SOSYAL BİLİMLERDE ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ - Deneme Sınavı - 29

Doğru cevap E seçeneğidir.

Doğru cevap A seçeneğidir.

Karşılaşılan bir sorunun çözümü için daha önceki bilgi ve deneyimlere dayalı olarak önerilmiş ancak doğruluğu araştırma ile sınanan önerme hipotez, diğer adıyla denencedir. En çok karıştırıldığı kavram varsayımdır oysa varsayım denenmeyen, sınanmadan kabul edilen yargıdır. Hipotez ise araştırmaya temel oluşturan önermedir. Araştırmanın amacıdır. Araştırma sonunda çürütülür ya da doğrulanır.

Bilimsel yöntem birbirini izleyen altı adımda gerçekleşmektedir. Bunlar sorunun belirlenmesi, sorunun sınırlandırılması ve tanımlanması, hipotezlerin oluşturulması, hipotezlerin test edilmesi için verilerin toplanması, verilerin analiz edilmesi ve sonuçtur. Bilimsel yöntemin bu temel aşamalarına Karasar (2007) bir de raporlaştırmayı eklemiştir. Bilimsel yöntemin ilk aşaması bir sorun olduğunun hissedilmesidir. Sorun günlük yaşamda karşılaştığımız bir güçlük olabileceği gibi, alanyazında doldurulması gereken bir boşluk da olabilir. Sorunun çözülebilmesi için öncelikle hissedilmesi, bir sorun olarak algılanması gerekir.

Dogma, raştırmaya gerek duymadan doğruluğu denemesiz ve tartışmasız kabul dilen ve değişmez sayılan düşüncedir. Bu nedenle sorunun doğru cevabı B şıkkıdır.

Bilgiye ulaşmada tümdengelime dayalı akıl yürütme yaklaşımının sınırlılıklarını tartışılmaya başlanmış ve yeni bir akıl yürütme yaklaşımına gereksinim olduğu dile getirilmiştir. Yeni bir yaklaşıma gereksinim olduğunu dile getirenlerin başında Fransis Bacon gelmektedir. Bu nedenle sorunun doğru cevabı A şıkkıdır.

Bilimsel yöntemin temel aşamalarına Karasar (2007) bir de raporlaştırma eklenmiştir. Bu nedenle sorunun doğru cevabı C şıkkıdır.

Bilim olgusal, mantıksal, eleştirici ve evrenseldir. Bu dört özellik bilimi niteleyen ortak özelliklerdendir. Buna karşın bilim öznel değil nesneldir. Bu nedenle doğru cevap B şıkkıdır.

Sayıltı (varsayım), bir araştırmada var olan araştırma sürecini ve sonucunu önemli ölçüde etkileyeceği düşünülen araştırıcının tst etmeden doğru olarak kabul ettiği, denenmeyen yargılardır. Bu nedenle sorunun doğru cevabı D şıkkıdır

Herhangi bir düşünce, olay ya da durum ve onun doğurguları üzerinde derinliğine ve genişliğine düşünme; yansıtıcı düşünme olarak adlandırılmaktadır. Düşünmenin daha derinlemesine oluşunu kasteder. Diğer şıklardaki seçenekler doğru değildir.

Doğru yanıt postmodernist anlayıştır. Olgucu anlayışta makro kavramlar, eleştirel anlayışta ise hem mikro hem makro kavramlar ele alınır. Diğer seçenekler bilim anlayışı değildir.

Araştırmanın dışarıdan yönetilmesi olgucu bilim anlayışının tipik özelliğidir. Diğerlerinde araştırmanın dışarıda olması değil belli derecelerde katılımı söz konusudur.

Pozitivist bilim anlayışının eleştirilerine yanıt olarak ortaya çıkan bilim yaklaşımı yeni bilimdir. Doğru yanıt c şıkkıdır. Pozitivist bilim anlayışına karşı eleştiriler yeni bir bilim anlayışının doğmasına neden olmuştur. Pozitivist ötesi, yorumlamacı ya da anlamacı paradigma olarak adlandırılan bu bilim anlayışı daha çok toplumsal bilimciler tarafından oluşturulmuştur.

Doğru yanıt örnekolay modelidir. Örnekolay tarama modeli nitel ve nicel araştırmalarda kullanılırken diğer modeller nicel araştırmalarda kullanılmaktadır.

Sorunun çözümünde genel bir önermeden özel bir önermeye ve bu iki önerme arasındaki ilişkiye dayalı olarak yapılan çıkarımdan hareketle sistematik bir akıl yürütme yolu kullanılmıştır. Descartes'in kullandığı bu yöntem tümdengelime dayalı akıl yürütmeye bir örnek olarak gösterilebilir.

Einstein bilimi, nesnel sağlamlığı olan, geçerli, güvenilir bilgiler bütünü olarak gören bir anlayışla değil (ürün olarak bilim); bilimi sistematik bilgiye ulaşma yolu olarak tanımlamıştır. Bu şekildeki tanımlarda bilim süreç olarak tanımlanmaktadır.

Bir sorunun çözümünde bilimsel yöntem kullanılırken birbirini izleyen yedi temel aşama kullanılır. Bu aşamalar mantıklı bir bütün içinde; araştırma sorununun belirlenmesi, ilgili alanyazının taranması, amacın ve ardından modelin belirlenmesi, verilerin toplanması, analizi ve yorumlanması, son olarak da sonuç ve doğurguların ifade edilmesi şeklinde sıralanmaktadır.

Sorudaki ifadede kişinin kaygı düzeyine göre başarısı yordanmaya çalışılmaktadır. Bu yüzden bilimin yordama amacına bir örnek olduğu söylenebilir.

Bilimsel bulgular uzman olan herkes tarafından, göz önünde, test edilebilirdir. Bilim öznel görüşlerin değil, nesnel bulguların ifadesidir. Her ne kadar bilim insanının mutlak olarak objektif olması mümkün olmasa da bilim öznel değil nesnel olmalıdır.

Bilim insanlarının temel amacı kendi düşüncelerini doğrulamaya çalışmak değil, gerçeği ortaya çıkarmaktır. Bu nedenle örnekteki araştırmacı nesnel bulgularını ortaya koymamış ve kendi düşünce ve değerlerini desteklemeye çalıştığından nesnel ve tarafsız olamamıştır.