SİYASİ TARİH

Çözüm: Osmanlı Hükümeti’nin ateşkes isteğine bir süre cevap vermeyen müttefik Balkan Devletleri, 3 Aralık 1912’de bu isteğe olumlu yaklaşarak, ateşkes antlaşmasını imzaladılar. Londra’da başlayan barış görüşmeleri 30 Mayıs 1913’te sonuçlandı ve Midye-Enez çizgisi sınır olarak saptandı.

Almanya, bir oldubitti ile Osmanlı İmparatorluğu’nu savaşa sürükleyerek üzerindeki yükü hafifletmeye çalıştı. Nitekim Osmanlı Hükûmeti tarafından donanma komutanlığına getirilen Alman Amirali Souchon, başta Yavuz ve Midilli olmak üzere Osmanlı donanmasını 29-30 Ekim 1914’te Karadeniz’e çıkartarak Odessa ve Sivastopol gibi Rus limanlarını bombardıman ettirdi. Bu olay üzerine Rusya 2 Kasım’da, İngiltere ve Fransa da 5 Kasım’da Osmanlı İmparatorluğu’na savaş ilan ettiler.
Osmanlı İmparatorluğu da 12 Kasım 1914’te bu devletlere resmen savaş açarak çöküşünü hızlandıracak adımı attı.

İtalya’nın temel amacı daha fazla toprak vaat edenlerin safında savaşmaktı. Nitekim İtilaf Devletleri’nin kendi aralarında yaptıkları 26 Nisan 1915 tarihli Londra Antlaşması genişleme amacı taşıyan İtalya’ya önemli vaatlerle doluydu.

Kral tarafından Başbakanlıktan uzaklaştırılan Venizelos, Selanik’te bir ayaklanma çıkartarak, ayrı bir hükûmet kurdu. İngiliz-Fransız birlikleri Atina’ya girerek, Kral› tahttan indirerek, oğlu Aleksandr’ı başa geçirdiler. Yeni dönemde tekrar başbakanlığa getirilen Venizelos, 26 Haziran 1917’de İttifak Devletleri’ne savaş açtı.

Görüşmeler sonunda Osmanlı İmparatorluğu, 30 Ekim 1918’de Mondros Ateşkes Antlaşması’nı imzalayarak savaştan çekildi. Bu antlaşma imparatorluğu âdeta siyasal açıdan sona erdirici bir niteliğe sahipti.

Almanya, İtalya ve Avusturya-Macaristan arasında 20 Mayıs 1882’de Üçlü İttifak adlı bir antlaşma imzalanarak Avrupa kıtasının iki bloğa ayrılmasına yol açan en önemli adım atılmıştır.

Birinci Fas krizi, dünya savaşına giden süreçte ilk kırılmadır. Çünkü 1875’ten beri Fransa ve Almanya arasında bir savaşın başlaması olasılığı ilk kez belirgin bir şekilde hissedilmiştir.

Balkanlı devletler arasında 10 Ağustos 1913’te Bükreş Barış Antlaşması imzalanmıştır. Bu antlaşma ile Balkan siyasi haritasına yeniden şekil verilmiştir.

İtilaf Devletleri bloğunda yer alma çabası Osmanlı İmparatorluğu’nun Birinci Dünya Savaşı’na girme nedenleri arasında gösterilemez.

İtalya’nın müttefikleri arasında imzalanan gizli antlaşmaları kabul etmesi ve buna karşılık kendisine Antalya, Konya, Aydın ve İzmir gibi şehirlerin verilmesi Saint Jean de Maurienne Antlaşması kapsamında yer almaktadır.

“Siyah Savaş Planı” ABD donanması yetkililerinin Almanlara karşı olası bir çatışma hâlinde Atlantik ve Karayipler’de nasıl hareket edileceğine ilişkin belirledikleri stratejileri içermektedir.

Osmanlı İmparatorluğu 30 Ekim 1918’de Mondros Ateşkes Antlaşması ile Birinci Dünya Savaşı’ndan çekilmiştir.

“Almanya’nın Avusturya’yla birleşmesinin ‘Anschluss’ yasaklanması” Verailles Barış Antlaşması’nda alınan bir karardır.

Başkan Waren G. Harding, Japonya’nın Uzakdoğu’da silahlanması ve ABD ile bir yarışa kalkması üzerine diplomatik bir hamlede bulunarak 11 Ağustos 1921’de Fransa, İngiltere, İtalya, Hollanda, Belçika, Portekiz, Japonya ve Çin’in temsilcilerini Uzakdoğu sorunlarını görüşmek üzere Washington’a bir konferansa davet etmiştir. 12 Kasım 1921-6 Şubat 1922 tarihleri arasında süren Washington Konferansı’nda denizde silahsızlanma ve Uzakdoğu ile Pasifik bölgesinin sorunları tartışılmıştır.

Briand-Kellogg Paktı’nın temel amacı savaşın milli bir politika aracı olarak kullanılmasının önüne geçmektir.

Balkanlar 1875’ten sonra âdeta “saatli bir bombaya” dönüştü. 1877-78 Osmanlı-Rus Savaşından sonra imzalanan ve statükoyu alt-üst eden Ayastefanos Antlaşması (3 Mart 1878) ile Berlin Antlaşması (13 Temmuz 1878) Avusturya-Macaristan’ın tepkisine yol açtı.

Alman İmparatoru II. Wilhelm, 31 Mart 1905’te bir savaş gemisi ile Tanca’ya çıkarak, Almanya’nın Fas’taki çıkarlarının korunacağını ve Fas’ın bağımsız bir devlet olarak varlığını sürdürmesi gerektiğini açıkladı. Bu hamle, “Birinci Fas krizi” olarak adlandırılan uluslararası gelişmenin fitilini ateşledi.

Rusya’nın Panslavist politikası ve Avusturya-Macaristan’ın yayılma isteği, Balkan coğrafyasının gerilmesine yol açmıştı. Bulgaristan’ın bağımsızlığını ilan etmesi (1908) bu gerilimi arttıran unsurlardan biri olmuştu.

Balkan Savaşı, Karadağ’ın 8 Ekim 1912’de Osmanlı’ya savaş ilan etmesiyle başladı. Savaşın başladığı gün, Avrupa’nın büyük devletleri ortak bir bildiri yayınlayarak barışın ve statükonun bozulmasına karşı olduklarını, statükonun bozulması halinde toprak değişikliğini kabul etmeyeceklerini açıkladılar.

Osmanlı Hükümeti’nin ateşkes isteğine bir süre cevap vermeyen müttefik Balkan Devletleri, 3 Aralık 1912’de bu isteğe olumlu yaklaşarak, ateşkes antlaşmasını imzaladılar. Londra’da başlayan barış görüşmeleri 30 Mayıs 1913’te sonuçlandı ve Midye-Enez çizgisi sınır olarak saptandı.