SİYASİ TARİH

Almanya, bir oldubitti ile Osmanlı İmparatorluğu’nu savaşa sürükleyerek üzerindeki yükü hafifletmeye çalıştı. Nitekim Osmanlı Hükûmeti tarafından donanma komutanlığına getirilen Alman Amirali Souchon, başta Yavuz ve Midilli olmak üzere Osmanlı donanmasını 29-30 Ekim 1914’te Karadeniz’e çıkartarak Odessa ve Sivastopol gibi Rus limanlarını bombardıman ettirdi. Bu olay üzerine Rusya 2 Kasım’da, İngiltere ve Fransa da 5 Kasım’da Osmanlı İmparatorluğu’na savaş ilan ettiler.
Osmanlı İmparatorluğu da 12 Kasım 1914’te bu devletlere resmen savaş açarak çöküşünü hızlandıracak adımı attı.

İtalya’nın temel amacı daha fazla toprak vaat edenlerin safında savaşmaktı. Nitekim İtilaf Devletleri’nin kendi aralarında yaptıkları 26 Nisan 1915 tarihli Londra Antlaşması genişleme amacı taşıyan İtalya’ya önemli vaatlerle doluydu.

Kral tarafından Başbakanlıktan uzaklaştırılan Venizelos, Selanik’te bir ayaklanma çıkartarak, ayrı bir hükûmet kurdu. İngiliz-Fransız birlikleri Atina’ya girerek, Kral tahttan indirerek, oğlu Aleksandr’ı başa geçirdiler. Yeni dönemde tekrar başbakanlığa getirilen Venizelos, 26 Haziran 1917’de İttifak Devletleri’ne savaş açtı.

Görüşmeler sonunda Osmanlı İmparatorluğu, 30 Ekim 1918’de Mondros Ateşkes Antlaşması’nı imzalayarak savaştan çekildi. Bu antlaşma imparatorluğu âdeta siyasal açıdan sona erdirici bir niteliğe sahipti.

Sömürgecilik, aşırı milliyetçilik, dinsel ve kültürel yayılma ve silahlanma Birinci Dünya Savaşının öne çıkmış nedenlerinden iken Avrupa’da Alman-Fransız işbirliği değil rekabeti bu savaşın nedeni olmuştur.

Sykes-Picot Antlaşması: İngiltere ve Fransa, Orta Doğu topraklarını paylaşmak üzere 16 Mayıs 1916’da anlaştılar. Bu antlaşmaya göre Adana, Antakya bölgesi, Suriye kıyıları ve Lübnan Fransa’ya, Musul hariç Irak İngiltere’ye bırakıldı.

ABD Başkanı Wilson, 8 Ocak 1918’de Kongre’de yaptığı konuşmada on dört madde açıkladı. Özetle şu noktalara değindi. Açık diplomasi, denizlerde ve ekonomik alanda serbestlik, toprak kazancının olmaması, ulusların kendi kaderlerini belirleme hakkına sahip olması ve uluslararası bir örgütün kurulması.

Tarihe Versailles Antlaşması olarak geçen belge 28 Haziran 1919’da Versailles Sarayı’nın Aynalı Salonu’nda imzalandı. Almanya’nın cezalandırılması anlayışıyla hazırlanmıştr.

Suriye, Irak ve Filistin’in bağımsız birer devlet olması ancak bu devletlerin kendilerini yönetme yeteneğine kavuşuncaya kadar manda yönetimleriyle yönetilmesi kararı 10 Ağustos 1920’de 433 maddeden oluşan Sevr Barış antlaşmasında yer almaktadır.

Woodrow Wilson’dan sonra ABD Başkanlığı’na seçilen Waren G. Harding, 1921’den itibaren dış politikada izolasyonu (Monreo Doktrini) benimsedi ve ülkesinin Milletler Cemiyeti’nin dışında kalmasını kararlaştırdı.

ABD, İngiltere, Japonya, Fransa ve İtalya arasında 6 fiubat 1922’de imzalanan “Deniz Silahlarının Sınırlandırılması Antlaşması’yla bu devletlerin sahip olabilecekleri maksimum deniz gücü belirlendi.

ABD’nin ve Sovyet Rusya’nın Milletler Cemiyeti’nde yer almaması, Fransa ve İngiltere arasında görüş ayrılıklarının derinleşmesi de barışın uygulanmasını sekteye uğratan etkenlerdir.

Almanya Eylül 1926’da Milletler Cemiyeti Konseyi’ne daimi üye olarak girdi.

Küçük Antant, Avusturya-Macaristan İmparatorluğu’nun ardından kalan boşluğu doldurmak, Tuna ve Balkanlar bölgesinde istikrarı kurmak üzere yapılmıştı.

“Birinci Üç İmparatorlar Ligi” veya Üç İmparator Anlaşması 1872 yılında Berlin’de imzalanmıştır.

Almanya, İtalya ve Avusturya-Macaristan 1882 yılında imzaladı.

Bir devletin kendi sınırına yakın yaşayan soydaşların oturduğu bölgeleri ilhak etme politikasına İrredentizmdir.

Balkanlar savaşılan bir cephe değildir.

Orta doğu topraklarını paylaşmak üzereİngiltere ve Fransa tarafından imzalanan anlaşmanın ismi Sykes-Picot.

Osmanlının Çanakkale ve Karadeniz Boğazlarının geçişe açılması gibi çok ağır koşullara imza attığı antlaşma Mondros Ateşkes Antlaşması’dır.