SOKAK SOSYAL HİZMETİ VE ADLİ SOSYAL HİZMET

Kültürel teoriler

Biyolojik teoriler

Psikanaliz ve suç, zekâ ve suç, kişilik ve suç

Sigmund Freud

Sosyal yapı teorileri

Anomi

İtaatkârlık

Kadın ve çocuğa karşı suçlar

Suç tanımlamaları Auguste Comte’un teolojik çağ, metafizik çağ, pozitif çağ olarak ortaya koyduğu insanlık tarihinin üç aşamasına göre de şekillenmiştir. Bu bağlamda teolojik
çağda suç, şeytani bir hareket olarak açıklanmıştır

Kriminologlar, kriminolojinin 19. yüzyılda belirginleştiğini düşünerek bu dönemde,
suçun ortaya çıkış nedenlerinin sadece fiziksel unsurlardan, akıl hastalıkları ya da ekonomik nedenlerden kaynaklanmadığı, çok unsurlu bir sosyal oluşumdan da etkilendiği
şeklinde açıklamaya başlamışlardır

Süreç içerisinde psikolojik faktörler, özgür irade, sosyolojik faktörler, ekonomik ve politik
faktörler ile biyolojik faktörlerin hemen hepsinin farklı kurgularıyla suçun nedenlerini
açıklamaya çalışan ve önemli derecede birbirinden ayrılıp aynı zamanda birbirine önemli
derecede benzer olan suç teorileri oluşturulmuştur (Dolu, 2012). Suç teorilerinin oluşturulması sosyoloji, felsefe, psikoloji, antropoloji ve kriminoloji gibi birçok bilim dalının
çalışma alanlarında önemli bir yere sahiptir.

Suç teorileri konusundaki tarihsel sürece baktığımızda 18. yüzyıl sonlarına doğru suç ve suçluluğun nedenlerine cevap arayan bireysel teoriler geliştirilmiş olup 19. yüzyıl başlarında yapılan çalışmalarda ise biyoloji ve psikoloji bilimleri etkin olmuştur. 20. yüzyılın başlarından itibaren de suç olgusunun sosyolojik boyutları da eklenerek çalışmalar sürdürülmüştür. Bu teoriler bireysel, biyolojik, psikolojik ve sosyolojik teoriler incelenmektedir.

Klasik ekol, kişilerin suç davranışında bulunabileceğini, bu davranışların ceza korkusu ile kontrol edilebileceğini ve kişilerin ancak bu şekilde toplumun düzenine, kanunlarına saygılı olabileceğini belirtmektedir.

Psikanaliz ve Suç
Bilinçaltına ve bilinçaltının insan davranışını yönlendirmesine dayanan psikanaliz, Freud tarafından geliştirilmiş, Freud’dan sonra Adler ve Jung ile devam etmiştir. Psikoanalitik görüşe göre libido kişinin davranışlarını belirlemekte ve bireyler suça birtakım bilinçaltı kuvvetler, güdülenmeler tarafından itilmektedir.

Durkheim’in kriminolojiye yaptığı katkılardan biri de “anomi” kavramıdır. Anomi, toplumsal değer ve standartların bozulması ve/veya kaybolması sonucu sosyal düzenin bozulmasıdır. Durkheim’e göre, toplumlar her zaman aynı gelişim hızında değildir. Doğal afetler, ekonomik patlamalar, savaşlar, yangınlar, göçler toplumda hızlı değişmelere
neden olurlar. Bu durumda toplumsal hayat, toplumsal hayatı düzenleyen kurallardan daha hızlı değişir. Toplumsal hayatı düzenleyen eski norm ve kurallar yeni ortaya çıkan durumu düzenlemekte yetersiz kalır. Bu kuralsızlık ve normsuzluk durumuna “anomi” denir.

Merton’un Bireysel Uyum Şekilleri

Uyumluluk uyum şeklindeki bireyler, toplumun genelini oluşturan insanların yer aldığı gruptur ve durağan toplumlarda en yaygın uyum tipidir. Bireyler, toplumun hem hedeflerini hem de bu hedeflere ulaşmak için belirlenen yolları kabul ederler.

Geri çekilme uyum şeklinde bireyler hem hedefleri hem de bu hedeflere ulaşmak için toplum tarafından belirlenen yolları reddederler. Kendilerini içinde yaşadıkları toplumdan soyutlayan bu bireyler her şeyi ve herkesi
protesto ederler.

Sosyal Bağ Teorisi dört unsurdan oluşmaktadır: (1) Bağlılık: Bir kişinin ebeveynleri ve arkadaşlarına bağlılığı arttıkça toplumun beklentilerine uygun davranma eğilimi artmaktadır. (2) Kendini Adama: Hayatta belli bir amacı olan ve bu amaca ulaşmak için çaba gösteren insanların suç işleme olasılıkları herhangi bir hedefi olmayan insanlara göre
daha az olacaktır. Çünkü insanlar elde ettiklerini kaybetmek istemezler. (3) Katılım: Bireyler, özellikle çocuk ve gençler, boş zamanlarını aktif bir şekilde yararlı işler yaparak doldurduklarında topluma uyumları daha kolay gerçekleşmektedir. İnsanların kendilerini sürekli meşgul edecek bir uğraşları yoksa yanlışa sapmaları ve suç işlemeleri daha kolay
olacaktır. (4) İnanç: İnsanlar geçerliliğine inandıkları kurallara daha kolay uyarlar. Bunun için insanlara kuralların nedenleri ve faydaları anlatılmalıdır.

M.Ö. 3150’de Mısır’da kurulmuş olan, tarihte bilinen ilk uygarlıkta, islenen suçun ağırlığına göre verilen cezalar; para cezası, dayak atma, kulak ya da burun kesme ve sürgün edilmedir. Bu cezalar arasında parmak kesme yer almamaktadır.

Kriminoloji kavramı ilk olarak Fransız bir doktor olan Topianard tarafından kullanılmıştır. Bu isimle yayımlanan ilk eser ise 19. Yüzyılda Garofalo tarafından kalem alınmıştır. Alfonso de Candolle ve Villerme 1830 ve 1831 yıllarında, Quetelet ve Andre Guerry ise 1835 yılında suça ilişkin istatistikleri kapsayan incelemeler yapmışlardır.