SOSYAL AĞ ANALİZİ

E şıkkındaki ifadede belirli bir sosyal ağı daha fazla arkadaşınız kullandıkça o ağın sizin için değeri azalacaktır, yorumu yanlıştır. Değer azalmak yerine artar.

Soruda anlatılan keşif, ikisi de Macar olan Laszlo Barabasi ve Reka Albert tarafından gerçekleştirilmiştir.

Ağ bilimine en önemli katkılardan birini de 70’li yılların başında Granovetter yapmıştır. Ona göre ağların içinde kuvvetli ve zayıf bağlantılar vardır. Toplulukların, grupların, organizasyonların içindeki ilişkiler, kuvvetli bağlarla sürdürülür. Kuvvetli bağlarda etkileşim sıklığı yüksek, duygusal yoğunluk ve yakınlık fazladır. Topluluklar, gruplar ve organizasyonlar arasındaki bağlar ise zayıf bağlardır. Bunların gücü kuvvetli bağlardan daha zayıftır. Zayıf bağların sayısı çoktur ve bu bağlarda duygusal yoğunluk az, etkileşim sıklığı düşüktür.

Bu terim korelasyondur.

Harita çizimleriyle de uğraşan Euler 1735 yılında, O günün Prusya’sındaki bir kent olan Königsberg’te (Bugün Rusya’da Kaliningrad), Pregel Nehri’nin üstünde bulunan iki ada ve yedi köprü ile ilgili olarak bir soru sordu. Soruya göre, başlandığı yere geri dönülmesi kaydı ile yedi köprüden sadece birer defa geçen bir yolun olup olmadığı ile ilgiliydi. İlk anda bu soru bir bilmece gibi görünüyordu ve önemi anlaşılmamıştı. Euler’e göre böyle bir yol yoktu ve bu teorem, daha sonra oluşacak olan çizge kuramının ilk teoremiydi. Problemin çözümüne Euler, harita çizimine olan ilgisi nedeniyle basit bir kroki çizerek başlamış ve bu davranışı çizge kuramına giden yolu açmıştı. Euler’in 1736 yılında yazdığı bir makalede vardığı bu sonucu açıklar.

Kader ağı, ünitede tanımı verilen ağdan farklı olarak, mecazi anlamda kullanılan bir söz öbeğidir.

Ağların rassal olmadığı düşüncesi, ağ yapılarının, türlerinin, büyümelerinin vb. konuların incelenmesine neden olmuştur. Böylelikle ağ bilimi gelişmeye başlamıştır. 1736’da Königsberg köprüleri’yle ortaya çıkan ağ biliminde 1950 yılında ‘rassal ağ’ kavramı ortaya atılmıştır. 1970’li yıllarda ‘Zayıf Bağların Gücü’ önemli bir gelişmeye yol açmıştır. 21. yüzyılın başlarında ise İnternet’in gelişimi ve ağ çizimlerinin yapılabilmesiyle bu alandaki gelişmelerde büyük hız kazanılmıştır. Sosyal medyanın hayatımıza girmesi de dünyü çapında kolaylıkla çok sayıda ağa sahip olunmasını sağlamıştır.

A, B, C ve D şıkları belirlenebilmekte olup E şıkkı belirlenemediğinden doğru cevap E şıkkıdır.

Bir çizgede düğümler ve bağlantıları bulunmaktadır.

Facebook, 1,5 milyar kullanıcıya sahip sosyal medya şirketidir. Instagram da benzer şekilde çok kullanıcılı bir sosyal ağ şirketidir. Uber, küresel taksi hizmetidir. Airbnb, yatacak yer hizmeti sağlamaktadır. Periscope ve Meercat ile isterseniz cep telefonunuzdan canlı yayın yapabilirsiniz.

Bir ağ, canlı veya cansız düğümlerden (insan, kurum, şirket gibi) ve bunlar arasındaki bağlantılardan oluşur. Doğal ağlarda düğümler canlı bireyler ya da ögelerdir. Yapay ağlarda ise düğümler canlı veya cansız birimler olabilir. Bu tür ağlarda doğal ağlardan farklı olarak iletişim ortamı da yapaydır.

Karmaşıklığı çeşitlilik üretir ayrıca karmaşıklığın; algoritmik karmaşıklık ve metin karmaşıklığı gibi çeşitli türleri de bulunmaktadır. Bir bilgisayar algoritmasına büyüklüğünde bir girdi için gereken zaman veya mekân, karmaşıklığın bir ölçüsü olarak alınabilir. Bir metnin karmaşıklığını ise farklı anlam düzeylerine sahip olması gibi nitel değişkenlerle ölçebileceğimiz gibi, sözcüklerin frekansı, cümlelerin uzunluğu gibi nicel değişkenlerle de ölçebiliriz. Ağlardaki karmaşıklık basitleştirilerek ağların görselleştirilmeleri olan çizgelerde ortaya konulur.

Sosyal ağlar, iletişim ağları, sanal ağlar ve bilgisayar ağları; insanların ya da bilgisayarların doğrudan veya dolaylı olarak birbirleri ile etkileşim içinde oldukları ağlardır. Toplumdaki mesleki, arkadaşlık ve aile bağlarını; modern iletişim sistemlerini; Facebook, Twitter, Instagram gibi sosyal ağları; bu tür ağlara örnek olarak verebiliriz. Canlılarda yaşamın sürdürülmesi amacıyla gerçeklesen kimyasal tepkimeler metabolizma adını alır. Bir hücrenin psikolojik ve biyokimyasal özelliklerini belirleyen metabolizmaya ait metabolik ağlar metabolizmadaki kimyasal tepkimelerden oluşur.

Ağ bilimi büyük ölçüde 21. yüzyılın ilk on yılında gelişmiştir. Bu durum, Erdös-Renyi ve Granovetter’in çalışmalarına yapılan atıfların 2000’li yıllardan sonra hızla artmasına dayandırılmaktadır.

1960’lı yılların sonlarına doğru Stanley Milgram, ağlarda geçerli olan küçük dünya hipotezini ortaya attı (Milgram, 1967). Bu çalışma ile rassal olarak seçilen iki kişinin nasıl bir bağlantı içinde oldukları araştırıldı. Milgram, insanlardan Massachusetts’te hisse senedi alım satımı ile uğraşan birine bir mesaj göndermelerini istedi. İnsanlar, mesajın ulaşacağı yerin adresini bilmiyorlardı ve bu hedefe yakın tanıdıklarına mesaj göndererek bu mesajın yerine ulaştırılmasını istediler. Sonuçta ortalama olarak mesajlar altı adımda hedefine ulaştı. Çalışma birbirlerine çok uzak olan kişilerin arasında bile altı adımlık uzaklık olduğunu, dünyanın sandığımızdan daha küçük olduğunu ortaya koymuş oldu.

Ağ bilimine en önemli katkılardan birini de 70’li yılların basında Granovetter yapmıştır. Ona göre ağların içinde kuvvetli ve zayıf bağlantılar vardır. Toplulukların, grupların, organizasyonların içindeki ilişkiler, kuvvetli bağlarla sürdürülür. Kuvvetli bağlarda etkileşim sıklığı yüksek, duygusal yoğunluk ve yakınlık fazladır. Topluluklar, gruplar ve organizasyonlar arasındaki bağlar ise zayıf bağlardır. Bunların gücü kuvvetli bağlardan daha zayıftır. Zayıf bağların sayısı çoktur ve bu bağlarda duygusal yoğunluk az, etkileşim sıklığı düşüktür. Kuvvetli bağlarda ise karşılıklı ilişkiler (reciprocal) sık gözlenir, buna karşılık zayıf bağlarda karşılıklı ilişkiler sık gözlenemez. İş bulma ile ilgili önemli haberlerin en yakın ve en yoğun bağlantılardan gelmediği, bir kişinin sahip olduğu “zayıf bağlantıların” sosyal ağların uzak bölümlerinden iş haberleri getirmede daha güçlü oldukları Granovetter tarafından belirlenmiştir (Granovetter, 1976). Zayıf bağları sürdürmenin maliyeti düşük olduğu için is haberleri alma konusunda insanlar çok sayıda zayıf bağa, az sayıda da kuvvetli bağa sahiptirler.

Ağ biliminin gelişmesinde Macarların katkıları büyüktür. Ağ biliminin gelişiminde Macarlar arasındaki ağların önemi, bilimsel bir araştırma konusu olabilir. Yine iki Macar olan Barabási ve Albert, 1999 yılında geliştirdikleri tercihli eklenti” (preferential attachment) modelleri ile “ölçekten bağımsız” (scale free network) ağların ortaya çıktığını ve bu ağların derece dağılımlarının kuvvet yasasına uygun olduğunu ve bu özelliklerin sosyal ağların ortak bir özelliği olduğunu bulmuşlardır (Barabási ve Albert, 1999). Daha sonra bu model “Barabási-Albert” modeli adıyla anılmaya başlanmıştır.

-Eğitim ile ilgili çizilen bir sosyal ağ ile şunlar belirlenebilir:
-İzole, bağlantısı olmayan öğrenciler
-Öğretici odaklı öğrenciler arasındaki etkileşimin düşük olduğu modeller
-Küçük kümelenmiş ağları birbirine bağlayan köprü görevi gören öğrenciler.

Eğitim konusunda yapılan bir araştırmaya göre (Gürsakal vd., 2008) iletişim anlamında üniversitede ağ yoğunluğu en fazla ikinci sınıfta görülmektedir.

Belirli bir amaç için bir araya getirilen, bileşenleri bağımsız veya karşılıklı etkileşim içinde bulunan bir bütüne sistem adını veriyoruz. Eğitim sistemi, sağlık sistemi, yönetim bilişim sistemi vb.