SOSYAL BİLİMLERDE ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ - Deneme Sınavı - 27

Bu araştırmada öğrencilerin yaşları araştırmanın başında belirlenmiş ve sabittir. Öğrencilerin notları ve not ortalamaları bağımlı değişkendir, öğrencilerin haftalık televizyon seyretme saatleri bağımsız değişkendir. Öğrencilerin izledikleri televizyon kanalları ise konu dışı değişkendir.

Genel kaynaklar konu ile ilgili genel bilgiler veren ve sizi ayrıntılı kaynaklara yönlendiren kaynaklardır. Günlük gazeteler bu tür kaynağa iyi bir örnektir. Doğru yanıt E seçeneğidir.

Araştırma sorununu seçerken bazı ölçütlere dikkat etmek gerekmektedir. Bu ölçütler iki gurupta incelenebilir:

Genel ölçütler, araştırma sorununun kendisi ve içeriği ile ilgili ölçütlerdir. Genel ölçütler dört ana başlıkta toplanabilir: 

Özel ölçütler ise, araştırmacının özel durumu ile ilgili ölçütlerdir. Araştırmacının araştırmaya başlamadan kendisinde bazı bilgi ve becerilerin bulunması, yapılacak araştırmanın bilimselliği açısından önemlidir. Özel ölçütler beş ana başlık altında toplanabilir:

Buna göre B şıkkında verilen “zaman ve olanaklar” ölçütü genel ölçütler arasında değil, özel ölçütler arasında yer almaktadır. Doğru cevap B’dir.

Birinci düzey kaynaklar en önemli kaynaklar olarak betimlenir. Bu kaynaklar daha önce yapılmış araştırmaların sunumudur. Bu kaynaklar genelde konuyla ilgili bilimsel dergilerde yayınlanan özgün makaleler, kitaplar ve görsel olarak; film ve videolardır. Buna göre soruda verilen bilimsel dergiler ve kitaplar birinci düzey kaynaklar arasında yer alır. Doğru cevap D’dir.

İyi bir hipotez soru biçiminde değil düzgün bir önerme şeklinde olması gerekir. Hipotezler açık, net ve güçlü bir biçimde ifade edildikleri zaman etkili olurlar. İyi ifade edilmiş bir hipotezin özelliklerini özetlemek gerekirse; 

Buna göre, iyi bir hipotez soru biçiminde değil düzgün bir önerme şeklinde olması gerektiğinden, D şıkkında verilen, “net ve güçlü bir şekilde ve soru şeklinde ifade edilmeli” ifadesi yanlış olur. Doğru cevap D’dir.

Karasar (1995), araştırma sorununun tanımlanmasında, aşamalı bir yaklaşımı önermektedir. Aşamalı yaklaşım, sorunun araştırmacı tarafından anlaşılması ve daha sonra açımlanarak tanımlamasına oldukça net yanıt vermektedir. Karasar, aşamalı yaklaşımın şu üç ana bölümden oluştuğunu söylemektedir:

Birinci bölüm olan bütünleştirme aşamasında, sorun alanı bir bütün olarak ele alınır ve birbiriyle ilişkili parçalara ayrılarak dilimler halinde tanımlanır.

İkinci aşamada, bütün içinden incelenecek olan bölüm alınarak ayrıntılı bir biçimde tanıtılır. Bu bölüme, sınırlandırma aşaması da denir. Başka bir deyişle, incelenecek olan, merak edilen, çalışılacak ve araştırılacak olan konu sınırlandırılarak bütün içerisinden öne çıkarılır.

Üçüncü aşama olan tanımlama sırasında ise, sınırlandırılan bölüm ya da konu, ayrıntılı biçimde açıklanır. Bu bölümde sorun durumunu etkilediği ya da oluşturduğu düşünülen değişkenler ve aralarındaki ilişkiler tanımlanır. Sorun durumu bu aşamada net bir biçimde belirtilir. Buna göre doğru sıralama olan “Bütünleştirme – Sınırlandırma – Tanımlama” E şıkkında verilmiştir. Doğru cevap E’dir.

Kontrol değişkeni, araştırma sonucuna yani bağımlı değişkene dolaylı bir biçimde etkisi olan değişken türüdür. Doğru cevap A’dır.

Genel ölçütler araştırma sorununun kendisi ve içeriği ile ilgili ölçütlerdir. Genel ölçütler dört ana başlıkta toplanabilir:

Özel ölçütler araştırmacının özel durumu ile ilgili ölçütlerdir. Araştırmacının araştırmaya başlamadan kendisinde bazı bilgi ve becerilerin bulunması, yapılacak araştırmanın bilimselliği açısından önemlidir. Özel ölçütler beş ana başlık altında toplanabilir:

Buna göre B şıkkında verilen “etik” unsuru hem genel ölçütler içerisinde “Etik kurallara uygunluk” başlığı altında hem de özel ölçütler içerisinde “Veri toplama izni” başlığı altında yer almaktadır. Doğru cevap B’dir.

Araştırmada sorun durumunu bilimsel bir açıklamayla ifade etmek oldukça önemlidir. Bu nedenle araştırmacı araştıracağı konu ile ilgili alanyazında (literatürde) daha önceki araştırmacıların neler yaptıklarını ve hangi sonuçlara ulaştıklarını bilmesi gerekir. Buna göre I bir amaçtır. Bu nedenle seçtiğiniz konuyla ilgili araştırmaları ve yazılanları derinlemesine incelememiz ve sorun durumunu ya da araştırmanızı sağlam bir bilgi birikimine göre şekillendirmeniz gerekmektedir. Buna göre II ve III de bir amaç belirtir. Doğru cevap E’dir.

Araştırmacının yeterliliği, araştırma sorununu belirlerken kullanılacak özel ölçütlerden biridir.

Birinci bölüm olan bütünleştirme aşamasında, sorun alanı bir bütün olarak
ele alınır ve birbiriyle ilişkili parçalara ayrılarak dilimler halinde tanımlanır.

Sürekli değişken, belirli sınırlar arasında farklı ya da herhangi bir değer alabilen
değişkenlerdir.Bu değişken en iyi örnek ağırlık olabilir.Ağırlık düşündüğümüzde
sonsuza kadar bir değer alabilir.

Verilen örnek istatistiksel hipotez örneğidir. İstatistiksel hipotezler; "araştırmadaki değişkenler arasında fark yoktur" önermesine dayanır.

İyi bir hipotez, kısa öz ve aynı zamanda konuya odaklı olmalıdır. Doğru cevap D' dir.

Birinci düzey kaynaklar en önemli kaynaklar olarak betimlenir. Bu kaynaklar; özgün araştırma makaleleri, raporları, bilimsel dergiler ve kitapları içeriri

Teorem: Kanıtlanabilen bilimsel önerme.

Genel ölçütler araştırma sorununun kendisi ve içeriği ile ilgili ölçütlerdir. Genel ölçütler dört ana başlıkta toplanabilir:

Kontrol değişkeni, bağımsız değişken örneğinde olduğu gibi, araştırma sonucuna yani bağımlı değişkene dolaylı bir biçimde etkisi olan değişken türüdür.

Araştırmaların bazılarında araştırma sonucuna ilişkin tahminler yapılabilir. Araştırma sonucuna yapılan tahminlerin ifadesinde de hipotezler kullanılabilir. Hipotez bazı kaynaklarda denence olarak da ifade edilmiştir. Denenceler, denenen yargılar olarak ifade edilir.

Anahtar sözcük: Elektronik olarak internette ya da bilgisayardaki bir veri tabanında arama yapmak isteyen insanların arama motorlarının kutucuklarına yazdıkları sözcüklerdir.