SİYASİ TARİH

Eski Doğu Bloku ülkeleri AB’ye üye olmuştur.

İnsan Hakları

Irak’ ın Kuveyt’i işgal etmesi.

Körfez Savaşı

ISAF

Slovenya

Irak’ ın kitle imha silahlarına sahip bulunması.

İkinci İntifada

NATO, BM Güvenlik Konseyi’ nden yetki alarak müdahale etmiştir.

Yeni Dünya Düzeni’nin ekonomik modeli serbest piyasa ekonomisi olarak adlandırıldı.

ABD, Meksika ve Kanada arasında 1994’te kurulan Kuzey Amerika Serbest Ticaret Bölgesi (NAFTA) örgütü, Amerika kıtasının diğer kısımlarına yayılan bir model olmadı.

Hazırlıklar sonucunda, geri adım atmayan Irak kaşısında yaklaşık 900 bin as- kerden oluşan bir Koalisyon gücü oluşturuldu. 16-17 Ocak gecesi başlayan hava harekâtı sırasında Irak’ın birçok önemli tesisi imha edildi.

İlk kez 1993’te Amerikalı siyaset bilimci Samuel Huntington tarafından “medeniyetler çatışması” olarak ifade edilen bu iddiaya göre yeni dönemde dünya, başta Batı olmak üzere, İslam, Ortodoks Hristiyan, Çin, Hint, Japon gibi medeniyetler arasındaki mücadeleye sahne olacaktır.

Özellikle, 11 Eylül olayından sonraki süreçte ABD, tek-taraflı, diğer devletlerin rızasını eskisi kadar önemsemeyen daha sert bir dış politikaya yöneldi. ABD, Uluslararası Ceza Mahkemesi’nin yargılama yetkisini reddetti, Kyoto Protokolü’nden ve Anti-Balistik Füze Anlaşması’ndan çekildi. Körfez Savaşına ise 1992 yılında girilmiştir.

Yeni üyelerin katılımı AB için büyük bir gelişme sağlayacak olmakla birlikte bu süreci iyi yönetebilmek için hazırlık yapılması gerekiyordu. İşte Şubat 1992’de imzalanan Maastricht Antlaşması, bu sürecin bir gereği olarak hazırlandı. Yeni üye alımı, yani örgütün genişlemesi, birtakım kurumsal değişiklikleri ve yenilikleri, yani derinleşmeyi de zorunlu kıldı. Ayrıca, Soğuk Savaş’ın bittiği bir dönemde, 2. Dünya Savaşı sonundan beri çeşitli çevrelerce ileri sürülen Avrupa’nın federasyon temelinde bir siyasal birlik hâline getirilmesi talepleri yeniden öne çıktı. Maastricht Antlaşması, bu çerçevede de önemli bir aşamayı temsil etti. Örgütün adı resmen bu antlaşmadan sonra Avrupa Birliği olarak kullanılmaya başladı.

1998’de Hugo Chavez’in Venezuela Devlet Başkanı seçilmesinin ardından Şili, Brezilya ve Arjantin’de de sol adaylar iktidara geldi. Söz konusu süreç, 2000’lerde de devam etmiştir.

Ülke içindeki insani durumun kötüleşmesi ve Saddam Hüseyin’in bundan sonra da kitle imha silahı kullanabileceği gibi gerekçelerle önce Kuzey Irak’taki Kürtleri korumak için 36. paralelin kuzeyi, sonra da Güney Irak’taki Şiileri korumak için 32. (daha sonra 33. paralele çıkarılmıştır) paralelin güneyi uçuşa yasak bölge ilan edildi.

Balkanlar’da yaşayan etnik/dinî grupların neredeyse tamamını temsil eden Yugoslavya Sosyalist Federatif Cumhuriyeti (YSFC), II. Dünya Savaşı ertesindeki kuruluşundan itibaren hassas bir denge sayesinde varlığını sürdürebilmişti. Josip Tito önderliğindeki YSFC, hiçbir etnik grubun diğeri üzerinde hâkimiyet kurmaması ve Yugoslav bilincinin benimsenmesi temellerine dayanıyordu. YSCF’nin bir diğer özelliği ise kurulduğundan itibaren çeşitli tarihlerde yapılan anayasa değişiklikleri sayesinde ülkedeki merkezî yapının giderek aşınması ve federe cumhuriyetler ile bunlar içinde yer alan özerk bölgelere giderek daha fazla yetki tanınmasıydı. Özellikle 1974 Anayasası’yla söz konusu merkeziyetsizleştirme biraz daha ilerledi ve YSFC içindeki birimler arasında gerek siyasi gerek ekonomik bağlantılar son derece gevşek bir noktaya geldi. 1980’de Tito’nun ölümü, konjonktürün olumsuz etkileriyle de birleşince YSFC’nin dağılma sürecini başlattı. Bir yanda YSFC ekonomisinin giderek bozulması ve borç yükünün artması, diğer yandan da “zamanın ruhu” çerçevesinde ortaya çıkan etnik uyanış temelinde milliyetçiliğin yükselişi ülkedeki dengeleri bozdu. Bosna Savaşı ise YSCF’nin dağılma sürecinden sonra ortaya çıkan bir savaştır.

ABD, NATO vasıtasıyla giderek daha etkin bir şekilde soruna müdahil olmaya başladı. Sırpların barış önerilerini reddederek BM askerlerini çeşitli bölgelerde rehin almaları, sivillere yönelik bombalamalarını sürdürmeleri, ABD F-16 uçağının düşürülmesi ve ABD’li bazı görevlilerin öldürülmeleri üzerine ABD’nin tavrı sertleşti. BM’nin savaşın tüm taraflarına silah ambargosu uygulaması BM’nin savaşa ilişkin tavrını ortaya koymaktadır.

Bağımsızlık için silahlı mücadele yürütmek üzere 1993’te kurulmuş olan Kosova Kurtuluş Ordusu (UÇK), 1997’den itibaren şiddet eylemlerini artırdı. UÇK’nın silah gücü, aynı yıl büyük bir iflas ve peşinden de kaos yaşayan Arnavutluk’ta, yağmalanan cephaneliklerden çıkan silahlar sayesinde arttı. Sırbistan’ın UÇK’ya karşı başlattığı kapsamlı operasyonlar sonucunda 1997’den itibaren Kosova toprakları Sırplarla Arnavutlar arasında şiddetli bir çatışmaya sahne oldu. Çatışmanın tırmanması UÇK’nın hedefleri bakımından olumlu sonuçlar verdi. Bir yandan, Sırp güvenlik güçlerinin işlediği cinayetler Arnavutlar arasında UÇK’ya verilen desteği artırıyordu.