değişebilir. Doğru cevap E’dir.