SOSYAL BİLİMLERDE ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ

Bir alanyazın tarama tekniği olarak kullanılan meta-analizlerde aynı konuda yapılmış çok sayıdaki deneysel ya da yarı deneysel araştırmanın ortak ve tek sonucu hesaplanmaktadır. Yapılan hesaplamalar sonucunda ulaşılan değeri ifade eden kavram etki büyüklüğüdür.

Başarılı bir alanyazın taramasında yalnızca özet yapılmaz. İncelenen çalışmalar hem kavramsal hem yöntemsel yönleriyle değerlendirilir. Ancak bir araştırmacı belirlediği kaynakları iyice okuyup özümsemeden özetleyorsa ve bunu yaparken kaynaklara ilişkin özetleri arka arkaya sıralıyorsa, yani bir anlamda çimentosu ve demiri olmadığı için yığma bir inşaat yapar gibi hareket ediyorsa, sonuçta bütünlüğü ve sentezlemesi olmayan eklektik bir metin ortaya çıkıyor demektir.

Alanyazın taraması yaparken araştıracılar önce konuyu belirler, sonra anahtar sözcükler yardımıyla kaynaklara ulaşır, ardından bu kaynakları okuyup notlar alır, kaynakları inceleme işi tamamlanınca alanyazın tarama raporunu yazar (gerekirse düzeltir) ve her şeyin bitiminde yararkandığı kaynakçayı oluşturur.

Eğer bir araştırmacı yüzeysel bir alanyazın durumuyla karşılaşıyorsa sorunu çerçeveleyebilmek için çok az hatta yetersiz kaynakla karşı karşıya demektir. Başka bir deyişle, alanyazın sığdır ve derinlere inme olanağı yoktur. Bu sorunu aşabilmek için kendi alanının dışındaki alanlarda üretilmiş kaynaklardan yararlanabilir, daha genel anahtar sözcüklerle arama yapabilir, güncel kaynaklar yerine daha eski tarihli kaynakalar başvurabilir ya da doğrudan kaynaklarla yetinmek yerine dolaylı/ikincil kaynaklardan yararlanma yoluna gidebilir.

Alanyazın taraması yapan bir araştırmacının görevi yalnızca başkalarının ürettiği kaynakları bulup onları özetlemek değildir. Araştırmacı, saptadığı kaynakları eleştirel olarak okumalıdır. Her çalışmayı hem kavramsal boyutları hem de yöntemsel bileşenleri açısından değerlendirmelidir. Bu eleştirel tutum ek olduğu sürece araştırmacı ilgii alanyazın hakkında doğru, sağlam ve dengeli bir fikir sahibi olamaz. Yalnızca özetleme yapan bir kişi aslında değerlendirme yapmıyor demektir.

A, C,D ve E seçeneklerinde yer alan maddeler alanyazın taramasının amaçlarından değildir; ancak B seçenğinde yer alan madde alanyazın taramasının amaçlarındandır. Bu nedenle doğru cevap "B" dir.

A,B,C ve E seçeneklerinde yer alan maddeler alanyazına ilişkin toplu bilgi kaynağıdır; ancak D seçeneğinde yer alan madde veri tabanına bir örnektir. Bu nedenle doğru cevap "D" dir.

A,B,D ve E seçeneklerinde yer alanlar referans kaynaklar olarak adlandırılır;ancak C seçeneğinde yer alan toplu bilgi kaynağıdır.Bu nedenle doğru cevap "C" dir.

B, C, D ve E seçeneklerinde yer alan bilgiler ikincil kaynaklara ilişkin bilgilerdir; ancak A seçeneğinde yer alan bilgi birincil kaynağa ilişkin bilgidir.Bu nedenle doğru cevap "A" dır.

Araştırılan konu hakkında daha önce yayınlanmış ve bizim yararlanabileceğimiz
kaynakların sayısı  çok az ise yüzeysel alanyazın taraması yapılmış demektir.Bu nedenle doğru cevap "B" dir.

Metanaliz alanyazın tarama tekniklerinden birisidir.Bu nedenle doğru cevap "E" dir.

A,C,D ve E seçeneklerinde yer alan ifadeler araştırmacının dikkat etmesi gereken kurallardır; ancak B seçeneğinde yer alan ifadenin doğrusu "Alıntıları çok sık kullanmamalı" olacaktır. Bu nedenle doğru cevap "B" dir.

Alanyazın taramasının da genel olarak giriş, gelişme ve sonuç olmak üzere üç
temel bölümü kapsadığı söylenebilir. Bu nedenle doğru cevap "C" dir.

Seçilen kaynakların yalnızca açıklamalı verilmesi başarısız bir alanyazın tarama oluşturur.

Bilim insanları zor işlerle uğraşırlar ancak çeşitli nedenlerle olanaksızlıkları öngörerek boş yere zaman harcamamak önemli bir yetkinliktir.

Alanyazın aşamalarının doğru sıralaması: Konuyu seçme (III), Anahtar sözcükleri listeleme (I), İlgili kaynakların toplanması (IV), Kaynakları okuma (II), Yazma ve düzeltme (VI), ve Kaynakların hazırlanmasıdır (V)

Seçeneklerden güncellik alanyazın ölçütlerinden biri, Birincil ve ikincil kaynaklar alanyazın kaynak türleridir. Tarama teknikleri arasında yer alan geleneksel tarama ve oy sayma tekniklerinden özellikle deney ve yarı deneysel araştırmalar için kullanılan teknik oy saymadır.

Her ikiside istatistiksel değerler üzerine kurulu olan bu tekniklerden meta analiz genel ve kapsayıcıdır. En iyi kanıt ise amaca yönelik ve özel seçimlerdir.

Alanyazın sistematiğinde üç temel sıralama vardır. Zamansal, Tematik ve Yöntemsel sıralamalar. Zamansal sıralamada kaynaklar yayınlandıkları yıllara göre eskiden yeniye doğru sıralanarak anlatılırlar.

Alanyazın sistematiğinde kaynakların konuların belli başlıklarına göre sıralanmasına konusal (tematik) sıralama denir.