SİYASİ TARİH - Deneme Sınavı - 2

Venezüella, Suudi Arabistan, Irak, Iran ve Kuveyt gibi rezerv sahibi ülke¬ler, petrol fiyatlarını belirlemek ve kendilerini ilgilendiren sorunlarda ortak hareket edebilmek için 1960 yılında bir araya gelerek Petrol ihraç Eden Ülkeler Örgütü’nü (OPE kurmuşlardır.

Filistin sorunun tetiklediği ve iç savaşa sürüklediği ülkelerden bir diğeri Lübnan ol¬du. Lübnan’da 1975 yılında başlayan iç savaşın ülkenin kendi toplumsal ve siyasal yapısından kaynaklanan nedenleri de bulunmaktaydı. Bir kere Lübnan Sünnilerin, Şiilerin, Dürzîlerin, Hristiyan Marunîlerin, Rum Ortodoksların, Katoliklerin ve Ya- hudilerin yaşadığı heterojen bir nüfus yapısına sahipti. 1940’ların ortasında bütün bu etnik grupları ve mezhepleri dengede tutacak bir uzlaşma ortamı oluşturulmuş¬sa da bu dengedeki herhangi bir kaymanın ülkeyi iç savaşa sürüklemesi kaçınıl¬mazdı. Ayrıca Lübnan’ın önemli ailelerin egemenliğindeki parçalanmış yapısı top¬lumun kutuplaşmasına zemin hazırlamaktaydı.

Ekonomik kriz 1973 yılında petrol ambargosuyla başlamıştır.

“Çevik Kuvvet” 1977 yılında Başkan Carter Dönemi’nde oluşturulmuştur.

“Yeşil Kuşak” doktrinine göre Orta Doğu’da İslam komünizme ve SSCB’ye karşı kullanılabilirdi.

1985’de imzalanan Schengen Antlaşması ile topluluğa üye devletlerin çoğu arasında pasaport olmaksızın seyahat imkânı sağlandı.

Mart 199O’da Litvanya Parlamentosu 1939’daki ilhak kararını geçersiz sayarak ülkenin bağımsızlığını ilan etti.

Açıklık, Sovyet yönetimindeki aksaklıkların giderilmesi, yönetim kadrolarında gençleştirilmeye gidilmesi, basın ve ifade özgürlüğünün genişletilmesi, rejim karşıtlarının salıverilmesi, insan hakları ihlallerinin önlenmesi gibi Sovyet halkının siyasal temsil kanallarının açılmasına dayanmaktaydı. Gorbaçov, bu politikayı uygulamaya sokarak girişeceği reformlar için halk desteğini almayı ve bu desteği Komünist Parti içindeki muhafazakâr kanada karşı da kullanmayı amaçlamaktaydı. Yeniden yapılanma ise Gorbaçov’un Sovyet sisteminde yapacağı radikal değişikliği yani komünist ekonominin yeniden yapılandırılmasını ifade etmekteydi.

İntifada kelimesi Arapça “ayaklanma”-“silkinme” anlamına gelmektedir.

1970’ler ve 1980’lerde uluslararası literatüre giren “Yeni Sanayileşen Ülkeler” kavramının tüm tanımlarında dört “Asya Kaplanı” -Hong Kong, Singapur, Tayvan ve Güney Kore- yer almaktaydı.

Deng Hsiao-ping döneminde, tarımda kolektif üretim biçimi terk edildi, topraklar çiftçilere ve ailelerine verildi.

1990’lara gelindiğinde altı yüz milyon Afrikalı hâlâ günlük 1 doların altında kazanmaya devam ediyordu.

1973 Petrol Krizi kısa vadede üçüncü dünya ülkelerine özerklik sağlanmış olsa bile ekonomik stabilizasyonun yokluğu orta ve uzun vadede üçüncü dünya ekonomik ve siyasal olarak Batı Blok’una bağımlı hâle gelmiştir.

ABD’de 1976’da yapılan seçimleri kazanan Carter yönetimi, temelde Başkan Richard Nixon ve Dışişleri Bakanı Henry Kissinger ikilisi tarafından 1969’da oluşturulan ve bloklararası ilişkilerde yumuşamayı ve ABD’nin küresel müdahâleci retoriğini değiştiren yeni stratejisine özellikle iktidarının ilk iki yılında büyük oranda sadık kalmıştı.

SSCB’nin yukarıda belirtilen 3. dünyada etkinlik genişlemesi olgusu ile tetiklenen bu bakış açısı, gerek ABD’nin gerekse NATO’nun askerî ve siyasal açıdan “güçlendirilmesi” ve “etkinleştirilmesi” politikalarının benimsenmesine yol açtı. Bu politikanın önemli bir boyutunu da 3. dünyada Amerikan askerî varlığının güçlendirilmesi ve ABD’nin bu bölgelerde ortaya çıkabilecek bunalımlara askerî müdahâle etmesi oluşturmaktaydı. 1969 yılında ilan edilen Nixon Doktrini’nin terki anlamına gelen bu politika değişikliği Reagan yönetimi döneminde oldukça keskinleştirildi.

Muhafazakâr değerleri ve dolayısıyla anti-komünizmi iç ve dış politik söyleminin merkezîne oturtan Reagan yönetimi Soğuk Savaş’ın ideolojik mücadele boyutunu 1950’lerden sonra en yoğun biçimde kullanan ABD yönetimi oldu. Reagan tarafından “kötülükler imparatorluğu” olarak adlandırılan SSCB’ye karşı kültürden spora kadar çok geniş bir alanda kullanılabilecek bütün ideolojik aygıtlar devreye sokuldu.

Bush yönetiminin en önemli dış politika gündem maddesini ise 1990 yılında Irak’ın Kuveyt’i işgal etmesiyle başlayan Körfez Krizi oluşturacaktır.

Avrupa bütünleşmesi 3 temel alan üzerinden yürümüştür. Bunlar, ekonomik bütünleşme, uluslarüstü bütünleşme ve hukuki bütünleşmedir.

Avrupa Parlamentosu seçimleri ilk kez 1979 yılında yapılmıştır. Bu seçimler ile Avrupa halkları ilk kez Avrupa Parlamentosu milletvekillerini doğrudan seçtiler.

9 Kasım 1989’da özelde Almanya’nın genelde ise Avrupa’nın bölünmüşlüğünün sembolü olan Berlin Duvarı’nın yıkılmasıyla, iki Almanya’nın birleşmesi yönünde yepyeni bir aşamaya girildi.