SİYASİ TARİH - Deneme Sınavı - 5

“Siyah Savaş Planı” ABD donanması yetkililerinin Almanlara karşı olası bir çatışma hâlinde Atlantik ve Karayipler’de nasıl hareket edileceğine ilişkin belirledikleri stratejileri içermektedir.

Osmanlı İmparatorluğu 30 Ekim 1918’de Mondros Ateşkes Antlaşması ile Birinci Dünya Savaşı’ndan çekilmiştir.

“Almanya’nın Avusturya’yla birleşmesinin ‘Anschluss’ yasaklanması” Verailles Barış Antlaşması’nda alınan bir karardır.

Başkan Waren G. Harding, Japonya’nın Uzakdoğu’da silahlanması ve ABD ile bir yarışa kalkması üzerine diplomatik bir hamlede bulunarak 11 Ağustos 1921’de Fransa, İngiltere, İtalya, Hollanda, Belçika, Portekiz, Japonya ve Çin’in temsilcilerini Uzakdoğu sorunlarını görüşmek üzere Washington’a bir konferansa davet etmiştir. 12 Kasım 1921-6 Şubat 1922 tarihleri arasında süren Washington Konferansı’nda denizde silahsızlanma ve Uzakdoğu ile Pasifik bölgesinin sorunları tartışılmıştır.

Briand-Kellogg Paktı’nın temel amacı savaşın milli bir politika aracı olarak kullanılmasının önüne geçmektir.

Sanayi Devrimi’nin ekonomik temellerini sömürgecilik sağladı. Coğrafi keşiflerden itibaren başlayan Avrupa’nın sömürgecilik seferleriyle, dünyanın dört bir köşesinden çok değerli kaynaklar Avrupa’ya getirildi. Böylece ortaya çıkan zenginlik, Avrupa’da genel olarak refah düzeyinin artmasına ve ekonominin büyümesine yol açtı.

Kırım Savaşı’ndaki asıl neden Rusya’nın Osmanlı İmparatorluğu’nun parçalanması sürecini kendi çıkarlarını sağlayacak şekilde başlatmak istemesiydi.

Kırım Savaşı’ndan sonra fiubat-Mart 1856’da yapılan Paris Kongresi sonucunda, taraflar arasında Paris Antlaşması imzalandı. Boğazların tüm savaş gemilerine kapalılığı teyit edildi ve Karadeniz tümüyle askersizleştirildi.

İtalyan birliğinin, Alman Birliğinin kurulmasında Fransız Devrimi sonrasında Avrupa siyasetinin önemli bir belirleyicisi hâline gelen milliyetçilik akımının etkisi olmuştur.

Gümrük Birliği: Gümrük birliği, daha etkin ekonomi politikaları izleyebilmek ve pazar alanını genişleterek daha çok ticaret yapabilmek amacıyla çeşitli egemen birimler arasındaki gümrük tarifelerini aynılaştıran bir uygulamadır.

“Yabancı ülke topraklarındaki soydaşları gerekçe ederek yayılma siyaseti” şeklinde tanımlanan irredantizm politikasıdır.

1877 yılında İngiliz Parlamentosu Kraliçe Victoria’yı Hindistan İmparatoriçesi ilan etmiştir.

Açık Kapı ilkesine tabi olan Çin gerek dış gerek iç koşullar bakımından daha da ağır sorunlarla yüz yüze gelmiştir.

1899’da Transvaal ve İngiltere arasında “Boer Savaşı” denen çatışma patlak verdi.

Balkanlar 1875’ten sonra âdeta “saatli bir bombaya” dönüştü. 1877-78 Osmanlı-Rus Savaşından sonra imzalanan ve statükoyu alt-üst eden Ayastefanos Antlaşması (3 Mart 1878) ile Berlin Antlaşması (13 Temmuz 1878) Avusturya-Macaristan’ın tepkisine yol açtı.

Alman İmparatoru II. Wilhelm, 31 Mart 1905’te bir savaş gemisi ile Tanca’ya çıkarak, Almanya’nın Fas’taki çıkarlarının korunacağını ve Fas’ın bağımsız bir devlet olarak varlığını sürdürmesi gerektiğini açıkladı. Bu hamle, “Birinci Fas krizi” olarak adlandırılan uluslararası gelişmenin fitilini ateşledi.

Rusya’nın Panslavist politikası ve Avusturya-Macaristan’ın yayılma isteği, Balkan coğrafyasının gerilmesine yol açmıştı. Bulgaristan’ın bağımsızlığını ilan etmesi (1908) bu gerilimi arttıran unsurlardan biri olmuştu.

Balkan Savaşı, Karadağ’ın 8 Ekim 1912’de Osmanlı’ya savaş ilan etmesiyle başladı. Savaşın başladığı gün, Avrupa’nın büyük devletleri ortak bir bildiri yayınlayarak barışın ve statükonun bozulmasına karşı olduklarını, statükonun bozulması halinde toprak değişikliğini kabul etmeyeceklerini açıkladılar.

Osmanlı Hükümeti’nin ateşkes isteğine bir süre cevap vermeyen müttefik Balkan Devletleri, 3 Aralık 1912’de bu isteğe olumlu yaklaşarak, ateşkes antlaşmasını imzaladılar. Londra’da başlayan barış görüşmeleri 30 Mayıs 1913’te sonuçlandı ve Midye-Enez çizgisi sınır olarak saptandı.

Almanya, bir oldubitti ile Osmanlı İmparatorluğu’nu savaşa sürükleyerek üzerindeki yükü hafifletmeye çalıştı. Nitekim Osmanlı Hükûmeti tarafından donanma komutanlığına getirilen Alman Amirali Souchon, başta Yavuz ve Midilli olmak üzere Osmanlı donanmasını 29-30 Ekim 1914’te Karadeniz’e çıkartarak Odessa ve Sivastopol gibi Rus limanlarını bombardıman ettirdi. Bu olay üzerine Rusya 2 Kasım’da, İngiltere ve Fransa da 5 Kasım’da Osmanlı İmparatorluğu’na savaş ilan ettiler.
Osmanlı İmparatorluğu da 12 Kasım 1914’te bu devletlere resmen savaş açarak çöküşünü hızlandıracak adımı attı.