SOKAK SOSYAL HİZMETİ VE ADLİ SOSYAL HİZMET

Kutsal kaynaklara göre tarihte işlenen ilk suç olan bu cinayet, o dönemin ilk ve en ağır cezasını hak etmiş ve o zaman için tek sosyal ortam olan ana ocağından kovulma ile
cezalandırılmıştır. Doğru cevap C'dir.

Lombroso’ya göre ise suç; doğum ve ölüm gibi doğal bir olaydır. Bitkiler ve hayvanlar âleminde bile vardır. Bir eylem, içinde yaşanılan toplumun âdet, gelenek ve düşünceleriyle çeliştiği zaman suç olarak kabul edilebilir. Bazı insanlar suçlu doğar ve anatomik, biyolojik ve psikolojik olağandışı özellikleri nedeniyle suç işler. Doğru cevap B'dir.

On dokuzuncu yüzyılın başlarında Lavater, Gall, Pinal, Esquirol gibi yazarlar suçluların fiziksel özellikleri ve psikolojik kişiliklerini incelemeye yönelmişlerdir. “Kriminoloji” terimi, diğer bir deyişle suç bilimi, ilk olarak Fransız bir doktor olan Topianard tarafından kullanılmış olup bu isimle yayımlanan ilk eser ise 19. yüzyılda yaşamış olan Garofalo tarafından kaleme alınmıştır. Doğru cevap A'dır.

Pozitif ekole göre suçlu davranış; bireyin özgür iradesi dışında, tamamen biyolojik,
psikolojik ve sosyal faktörlerin bir sonucu olarak ortaya çıkmaktadır. Doğru cevap D'dir.

Yaptığı araştırmalar sonucunda 1876 yılında “Suçlu İnsan” isimli kitabını yayımlamıştır. Lombroso bu eserinde, suçluların doğuştan gelen bazı fiziksel ve ruhsal bozukluklara sahip olduğunu iddia etmiştir  Lombroso suçluların fiziksel özelliklerini; normalden kısa boy, vahşi ve sert bakış, küçük kafatası, uzun kollar, dar alın, çukur ve eğri gözler olarak tanımlamıştır. Doğru cevap C'dir.

Psikolojik teoriler; psikanaliz ve suç, zekâ ve suç, kişilik ve suç başlıkları altında incelenmektedir. Doğru cevap B'dir?

Sykes ve Matza nötrleştirme tekniklerini beş kategoride toplamışlardır. (a) Sorumluluğu üzerine almama (birey suçu yerine kendisini suça iten faktörleri ön plana çıkarmaya çalışır). (b) Verilen zararı veya zararın büyüklüğünü reddetme. (c) Mağdurun varlığını reddetme veya zararı hak etmiş olarak kabul etme. (d) Kendisini suçlayanları suçlama. (e) Kendi değerlerini toplumun değerlerinden üstün görmedir. Doğru cevap A'dır.

Eğitim seviyesi yükseldikçe şahsa karşı olan suçlar ile hırsızlık, cebri hırsızlık gibi mala karşı olan suçlar azalmaktadır. Bununla beraber lise ve dengi meslek okulu mezunları ile fakülte ve yüksekokul mezunlarının ağırlıklı olarak zimmete para geçirmek, rüşvet, irtikap, sahtecilik ve dolandırıcılık suçlarını işledikleri görülmektedir. Doğru cevap E'dir.

Uluslararası Suçlar: Soykırım ve insanlığa karşı suçlar, göçmen kaçakçılığı ve insan ticareti suçları. Doğru cevap C'dir.

Şekilcilik uyum şeklinde bireyler, hedeflere ulaşamayacaklarını düşündükleri için bu hedefleri reddederler fakat bu hedeflere giden yolları kabul ederler. Doğru cevap B'dir.

Genel anlamıyla suç, bireysel veya topluca işlenebilen, bireyleri ya da
kurumları hedef alabilen, kısaca toplumsal düzeni tehdit eden ve işlenmesi hâlinde işlenen fiile karşılık olan yaptırımı yasalarca belirlenen her türlü hareket veya teşebbüs olarak tanımlanabilir. Doğru yanıt C'dir.

Tarihsel sürece bakıldığında pek çok düşünürün suçluluk ile ilgili gözlemlerde bulunduğu ve çeşitli görüşler ileri sürdüğü görülmektedir. Örneğin Sophocles içgüdü, öğrenme ve bunların suç ile ilişkilerini gözlemlemiştir. Platon tarafından M.Ö. 4. yüzyılda gerçekleştirilen “Cumhuriyet” (The Republic) adlı çalışmada beyaz yaka suçluluğu ele alınmıştır. Tıbbın kurucusu olarak kabul edilen Hipokrat ise özellikle karakter ve beden tipleri arasındaki ilişkilere dikkat çekmiştir.

Suç tanımlamaları Auguste Comte’un teolojik çağ, metafizik çağ, pozitif çağ olarak ortaya koyduğu insanlık tarihinin üç aşamasına göre de şekillenmiştir. Bu bağlamda teolojik çağda suç, şeytani bir hareket olarak açıklanmıştır ve bu düşünce Orta Çağ’da egemen olmuştur. Metafizik çağda suç, akıl sahibi olan bireyin alacağı cezayı ve elde edeceği menfaati göz önüne alarak yaptığı bir tercih olarak ele alınmaktadır. Bu durum günümüzde hâlen geçerliliğini korumakta ve ceza hukukunun da temelini oluşturmaktadır. Pozitif çağda suç, 19. yüzyılın sonundan günümüze kadar uygulanan gözlem ve deney yönteminden faydalanılarak, şartlar sonucu oluşan doğal bir süreç olarak açıklanmaktadır.

Pozitif ekole göre suçlu davranış; bireyin özgür iradesi dışında, tamamen biyolojik, psikolojik ve sosyal faktörlerin bir sonucu olarak ortaya çıkmaktadır. Bu ekolün en önemli temsilcileri; Cesera Lombroso, Enrico Ferri ve Raffaele Garofalo’dur. Suçun antropolojik açıdan incelenmesinde en çok tanınan düşünür olan Lombroso’ya göre bir davranış belirli bir ülkenin ve zamanın, âdet ve gelenekleriyle uyuşmazlık gösterdiği durumda suç olarak nitelendirilir. Enrico Ferri, Lombroso’nun öğrencisidir ve Lombroso’nun tezini “doğuştan suçluluk öğretisi” olarak slogan şeklinde tanımlamış ve akılda kalmasını sağlamıştır. Doğru yanıt A'dır.

Biyolojik teoriler, suç davranışını açıklamada biyolojik faktörleri temel almaktadır. Biyolojik teorisyenler, insanlardaki suç eğilimini biyolojik ve genetik özelliklere bağlayarak bazı insanların suçlu olarak doğdukları görüşünü temel almakta, çevresel koşulları biyolojik gücü etkilemekte olan bir potansiyel olarak görmektedir. Doğru yanıt C'dir.

Freud’a göre ego, id’in eğilimlerini kültür çevresine uygun olarak gerçekleştirmek için çaba harcamaktadır. Suç davranışı gerçekte id,
ego ve süper ego arasındaki ruhsal çatışmanın bir belirtisidir. Bu çatışmanın nedenleri ise:

Suç davranışının öğrenilmesi iki unsur içerir. Bunlar, suç işleme tekniklerini öğrenme ve suç işlemeyi haklı çıkaracak gerekçeler bulmadır. Suç işlemeyi haklı çıkaracak gerekçeler nötrleştirme teknikleri olarak adlandırılmaktadır. Birey bu teknikleri öğrendikçe suç işleme eğilimi artmaktadır.  Nötrleştirme tekniklerini beş kategoride toplanmaktadır. Bunlar: (a) Sorumluluğu üzerine almama (birey suçu yerine kendisini suça iten faktörleri ön plana çıkarmaya çalışır) (b) Verilen
zararı veya zararın büyüklüğünü reddetme (c) Mağdurun varlığını reddetme veya zararı hak etmiş olarak kabul etme (d) Kendisini suçlayanları suçlama (e) Kendi değerlerini toplumun değerlerinden üstün görmedir. Doğru yanıt D'dir.

Bilişim Alanında Suçlar, bilişim sistemine izinsiz girme, sistemi engelleme, bozma, verileri yok etme veya değiştirme, banka veya kredi kartlarının bilişim yoluyla
kötüye kullanılmasına yönelik suçlardır. Doğru yanıt C'dir.

Toplumla bağı zayıflayan ya da kopan çocukların daha kolay suç işledikleri ileri sürülmüştür.  Sosyal bağ teorisine göre sosyal bağların güçlü oluşu toplumdaki bireylerin birbirine kenetlenmelerini sağlayarak suç ve sapma davranışlarının ortaya çıkmasını engeller. Bireyin toplumla bağlarının zayıflaması ölçüsünde suçluluk olasılığı artmaktadır. Sosyal bağ teorisi, erkesin potansiyel bir suçlu olabileceği, bunun için de toplumsal kontrolün gerekli olduğu görüşünü savunur. Sosyal Bağ Teorisi dört unsurdan oluşmaktadır: (1) Bağlılık: Bir kişinin ebeveynleri ve arkadaşlarına bağlılığı arttıkça toplumun beklentilerine uygun davranma eğilimi artmaktadır. (2) Kendini Adama: Hayatta belli bir amacı olan ve bu amaca ulaşmak için çaba gösteren insanların suç işleme olasılıkları herhangi bir hedefi olmayan insanlara göre daha az olacaktır. Çünkü insanlar elde ettiklerini kaybetmek istemezler. (3) Katılım: Bireyler, özellikle çocuk ve gençler, boş zamanlarını aktif bir şekilde yararlı işler yaparak doldurduklarında topluma uyumları daha kolay gerçekleşmektedir. İnsanların kendilerini sürekli meşgul edecek bir uğraşları yoksa yanlışa sapmaları ve suç işlemeleri daha kolay olacaktır. (4) İnanç: İnsanlar geçerliliğine inandıkları kurallara daha kolay uyarlar. Bunun için insanlara kuralların nedenleri ve faydaları anlatılmalıdır.

C şıkkında yer alan şekilcilik ise, anomi/gerilim teorilerine göre, alt sınıfa mensup insanların üst sınıfa ulaşabilmek için gayrimeşru yollara sapma baskısı nedeniyle gerilimle  karşı karşıya kaldıklarında baş etmek için kullandıkları yollardan biridir. Doğru yanıt A'dır.

Durkheim’in kriminolojiye yaptığı katkılardan biri de “anomi” kavramıdır. Anomi, toplumsal değer ve standartların bozulması ve/veya kaybolması sonucu sosyal düzenin bozulmasıdır. Durkheim’e göre, toplumlar her zaman aynı gelişim hızında değildir. Doğal afetler, ekonomik patlamalar, savaşlar, yangınlar, göçler toplumda hızlı değişmelere neden olurlar. Bu durumda toplumsal hayat, toplumsal hayatı düzenleyen kurallardan daha hızlı değişir. Toplumsal hayatı düzenleyen eski norm ve kurallar yeni ortaya çıkan durumu düzenlemekte yetersiz kalır. Bu kuralsızlık ve normsuzluk durumuna “anomi” denir. Doğru yanıt C'dir.