SOSYAL AĞ ANALİZİ

Ağlarda, bazı düğümler arasında belli özelliklerin sağlanmasıyla topluluklar oluşmaktadır. Topluluk tanımı konusunda herkesin üzerinde uzlaştığı ortak bir tanım yoktur. Yapılan topluluk tanımları, elde bulunan örneğe veya yapılan uygulamaya göre değişmektedir. En basitinden topluluk, ortak bazı özelliklere sahip olan bir grup insan olarak tanımlanabilir. Topluluklarda bulunan insanlar birbirlerini destekler ve ihtiyaçlarını gidermede birbirlerine yardımcı olurlar. Topluluklar; kan bağı, din, dil, tarih, bölge, kültür gibi ortak özelliklerle birbirine bağlı sosyal organizasyonlardır. Tek bir topluluk tanımı olmamakla birlikte, toplulukların en belirgin özelliği kendi içlerindeki bağlantı sayısının çok, dışarıları ile olan bağlantı sayılarının ise az olmasıdır. Doğru cevap A'dır.

Sosyal ağların istatistiksel özellikleri şu şekildedir:

Doğru cevap B'dir.

N=120 düğümlü bir C çizgesinde, NC= 20 için bu grubun bir topluluk olup olmadığını değerlendiriyorsak ve C’nin içindeki bağlantı sayısı 4, C’nin kümeler arası bağlantı sayısı 8 ise:

C’nin içindeki yoğunluk = 4 / [20(20-1)/2] = 0,02105

C’nin kümeler arası yoğunluğu = 8/ [20(120-20)] = 0,004

olarak hesaplanır. Bu değerler ise bize C’nin kümeler arası yoğunluğunun, C’nin içindeki yoğunluktan küçük olduğunu ve C’nin bir topluluk olduğunu göstermektedir.

Doğru cevap C'dir.

1896 yılında bir Fransız psikoloğu olan Gustave Le Bon, kollektif davranış biçimi için bir açıklama getirdi ve kalabalığın, yığınların üyeleri üzerinde hipnotik bir etki yaptıklarını gözledi. Kalabalıklar, belirli bir hayat biçimi varsayıyorlar ve bireylerin duygularını karıştırarak akıl dışı hareketlere neden oluyorlardı. Büyük şehirlerde kırmızı ışıkta karşıya geçmeyi bekleyen kalabalığın içinden biri kırmızı ışıkta karşıya geçmeye başladığında, diğer insanların da bunun yasal olup olmadığını düşünmeden onu izlediklerini gözleyebilirsiniz. Bu olay belirli bir davranış biçiminin, uygun olsun olmasın kalabalığa nasıl bulaştığını, nasıl sirayet ettiğini iyi bir şekilde anlatmaktadır. Doğru cevap D'dir.

Le Bon’un bulaşma teorisi belki de sosyal uyum kavramının ilk şekliydi. 1897 yılında yine bir Fransız olan Emile Durkheim da sosyal uyum ve intihar arasındaki ilişkiyi inceledi. Ona göre, sosyal dayanışmanın türü ve derecesi intiharları belirliyordu. William MacDougall 1921 yılında grubun, içindeki bireylerin toplamından fazla olduğunu öne sürdü. Grubun bir hayatı ve aklı vardı ve bireyler birbirleri hakkında ortak bir duygu biçimine sahipti. Yine 1921 yılında Sigmund Freud, bireyin kimliğinin, kuvvetli bağlarla bağlı olduğu gruptaki yoğun duygusal bağlardan geldiğini gözledi. 1909 yılında Charles Horton Cooley, yüz yüze görüşen, yakın, iş birliği yapan, çatışan, büyük ölçüde zamanı birlikte geçiren ve birbirlerini iyi bilen “birincil grupları” formüle ettiler. Bollen ve Hoyle ise, bireylerin kendilerini belirli sosyal grupların üyeleri olarak hissettiklerini gözlediler ve teorik olarak sosyal uyum kavramını ortaya attılar. Doğru cevap E'dir.

Uyum her grup üyesinin diğer grup üyelerine bir patika ile ulaşması ile başlıyor, bu patikalar da grup üyeleri arasındaki sosyal tutkalı oluşturarak grubu bir arada tutuyordu. Gruptaki uyumun gücü, bağlantılı birey sayısına bağlıydı. Güçlü uyuma sahip gruplarda her üye diğer üyelerle bağlantı içindeydi. Uyumlu grupların birbirlerinin içine yuvalandıkları da bir başka gözlemdi.

Yapısal uyumun beş özelliği vardı:
• Bireyler topluluğunun nasıl bir araya geldiğini tanımlıyordu,
• Yapısal uyum bir grup özelliği olarak açıklanıyordu,
• Sürekliydi,
• Bireyler arasındaki sosyal ilişkilerin gözlenmesine dayanıyordu,
• Grup büyüklüğü ile ilgisi yoktu.

Doğru cevap A'dır.

Yapısal eş değerlilik modeli 1982 yılında Burt tarafından oluşturuldu. Bu modele göre kişi, bir yeniliği kendine yapısal olarak eş değer olarak algıladığı kişiler kullandığında kullanıyordu. Ağdaki yapısal eş değerlilik ağdaki o kişinin pozisyonu ile ilgiliydi. Kümelerinde merkezî durumda olan iki kişi arasında yapısal eş değerlilik vardı ve bu kişiler birbirlerini sübjektif olarak referans noktası alıyorlardı. Ona göre rekabet, yayılma sürecini başlatan birinci güçtü. Doğru cevap B'dir.

Ağlarda topluluk yapısının incelenmesinin tarihi eskidir. Ağlarda toplulukların bulunması konusu 70’li yıllara kadar geriye gitmektedir. Bu konu çizge kuramında matematikçiler ve bilgisayarcılar tarafından çizge bölüntüleme (graph partitioning), sosyal ağlarda ve sosyolojide ise topluluk bulma (community detection) ve hiyerarşik kümeleme adlarıyla anılmaktadır.

Hiyerarşik kümelenme algoritması bir dizi nesneyi benzerliklerine göre bir soy ağacında (dendogram) düzenler. Benzerlik ise bu nesneler arasındaki bir uzaklık fonksiyonu ile bulunur. Birbirlerine benzer veya yakın olan nesneler aynı kümelerde toplanır. Sürekli olarak aynı işlemlerin tekrarlanması yoluyla her adımda en yakın kümeler yeni kümelerde birleştirilir.

Doğru cevap C'dir.

Tekli Bağlantı Yöntemi (Single Linkage Method)

En yakın komşu yöntemi (nearest neighbor method) adını da alan tekli bağlantı yönteminde, iki küme arasındaki uzaklık bir kümedeki gözlem ile diğer kümedeki gözlem arasındaki minimum uzaklıktır. Tekli bağlantı yöntemi kümeler birbirinden açık bir şekilde ayrıldığında iyi bir tercihtir. Doğru cevap D'dir.

Hiyerarşik kümelenme algoritmasının bir dizi nesneyi benzerliklerine göre bir soy ağacında yani dendogramda düzenlediğini belirtmiştik. Dendogram, aşağıdan yukarıya doğru okunmalıdır. Doğru cevap E'dir.

Tek bir topluluk tanımı olmamakla birlikte, toplulukların en belirgin özelliği kendi içlerindeki bağlantı sayısının çok, dışarıları ile olan bağlantı sayılarının ise az olmasıdır.

Sosyal ağların istatistiksel özellikleri şu şekildedir:

Gruplar içi bağlantılar, gruplar arası bağlantılardan daha fazla ise bu gruplar topluluk adını alırlar.

Leskovec’e göre, gerçek ağların çoğuna denizanası veya ahtapot yaklaşımı ile yaklaşılabilir. Ağların genelde bir çekirdeği ve bu çekirdeğin çevresinde de ahtapotun veya denizanasının uzantılarına, kollarına benzeyen uzantıları bulunur.

Ağ ilacı (network medicine) yeni bir konudur ve topolojik ağ özellikleri ile bir hastalık (biyolojik fonksiyon) arasında ilişki kurmaya çalışır.

Örneğin; C’nin kümeler arası yoğunluğu = 8/ [20(120-20)] = 0,004

N=120, NC= 20 C’nin kümeler arası bağlantı sayısı 8 ise:

Yapısal uyumun beş özelliği vardır:

Hiyerarşik kümelenme algoritması bir dizi nesneyi benzerliklerine göre bir soy ağacında (dendogram) düzenler.

En yakın komşu yöntemi (nearest neighbor method) adını da alan tekli bağlantı yönteminde, iki küme arasındaki uzaklık bir kümedeki gözlem ile diğer kümedeki gözlem arasındaki minimum uzaklıktır. Tekli bağlantı yöntemi kümeler birbirinden açık bir şekilde
ayrıldığında iyi bir tercihtir.

Ortalama bağlantı yönteminde, gözlem çiftleri arasındaki uzaklıkların ortalaması, iki küme arasındaki uzaklık olarak tanımlanır.