SOKAK SOSYAL HİZMETİ VE ADLİ SOSYAL HİZMET

Suça sürüklenen çocuk; kanunlarda, suç olarak tanımlanan bir eylemi gerçekleştirdiği iddiası ile hakkında soruşturma ve kovuşturma yapılan ya da işlediği fiilden dolayı hakkında güvenlik tedbirlerine karar verilen çocuğu ifade eder

Biyolojik kuramlar bireyin suç işlemesinin nedeninin onun vücut yapısına bağlı olduğunu
savunmaktadır. Bu kuramın öncüsü Lombrosso’dur. William Sheldon’un yaptığı araştırmada da atletik yapıya sahip olan çocukların daha fazla suç işledikleri saptanmıştır.

Psikolojik yaklaşıma göre çocuk suçlu davranışın nedeni; genel olarak kişilik bozuklukları, zihinsel olarak ortaya çıkan düzensizlikler ve dengesizliklerdir. Zekâ testlerinde ıslahevinde suça karışmış ve karışmamış çocuklara ilişkin yapılan çalışmalarda suça karışan çocukların zekâ seviyesinin daha düşük olduğu görülmüştür.

Çocukların suça yönelmesinde öncelikle aile olmak üzere yaş, cinsiyet, akran özellikleri
ve içinde bulunulan çevrenin önemli oranda etkisi vardır.

Ekosistem perspektif, birey ve çevresi arasındaki etkileşimi temel alan ve yaşam sorunlarının bireyin çevresi ile olan ilişkisinden kaynaklandığını vurgulayan bir yaklaşımdır. Bu perspektif; çocuk suçluluğunu mikro, mezzo ve makro sistemler olarak açıklamıştır

Çocukların suça sürüklenmesindeki mezzo sistemler; akran grubu, okul ve iş yaşamı
üzerinde yoğunlaşarak çocuk suçluluğunu anlamaya çalışmakta ve çocukların sosyalizasyon sürecinde önemli dönüm noktalarını barındıran bu dönemleri ele almaktadır.

Çocuk adalet sisteminde farklı amaçlara göre belirlenen üç model ya da yaklaşım bulunmaktadır. Bunlar; suç kontrol modeli ya da geleneksel yaklaşım, rehabilitayon modeli ya da refah yaklaşımı ve adil yargılama modeli ya da adalet yaklaşımıdır.

Çocuk mahkemelerinin dayandığı ilkeler şu şekildedir:
• Çocuklar, gelişme süreçlerini henüz tamamlamamış oldukları için onlara yetişkinlere davranıldığı gibi davranılamaz.
• Yetişkinlere kıyasla çocuk kolayca rehabilite edilebilir ve bu nedenle adaletin amacı
öncelikle çocuğu cezalandırmak değil onu eğitmek ve tedavi etmek olmalıdır. 

• Çocuklar hakkında karar verilirken onların özel koşulları ve şartları göz önünde
bulundurulmalıdır.
• Çocuk adalet sistemi, cezalandırıcı ve katı olmaktan uzak olmalıdır.

Onarıcı Adalet Sistemi çeşitli kümelerin toplamından oluşmaktadır. Bir taraftan yaşanan mağduriyetlerin telafi edilmesi, diğer taraftan failin topluma kazandırılması ve genel olarak da bir kültür oluşturulması, onarıcı adaletin tipolojisini oluşturmaktadır. Bu alanların kesişim noktaları maksimum seviyede aktif bir onarım
süreciyken diğer yerler daha pasif olarak onarıcı adalet evreninde yer almaktadır. Burada mağdur onarımı, fail sorumluluğu ve uzlaşma toplulukları bir bütün olarak onarıcı adaleti oluşturmaktadır.

Sorunun doğruyanıtı B şıkkıdır. Sosyal yapı teorileri içinde en fazla bilineni Durkheimin teorisidir.  

Sorunun doğru yanıtı A şıkkıdır. Ekosistem perspektif, birey ve çevresi arasındaki etkileşimi temel alan ve yaşam sorunlarının bireyin çevresi ile olan ilişkisinden kaynaklandığını vurgulayan bir yaklaşımdır. Bu perspektif; çocuk suçluluğunu mikro, mezzo ve makro sistemler olarak açıklamıştır.

Sorunun doğru yanıtı E şıkkıdır. Çocuk Suçlarının Önlenmesi İçin BM İlkeleri bu konudaki uluslararası sözleşmelerden biridir. 

Biyolojik kuramlar bireyin suç işlemesinin nedeninin onun vücut yapısına bağlı olduğunu savunmaktadır. Bu kuramın öncüsü Lombrosso’dur.

Sorunun doğru yanıtı C şıkkıdır. Dünyada ilk çocuk mahkemesi kurulan ülkeler arasında Hindistan yer almamaktadır.

Sorunun doğru yanıtı D şıkkıdır. Türkiye’de çocuk mahkemeleri yasası 1979 yılında çıkarılmıştır.

Sorunun doğru yanıtı B Şıkkıdır. Sosyal hizmet uzmanlarının çocuk adalet sisteminde diğer alanlarda olduğu gibi savunuculuk, arabuluculuk, eğitici/öğretici, danışmanlık, vaka yöneticisi ve sosyal değişme ajanı gibi rolleri bulunmaktadır.

Sorunun doğru yanıtı E şıkkıdır. Türkiye’de bugünkü çocuk adalet sistemini belirleyen başlıca yasa 2253 sayılı “Çocuk Mahkemelerinin Kuruluş Görev ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun” dur. Yasaya göre “15 yaşını bitirmeyen küçükler tarafından işlenen ve genel mahkemelerin görevine giren suçlarla ilgili davalara” çocuk mahkemeleri tarafından bakılmaktadır.

Sorunun doğru yanıtı A şıkkıdır. Çocuk cezaevi, Ankara, İstanbul, İzmir ve Kayseri de bulunmaktadır.

Sorunun doğru yanıtı D şıkkıdır. Makro sistemler, çocuklara yönelik sosyoekonomik politikalar, toplumsal yapı, yaşanan göçler, sosyal adalet ve medya üzerine yoğunlaşmaktadır. Yoksulluk, dışlanma, işsizlik, gecekondulaşma gibi faktörler; çocuk ve gençlerin suça sürüklenmesinde oldukça büyük öneme sahiptir.

İkinci Dünya Savaşı sonrası doğan “baby boomer”lar, 1960-1979 arası doğan X nesli, 1980-2000 arası doğan Y nesli ile 2000 yılından sonra dünyaya gelen Z nesli şeklinde ayrılan demografik sınıflamaya giderek söz konusu dönemlere ilişkin davranış kalıplarını, meydana gelen önemli toplumsal olaylar ve teknolojik gelişmeler ışığın­da incelemişlerdir.