SOSYAL BİLİMLERDE ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ - Deneme Sınavı - 11

Alanyazın taraması yaparken kaynak sayısı çok az ise anahtar sözcükleri değiştirmek, aramada zaman sınırını kaldırmak, aramadaki kaynak türünü genişletmek ve dolaylı kaynaklara yönelmek birer çözüm olabilir ancak yalnızca yerli alanyazına bakmak yanlış bir stratejidir ve her durumda araştırmacıyı yanlışa götürebilir.

Araştırılan konu hakkında daha önce yayınlanmış ve bizim yararlanabileceğimiz kaynakların sayısı çok az ise bu yüzeysel ya da sığ bir alanyazın var demektir.

Araştırmacı sadece özetleme yapmamalıdır. Özetleme ve sentezleme dengesini iyi kurmalıdır. Var olan görüşler özetlenmeli ama bunlara ilişkin yorumlar ve değerlendirmeler de yapılmalıdır.

A seçeneği dışındakiler kapsamlı çalışmaların bir parçası olarak yapılan alanyazın taramalarına örnektir. A seçeneği ise kendi kendine, bağımsız bir çalışmadır.

1 ve 2. maddelerde verilen özellikler başarılı alanyazın taramalarına aittir. Diğer özellikler ise başarısız alanyazın özelliklerindendir. Bu yüzden doğru yanıt B seçeneği.

Alanyazın tarama sürecinin aşamaları; konuyu seçme, anahtar sözcükleri listeleme, kaynak toplama, kaynakları okuma, yazma ve düzeltme, kaynakçayı hazırlama şeklinde sıralanmaktadır. Doğru yanıt D seçeneğidir.

Genellikle veri toplama araçları hakkında bilgi almak amacıyla kullanılan, katalog, yıllık, yazılım, öğrenme paketleri gibi kaynaklara Referans kaynaklar denmektedir. Doğru yanıt E seçeneği.

Birincil kaynaklar kendi bulgularını rapor eden, ikincil kaynaklar ise başka çalışmaların sonuçlarını aktaran kaynaklardır. Doğru yanıt E seçeneği.

Soruda yoğunluğu tanımlanan alanyazın türü derin alanyazındır. Doğru yanıt B seçeneği.

Soruda verilen tanım geleneksel taramaya aittir. Doğru yanıt A seçeneği.

Kaynakların yayınlandığı yıllara göre kronolojik bir anlatım sırası izleniyorsa bu zamansal bir yöntemdir. Doğru yanıt A seçeneği.

Alanyazın taramasında aktarılmak istenen bilgi başka türlü ya da daha güzel ifade edilemiyorsa ancak o zaman doğrudan alıntı yapılmalıdır. Doğru yanıt B seçeneği.

Ahmet'in mesleki yeterlikler konusunu çalışabilmesi için öncelikle konuyu sınırlandırmak üzere kavramsal çerçeveyi oluşturması gerekir.

Bir araştırmacı aklına gelen parlak fikirleri öncelikle alanyazında araştırmalıdır. Büyük olasılıkla kendisinden önce konu çalışılmıştır ve "parlak fikir" ile ilgili çok değişik araştırma bulguları vardır. Bu açıdan ilk yapılması gereken alanyazın incelemesidir.

Alanyazın icelemesinin tüm aşamaları çeşitli zorluklar ve zihinsel çaba gerektirir. Anahtar sözcüklerle listelenen kaynaklara erişme ve bu kaynakları okuyarak inceleme aşaması oldukça önemlidir. Araştırmacı bu aşamada tüm kaynakları tek tek okur, değerlendirir, birbiri ile ilişkilendirir, notlar alır. Yazma süreci tamamen bu okuyup inceleme sürecine dayalıdır. Bu nedenle erişilen kaynakları inceleme süreci diğer aşamalara göre daha fazla zihinsel çaba gerektirir.

İnternette bir arama motoru kullanılarak yapılan bir incelemede karşımıza çıkan bilgilerin geçerli, doğru olma durumu öncelikle sogulanmalıdır. Diğer veri kaynakları daha geçerli ve güvenilir bilgiler sunabilse de arama motorları konu ile ilgili internetteki her tür bilgiyi karşımıza getirebilir. Bu nedenle internet arama motorları ile erişilen bilgiler içinda güncel ve geçerli, doğru olmayan daha fazla bilgi yer alır.

Lalezar (2020)'de, Demir (2008)'in çalışmasına Ekici (2015)'e atıf yapılarak yer verilmesi, Lalezar'ın çalışmasında Ekici'ye ikincil kaynak olarak başvurduğu anlamına gelir. Çünkü asıl vermek istediği Demir'in çalışmasındaki bulgulardır. Ancak doğrudan birincil kaynak olan Demir'e erişmemiş veya erişememiş ve Ekici'nin anlatımından yararlanmıştır.

Deneysel ve yarı deneysel çalışmaları belirli ölçütlere göre seçip çalışmaların etki değerlerinden yararlanarak ortak istatiksel sonuca erişmek için yapılan kaynak tarama tekniği meta analizdir.

Alanyazın taraması yapan araştımacıın seçiçi olması gerekir. Ulaştığı her kaynağı eleştirel bakış açısıyla dikkatle incelemelidir. Bu soruda araştırmacı eleştirellik ölçütünü gözetmektedir.

Başarılı bir alanyazın taramasının karakteristik özellikleri, sentezlenmiş bilgi; eleştirel değerlendirme; geniş ve derin; özlü ve anlaşılır; kurallı, ciddi ve tutarlı; bütünleşik bir bölümdür. Bu bağlamda cevap eleştirel değerlendirme, bütünleşik bir bölüm ve sentezlenmiş bilginin olduğu seçenektir.