SOKAK SOSYAL HİZMETİ VE ADLİ SOSYAL HİZMET

D seöeneği haricindeki programlar Hükümlü-Tutuklulara Yönelik Gruplarla Sosyal Hizmet Uygulaması kapsamında değerlendirilir.

E seçeneği haricindeki tüm seçenekler  Denetimli Serbestlik Sürecinde Gruplarla Sosyal Hizmet Uygulaması kapsamında değerlendirilmektedir.

Cumhurbaşkanlığı Devlet Denetleme Kurulu tarafından 30.05.2013 tarihli araştırma ve inceleme raporu ve Adalet Bakanlığı İç Denetim Birimi Başkanlığı tarafından hazırlanan raporlar çerçevesinde; mağdurlara suç sonrası yaşadıkları olumsuz dönemde destek olmak, rehberlik hizmeti sunmak, suç sonrası mağduriyetler yaşamasının önüne geçmek ve benzer sair hizmetleri yerine getirmek üzere mağdur hakları alanında uzmanlaşmış, hizmet kitlesi sadece mağdurlar olan bir birimin Adalet Bakanlığı bünyesinde kurulması zorunluluğu ortaya çıkmıştır. 18 Kasım 2013 tarihinde Ceza İşleri Genel Müdürlüğü bünyesinde Mağdur Hakları Daire Başkanlığı kurulmuştur (www.magdur.adalet. gov.tr).

Hakkında Denetimli Serbestlik tedbiri alınan kişinin mahkeme tarafından Denetimli Serbestlik Müdürlüğüne sevk edilmesiyle birlikte başlayan hizmet aşağıdaki aşamalarda verilir:
• Kişi, Denetimli Serbestlik ve Yardım Merkezi Şube Müdürü tarafından uzman bir personele sevk edilir.
• Uzman personele sevk edilen kişi hakkında bir “Değerlendirme Formu” düzenlenerek kişinin sosyodemografik ve psikolojik durumu hakkında bilgi elde edilir.
• Değerlendirme Formu doldurulan kişiye en fazla 10 gün içerisinde, içeriği uzman personel tarafından belirlenen bir “Denetim Planı” oluşturulur. Bu Denetim Planında, kişi hakkında Değerlendirme Formu neticesinde elde edilen bilgiler ışığında, eğitimine devam etmesi, psikososyal destek alması, ücretsiz olarak herhangi bir yerde topluma faydalı bir işte çalışması, madde bağımlısı ise tedavisine devam etmesi gibi tedbirler yer alır. Kişi ile birlikte hazırlanan bu Denetim Planı üzerinde kişinin söz hakkı vardır fakat kişi Denetim Planını kabul ettiği andan itibaren bu plana uymakla yükümlü olması durumu söz konusudur.
• Hakkında Denetim Planı oluşturulan kişi çocuk yaşta ise Denetim Planına uyup uymadığı ve kişide görülen gelişmeler ayda 1, yetişkin ise 3 ayda 1 mahkemesine Denetim Raporu ile bildirilir.
• Denetim Tedbiri süresi sona ermiş olan kişinin dosyası kapatılarak mahkemesine gönderilir ve mahkeme tarafından hükmü sonlandırılır.

Doğru cevap E seçeneğidir.

Denetimli serbestlik hizmetlerinde, çocuk ve yetişkin hükümlülere yönelik rehberlik ve iyileştirme faaliyetleri kapsamında:
Yetişkin hükümlüler için;
• Sigara, Alkol ve Madde Bağımlılığı Programı (SAMBA)
• Öfke Kontrol Programı
• Hayat İçin Değişim Programı (HAYDE)
• Bireysel Öfke Kontrol Programı (ÖFKESİZ)
Çocuk hükümlüler için;
• Çocuklar İçin Temel Yaklaşım Müdahale Programı
• Çocuklar İçin Alkol ve Madde Bağımlılığı Müdahale Programı
• Çocuklar İçin Genel Suçlu Davranışı Müdahale Programı
• Çocuklar İçin Saldırganlığı Önleme Müdahale Programı
• Sigara, Alkol ve Madde Bağımlılığı Müdahale Programı (Genç SAMBA) geliştirilmiş olup bu programlar aktif olarak uygulanmaktadır.

Doğru cevap D seçeneğidir.

Aile Mahkemeleri uygulamalarına Türkiye’de 2003 yılında başlanılmasına rağmen yurt dışındaki uygulamaların çok daha önceye dayandığı görülmektedir.Ülkemizde Aile Mahkemeleri ilk
olarak 2003 yılında kurulmuştur. Doğru cevap B seçeneğidir.

Almanya’da aile mahkemesi fikri daha I. Dünya Savaşı sonrasında özellikle boşanma hukukundaki yoğun tartışmalar “kusur ilkesi”nden “şiddetli geçimsizlik ilkesi”ne geçişle ilgili olarak gerçekleşmiştir. Doğru cevap D seçeneğidir.

Ülkemizde ise çocuk mahkemelerinin kurulmasına ilişkin çalışmalar 1940 yılından itibaren başlamış 1945 yılında bir kanun teklifi ve yasası sunulmasına rağmen kabul edilmemiştir. 1979 tarih ve 2253 sayılı Çocuk Mahkemelerinin Kuruluşu, Görev ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun 1979 yılında kabul edilmiş ve ilk çocuk mahkemeleri 1987 yılında Ankara’da kurulmuş, bir yıl sonra İstanbul, İzmir ve Trabzon illerinde olmak üzere dört ilde faaliyete geçmiştir. 5395 sayılı Çocuk Koruma Kanunu’nun yürürlüğe girmesinden sonra ise mahkeme sayısı artmıştır. Doğru cevap C seçeneğidir.

İstanbul Sözleşmesi olarak anılan“Kadınlara Yönelik Şiddet ve Aile İçi Şiddetin Önlenmesi ve Bunlarla Mücadeleye İlişkin Avrupa Konseyi Sözleşmesi”nin etkin yerine getirilmesi için Adalet Bakanlığı merkezinde sosyal politikalar geliştirmek ve adliyelerde uygulama yaparak koordinasyon sağlayacak birime ihtiyaç duyulmuştur. 18 Kasım 2013 tarihinde Ceza İşleri Genel Müdürlüğü bünyesinde Mağdur Hakları Daire Başkanlığı kurulmuştur. Ceza hukuku bakımından mağdur, “kanunların, eylem veya ihmal yoluyla ihlal edilmesi nedeniyle, bireysel veya toplu olarak, fiziksel veya ruhsal biçimde yaralanma da dâhil olmak üzere manevi acılar çeken, ekonomik kayba uğrayan veya temel hakları esaslı bir biçimde zayıflayan ve bu suretle zarar gören kimse” olarak tanımlanmaktadır. Doğru cevap C seçeneğidir.

Ülkemizde ceza infaz kurumlarında sosyal hizmet uygulamaları psikososyal yardım servislerinde yürütülmektedir. Bu servislerde psikolog ve sosyal hizmet uzmanları görev almaktadır. Doğru cevap C'dir.

Suça sürüklenen çocuk; kanunlarda suç olarak tanımlanan bir fiili işlediği iddiası ile hakkında soruşturma veya kovuşturma yapılan ya da işlediği fiilden dolayı hakkında güvenlik tedbirine karar verilen çocuğu ifade etmektedir. Doğru cevap E'dir.

Yapılandırılmış Ruhsal Değerlendirme ve Müdahale Programı (YARDM) yetişkin hükümlü tutuklular için ruhsal ve davranışsal sorunların tespit edilerek bu sorunlara ilişkin mesleki görüşmelerde psikososyal müdahale yapılmasını sağlayan uygulamaları içermektedir. Doğru cevap A'dır.

Destekleyici görüşmede, ceza infaz kurumlarında yaşayan hükümlü tutuklu ya da başvurması hâlinde personelin kaygısını azaltmak, endişesine neden olan dinamikleri fark etmesini ve tanımlamasını sağlamak, başvuranın sorun çözme becerilerini kullanmasına olanak vermek, başvuranın sorununu gerçek yönleriyle görmesine ve yeni sorun çözme stratejileri geliştirmesine yardım etmek, başvuranı sorununu çözmede başarılı olacağı konusunda motive etmek, bireysel, çevresel olanakları ve alternatif çözüm yollarını farketmesini sağlamak, yalnızlık, çaresizlik, tükenmişlik vb duygularının giderilmesini sağlamak hedeflenmektedir. Doğru cevap D'dir.

Özel gözetim ve denetim programı 23 oturumdan oluşmaktadır. Bu programın amacı; katılımcıların öfke ve diğer olumsuz duygularının farkına varmalarını, bu olumsuz duygular sonucu ortaya çıkabilecek saldırgan davranışlardan kaçınmalarını ve bunları kontrol altına almak için gerekli becerileri kazanmalarını sağlamaktır. Programın hedef kitlesi özellikle öfke kaynaklı suç işlemiş, genellikle dürtüsel davranışlar içinde olan şiddete eğilimli hükümlülerdir. Doğru cevap B'dir.

Denetimli serbestlik hizmetlerinde, çocuk ve yetişkin hükümlülere yönelik rehberlik ve iyileştirme faaliyetleri kapsamında:

Yetişkin hükümlüler için;

Çocuk hükümlüler için;

Aile mahkemeleri uygulamalarının ilk örneği Amerika Birleşik Devletleri’ndedir. Amerika Birleşik Devletleri’nde 1899 yılında kurulan ve 1999’da yüzüncü yılını kutlayan aile mahkemeleri “Devlet ana babadır, ebeveyndir.” özdeyişine dayanmaktadır. Anne babanın yetersiz kaldığı durumlarda devletin ebeveyn yerine geçerek çocuğun çıkarlarını gözetmesi için kurulmuştur. Doğru cevap C'dir.

Türk Ceza Adalet Sistemine göre suça sürüklenen çocuk, bir ceza hukuku kuralını ihlal etmiş 18 yaşından küçük kimsedir. 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun 31. maddesi 18 yaşından küçük suça sürüklenen çocuklara ilişkin cezai yaptırımları üç ana başlıkta belirtmektedir. Bu başlıklardan ilki fiili işlediği sırada 12 yaşını doldurmamış olan çocukların ceza sorumluluğu olmadığını belirtmektedir. İkincisi yaşları 12-15 arasında olan çocukların yaptığı fiili ve sonuçlarını kavrayabilecek durumda ise belirli oranda indirim uygulayarak ceza verilmesine aksi halde ceza verilmemesine vurgu yapmaktadır. Üçüncü olarak da yaşları 15 ile 18 arasındaki suça sürüklenen çocukların yaptıkları fiilin bilincinde ve sonuçlarını kavrayabilecek durumda olduğu kabul edildiğinden ceza verilir ancak belirli bir oranda indirim uygulanır. Doğru cevap B'dir.

Aile mahkemeleri korunmaya muhtaç çocuklar hakkında koruma kararı alma, yaşlı, özürlü ve düşkünlerin bakım altına alınmasını sağlama, gerekli gördüğü kişileri bir meslek edindirme kursu veya eğitim kurumuna verme, evlilik yükümlülüğünden doğan görevler konusunda eşleri uyarma, ailenin korunmasına dair önleyici, koruyucu ve geliştirici önlemleri alma ve çocuk mahkemesinin bulunmadığı yerlerde çocuk mahkemesi sıfatıyla görev yapma konuları da görev alanına girmektedir. Doğru cevap D'dir.

Denetimli Serbestlik ilk kez İngiltere’de 1842 yılında hafif suç işlemiş kişiler hakkında uygulanmış, bu konuda ilk düzenleme 1869 yılında ABD’de yapılmıştır. Doğru cevap A'dır.

Türkiye'de ceza infaz kurumları ve denetimli serbestlik müdürlükleri ile ilgili görevleri Adalet Bakanlığı'na bağlı Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürlüğü yerine getirmektedir