SÖMÜRGECİLİK TARİHİ (AVRUPA-AMERİKA)

Batavya: Sömürge döneminde “Hollanda Hindistanı” adıyla anılan koloninin ve sömürge hükûmetinin idarî merkezi idi. Bağımsızlıktan sonra tekrar Cakarta ismini alan şehir bugünkü Endonezya’ nın da başkentidir. Doğru cevap A' dır.

Sömürge döneminde “Hollanda Hindistanı” adıyla anılan koloninin ve sömürge hükümetinin idarî merkezi idi. Bağımsızlıktan sonra tekrar Cakarta ismini alan şehir bugünkü
Endonezya’nın da başkentidir. Doğru cevap A'dır.

Birleşik Doğu Hindistan Şirketi, kısa sürede Hint Okyanusu ve Endonezya’daki adaların sahillerinde büyük garnizonlarca korunan ve etrafı kale duvarları ile çevrili birçok ticaret merkezi kurdu. Şirket, Cavalılara karşı direnebilmek için Çinli, Malaylı, Makassarlı ve Balili göçmenleri getirerek şehre yerleştirdi. Doğru cevap C'dir.

Açe, XVI. yüzyıl başlarından itibaren tüm Endonezya sultanlıklarının en güçlüsü idi ve Portekizlilere karşı Osmanlı Devleti ile de yakın ilişkiler kurarak Osmanlı Devleti’nden askerî ve kültürel yardım almıştı. Bundan dolayı, Açelilerin başkenti Banda Aceh’te birçok Türk tesiri görülür. Doğru cevap A'dır.

Hollanda, Seylan (Srilanka) Adası’nda 1656 yılında bir ticaret merkezi kurdu. Ardından Portekizlileri buradan uzaklaştırdı. Doğru cevap D'dir.

Hollandalılar, XVII. yüzyılın sonralarına doğru Malay-Endonezya takımadalarındaki baharat üretim bölgelerini tamamen kendi tekellerine aldılar. Doğru cevap D'dir.

XVIII. yüzyılın sonlarından itibaren İngiltere ve Fransa’nın sömürgeler elde etme ve dünya ticaretinde hâkim olma bakımından Hollanda’nın yerini almaya başlamasıyla birlikte,şirketin gücü zayıflamaya başladı. Şirket hükûmet kaynaklarından fazla miktarda ödünç para almak zorunda kaldı. Şirketin giderek daha fazla borç yükü altına girmesi, Avrupa’ya ithal ettiği malların fiyatlarının düşmesi, doğrudan yönetimi altında bulundurduğu yerlerin idaresinin maliyetinin artması, şirket görevlilerinin kendi hesaplarına ticaret yapmaya başlamış olması ve çeşitli yolsuzlukların yaşanması sonucu şirketin malî ve askerî işleri 1781 yılından itibaren devlet gözetimine tâbi tutuldu. Bunlara göre doğru cevap D'dir.

Portekiz’in 1640 yılında İspanya’dan ayrılarak yeniden bağımsızlığına kavuşması ve 1641-1651 yılları arasındaki Hollanda-Portekiz savaşı ile Brezilya’daki işçi ve köle ayaklanmaları, Hollanda Brezilyası’nın kaybedilmesiyle neticelendi. 1645 yılında Pernambuco’daki Portekizliler Hollandalı efendilerine karşı ayaklanmışlar ve neticede Hollandalılar buradan ayrılmak zorunda kalmışlardı. 1654 yılındaki Recife Teslim Anlaşması ve 1661 yılındaki Lahey Barış Anlaşması ile Hollanda, Brezilya sahillerindeki kolonilerinin tamamını Portekizlilere geri verdi. 1648 yılında da Batı Afrika’daki köle toplama merkezi olan Angola’yı Portekizlilere teslim etmek zorunda kalmıştı. Buna göre doğru cevap A'dır.

New Amsterdam; Amerika Birleşik Devletleri’ndeki bugünkü New York şehrinin eski adıdır. Burası İngilizlerin eline geçtikten sonra New York adını almıştır. Doğru cevap E'dir.

Sömürge rekabetinden dolayı ilki 1652-1654, ikincisi 1664-1667, üçüncüsü de 1672-1674 yıllarında olmak üzere 3 defa İngiltere-Hollanda savaşı yaşandı. Bu savaşlar neticesinde Hollanda bazı kolonilerini İngilizlere kaptırdı.  1780-1783 yılları arasında cereyan eden Amerikan bağımsızlık mücadelesi sırasında Hollanda’nın İngiltere’ye karşı savaşa girmesi, Hollanda’ya ağır yük getirdi, gemi ve kargolarının önemli bir kısmı İngilizlerin eline geçti. Hollanda, Dördüncü İngiliz Hollanda Savaşı (1780-1784) sonucunda okyanuslardaki ve bilhassa Hint Okyanusu’ndaki deniz üstünlüğünü kaybederek Seylan Adası’nı ve Cape Town kolonisini İngilizlere bıraktı. Doğru cevap D'dir.

Bir bölgede veya ülkede geçmişin izlerini görmenin yollarından birisi de o ülkede günümüzde yaygın bir şekilde kullanılan dildir. Her dil , diğer dillerle ilişki içerisindedir. Ancak geçmişte Hollanda kolonisi olan ülkelerin bir çoğunda halk Hollandaca konuşmaktadır. Bu durum sorunun maddelerinde de ifade edilmektedir. Nitekim tüm bu durum ve olaylar göz önüne alındığında Hollandalılar'ın, geçmişte koloni kurdukları topraklarda kendi dillerini hakim kıldıkları ve dillerinin kullanımının halen o topraklarda devam etmekte olduğu görülmektedir. Buna göre doğru cevap C'dir.

Fransa ve İngiltere arasında imzalanan 1802 tarihli Amiens Anlaşması çerçevesinde İngilizlerin işgal ettiği Cape Town kolonisi ve Hollanda Batı Hindistan kolonileri tekrar Hollanda’ya verildiyse de Seylan Hollanda’ya verilmeyerek bir İngiliz kolonisine dönüştürüldü. Doğru cevap B' dir.

Hollandalı denizci Piet Pieterszoon Hein, 1626 ve 1627 yıllarında Brezilya kıyılarına yaptığı seferler neticesinde yeni koloniler oluşturmaya çalıştı. 1628’de de bölgedeki İspanyol donanmasına saldırarak mal ve hazinelerle yüklü gemilerine el koydu. Doğru cevap C' dir.

Hollandalılar, 1816’dan sonra Cava Adası’nın tamamını doğrudan sömürge yönetimleri altına almaya çalışınca, Yogyakarta merkezli büyük bir ayaklanma ile karşılaştı. Tarihe Cava Savaşı (1825-1830) olarak geçen bu ayaklanma neticesinde, Hollanda Yogyakarta ve Surakarta’ya bağlı tüm toprakları da ilhak ederek Cava’nın tamamını doğrudan kendi yönetimi altına aldı.

Sumatra’nın batısındaki Minangkabau bölgesinde Pedriler ile Hollanda ordusu arasında çıkan Pedri Savaşları da (1821-1838) bölgede Hollanda idaresinin kurulmasıyla neticelendi. Doğru cevap C' dir.

Kuzey Amerika’ daki Hollanda kolonileri ise 1614-1618 yılları arasında Yeni Hollanda Şirketi tarafından yönetildi. Şirket, daha sonra lağvedilince bölgedeki Hollanda koloni faaliyetleri Batı Hindistan Şirketi’ nin yetkisine verildi. Doğru cevap A' dır.

1651 yılında İngiliz parlamentosu İngiltere ile Amerika kıtası arasındaki ticarette Hollandalı gemicilere yasak getirdi ve bu uygulama iki ülke arasındaki düşmanlıkların artmasına yol açtı. İngilizler 1664 yılında Yeni Hollanda’yı işgal ettiler ve Hollandalılar, 1667 yılında imzalanan Breda Anlaşması ile Yeni Hollanda kolonisini İngilizlere bıraktılar. Doğru cevap B' dir.

Hollandalılar, 1635 yılında Guyana ile Antil Denizi’ ndeki St. Eustatius, St. Martin ve Tabago’ yu İspanyollardan alarak kısa sürede buraları yasa dışı ticaretin ve özellikle de köle ticaretinin ana merkezlerine dönüştürdüler. Doğru cevap E' dir.

Batı Hindistan Şirketinin faaliyetleri Surinam, Antil Adaları ve Yeni Hollanda' da olmuştur. Seylan adası ise Doğu Hindistan Şirketinin Faaliyetlerinin yapıldığı yerlerdendir. Doğru cevap A' dır.

Hollanda, XVI. yüzyıl boyunca İspanyol egemenliği altında bulunuyordu. 1568’de başlayan uzun bir mücadeleden sonra 1579 yılında İspanya’dan bağımsızlığını kazanmıştır.