SİYASİ TARİH

Eylül 1991’de Makedonya bağımsızlığını ilan etmiştir.

Irak’a yönelik bir askerî müdahaleyi meşru kılacak herhangi bir BM Güvenlik Konseyi kararı alınmamış olmasına karşın ABD, İngiltere, Avustralya ve Polonya’nın oluşturduğu koalisyon güçleri 20 Mart 2003’te “Irak’a Özgürlük Operasyonu” çerçevesinde Irak’ı işgal etmeye başlamıştır.

Sovyetler Birliği 1991 yılında dağılmıştır.

1991 yılında Sovyetler Birliği’nin dağılmasının ardından Soğuk Savaş resmen sonra erdi.

Sovyetler Birliği’nin dağılması ve Soğuk Savaşın resmen sona ermesinin ardından 20. Yüzyılda üçüncü kez Yeni Dünya Düzeni olarak tanımlanan bir dönem ortaya çıkmıştır. Bu kavram daha önce 1918 ve 1945 yıllarında da kullanılmıştır.

Yeni Dünya Düzeninin siyasal temelini liberal demokrasi ve insan hakları oluşturmuştur. Sovyetler Birliği’nin çöküşüyle birlikte Batı tipi liberal demokrasi fikri yaygınlaştı ve Demokratik Barış Teorisi, demokratik ülkelerin birbiriyle savaşmayacağını varsaydı. Çok partili siyasal yaşam, denetlenebilir ve şeffaf devlet yapısı Yeni Dünya Düzeninin ana siyasal modeli olarak öne sürüldü.  Ancak Birleşmiş Milletlerin içişlerine karışmama ilkesi söz konusu insan hakları olduğunda geçerli kılınmadı, bu da özellikle ABD’nin müdahalelerini meşru kılan dayanak oldu.

Aralık 1991’de devlet başkanı seçilen Boris Yeltsin, ülkeyi hızla liberalleşmeye götürdü ve IMF’in öngördüğü şok terapi adı verilen reform hareketlerini başlattı. Doğu Asya Güçlerinden Hindistan, ekonomik alanda performans yükseltti ve özellikle bilgi teknolojileri ve programcılık konusunda dünyada öne çıktı. Başarısız Devlet kavramı ABD tarafından geliştirilmiştir. Güney Afrika’daki en önemli siyasal hareket, apartheid rejiminin sona ermesi ve Nelson Mandela’nın özgür bırakılarak devlet başkanı seçilmesidir.

Hem Suriye hem de İsrail’in komşusu olan Lübnan, sahip olduğu etnik çeşitlilikle Orta Doğu’nun başlıca ülkelerinden biridir. Lübnan’da 1975’te başlayan ve ülkeyi harabeye döndüren İç Savaş, 1990’da sona erdi. Lübnan İç Savaşı Yeni Dönem krizlerinden biri değildir.

İran, 2003 yılında, daha önceden taraf olduğu Nükleer Silahları Yayılmasının Önlenmesi Sözleşmesi’ne eklenen ve UAEA’ya daha ayrıntılı denetim yetkisi tanıyan Ek Protokolü imzalamıştır. Bunun dışında verilen I ve II. İfadeler doğrudur.

Bölgede istikrarın kurulması ve İsrail’in güvenliğinin de garanti altına alınması amacıyla yürütülen çalışmaların ilki Ekim 1991’de Madrid’de toplanan Barış Konferansı’dır. Bir sonraki aşama, İsrail ve Filistin devletleri arasında yine ABD’nin desteğiyle Norveç’in başkenti Oslo’da 1992’de başlayan gizli görüşmelerdi.

Irak’ın kitle imha silahlarına sahip olduğu ve bu kapasitesini geliştirmek için çalışmalar yaptığı iddialarına ek olarak ön alıcı bir müdahaleyi gerek ulusal gerek uluslararası kamuoyu nezdinde meşru gösterebilmek için, ABD, Bağdat yönetiminin El Kaide ve Filistinli gruplara destek verdiğini iddia etti. Böylece Irak’ın sadece bölgesinde değil, dünya barışı için bir tehdit oluşturduğu ve teröre destek vermesi bakımından da terörle savaş çerçevesinde Irak’ın hedef olduğu ileri sürüldü.

Sanayi kapitalizmi 19. yüzyılda ortaya çıkmıştır.

Yeni dünya düzeninin siyasal temelini demokrasi ve insan hakları oluşturmaktadır. Bu bağlamda bu düzendeki siyasal model çok partili sistem, şeffaf ve denetlenebilir devlet yapısıdır.

Amerika başarısız ülkeler olarak ülkelerinde güvenlik ve beslenme gibi temel konulara hizmet edemeyen ülkeleri tanımlamıştır. Bu kapsama genellikle Afrika ülkeleri girmektedir.

Sera etkisine ilişkin önlem alınmasını içeren bu protokol 1997 yılında imzalanmıştır.

ABD İran, Irak, Afganistan gibi ülkeleri başarı tehdit etmesi nedeniyle haydut devlet kavramını kullanmıştır.

Putin’in iktidara gelmesiyle Rusya bir çok açıdan toparlanarak dengeyi yeniden kurmuştur.

1990’lı yıllarda ABD’den sonra ikinci büyük ekonomiye sahip olan Çin düşük maliyetle dünyanın üretim merkezine dönüşmüştür.

2000’li yıllara kadar Ukrayna, Belarus ve Moldova AB ve NATO’ya katılmamıştır.