SİYASİ TARİH II

Yüzdeler Antlaşması,1944’teki Moskova Konferansı sırasında, İngiltere Başbakanı Churchill ve SSCB lideri Stalin, savaş sonrasında Avrupa’da kurulacak nüfuz alanları üzerinde “sözlü olarak” anlaştılar. Buna göre, SSCB Romanya’da %90, Bulgaristan’da %75; İngiltere ise Yunanistan’da %90 nüfuza sahip olacaklardı. Macaristan ve Yugoslavya’da ise iki tarafın nüfuzu eşit olacaktı. Doğru cevap C'dir.

ABD ile SSCB arasındaki anlaşmazlık noktalarından biri de atom silahı oldu. ABD, başta SSCB olmak üzere diğer devletlerin bu silaha sahip olmasını engellemek istedi. 1945’te atom silahının yasaklanması amacıyla BM Güvenlik Konseyine bağlı bir Atom Enerjisi Komisyonu kurulsa da 1948’de bu Komisyon dağıldı. Doğru cevap E'dır.

Müttefikler arasında çıkan anlaşmazlıkların yanında ortak bazı sorunlar da ortaya çıktı. İkinci Dünya Savaşı ve sonrasında yaşanan insan hareketleri önceki boyutlarını aştı. Savaşta ve sonrasında yaşanan gelişmeler nedeniyle yalnızca Avrupa’da 30 milyon kişinin yer değiştirdiği hesaplanıyordu. Doğru cevap D'dir.

Savaştan her anlamda en kârlı çıkan devlet ABD oldu. Her şeyden önce 1930’larda yaşadığı ekonomik bunalımdan mutlak biçimde sıyrıldı. Kendi anakarasına sıçramayan savaş ekonominin her alanında üretimi pompaladı. Öyle ki 1945’te dünya üretiminin yarısını ABD gerçekleştiriyordu.Doğru cevap D'dir.

İkinci Dünya Savaşı’nın ardından, uluslararası komünizmin SSCB eliyle Avrupa başta olmak üzere tüm dünyaya yayıldığı varsayımından hareketle ve buna engel olmak için ABD’nin izlediği dış politikaya “çevreleme” (containment) adı verilir.Doğru cevap b'dir.

ABD’nin Avrupa’da istikrar ve güvenliği sağlamaya yönelik ikinci adımı Marshall Yardımı’ydı. Avrupa’da savaş nedeniyle ekonominin çökmesi, Sovyet birliklerinin varlığıyla pekişerek komünizm tehdidini ortaya çıkarıyordu. Oysa ABD’de bir üretim fazlası söz konusuydu.Doğru cevap B'dir.

Savaş sırasındaki “demokrasi cephesi” dağılınca SSCB “iki kamp teorisini” benimsedi. Buna göre kapitalizmle komünizm birbirlerine düşman iki dünya sistemiydi ve birinden biri yok oluncaya değin aralarındaki mücadele sürecekti. Doğru cevap E'dir.

Sovyet dış politikasının Soğuk Savaş’taki en önemli kaygılarından biri diğer sosyalist devletlerin önderi konumunu sürdürmek. Bunun için 1947’de Avrupa’daki 9 komünist partinin katılımıyla Kominform kuruldu (Polonya, SSCB, Çekoslovakya, Macaristan, Romanya, Bulgaristan, Yugoslavya, İtalya ve Fransa). Amaç, tüm Avrupa’daki komünist parti eylemlerini eş güdümlemekti.Doğru cevap C'dir.

Soğuk Savaş” terimi çok basit bir tanımla, taraf­ların birbirine karşı silaha başvurmaktan kaçındıkları çatışma durumudur. Doğru cevap E'dir.

Kuzey Afrika cephesi dışında Savaş’a doğrudan katılmasa da Orta Doğu’da savaş sonrasında çok önemli gelişmeler yaşandı. İran, 1942’de kuzeyden SSCB, güneyden İngiltere tarafından işgal edilmişti. Bu anlaşma uyarınca, taraf­lar savaşın bitiminden altı ay sonra birliklerini geri çekeceklerdi. Doğru cevap C'dir.

İkinci Dünya Savaşı sırasında Almanya-Japonya ekseninde oluşan Mihver devletlerine karşı kurulan “demokrasi cephesi” savaşın sonuna doğru dağıldı. Dağılmanın gün yüzüne çıktığı yer Potsdam (Berlin) Konferansı oldu. Taraf­lar, 17 Temmuz-2 Ağustos 1945 tarihleri arasında toplanan konferansa geldiklerinde koşullarda köklü değişiklikler yaşanmıştı.

Hava koridoruyla ablukayı aşan Batı 23 Mayıs 1949’da Bonn’da Federal Almanya Cumhuriyeti’nin ilan edince Sovyet işgali altındaki doğuda da Ekim’de Demokratik Almanya Cumhuriyeti ilan edildi.

İngiltere eski Başbakanı Churchill’in 1946’da Fulton’da yaptığı konuşmada ilk kez dile getirdiği “Demir Perde” ibaresi, ilerleyen yıllarda Doğu Avrupa’daki Sovyet hâkimiyeti altındaki ülkeleri ifade etmek için kullanılacaktır. Doğu Avrupa’daki sosyalist ülkeler için Batı literatüründe uzun süre “Demir Perde Ülkeleri” nitelemesi yapılmıştır.

İkinci Dünya Savaşı’nın ardından, uluslararası komünizmin SSCB eliyle Avrupa başta olmak üzere tüm dünyaya yayıldığı varsayımından hareketle ve buna engel olmak için ABD’nin izlediği dış politika

16 Nisan 1948’de Avrupa Ekonomik İşbirliği Örgütü kuruldu. Bu örgüt 1960’ta Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü, OECD adını alacaktır.

“Soğuk Savaş” terimi çok basit bir tanımla, taraf­ların birbirine karşı silaha başvurmaktan kaçındıkları çatışma durumudur.

NATO, 1949 yılında kurulmuştur. Türkiye ise Yunanistan ile beraber 18 Şubat 1952’de NATO’ya üye olarak kabul edilmiştir.

Milletler Cemiyeti’nin yerine başka bir örgüt kurma düşüncesi Savaş içerisinde gelişmişti. 1941’de yayımlanan Atlantik Bildirgesi ilk adım olmuştu. 1942’deki Birleşmiş Milletler Bildirisi’ni 1943’te Moskova, 1944’te Dumbarton Oaks ve son olarak 1945’te Yalta konferansları izledi. BM örgütünü kuran anlaşma 26 Haziran 1945’te San Fransisco Konferansı’nda 50 devlet tarafından imzalandı

Genel olarak bakıldığında Sovyet isteklerinin altında güvenlik kaygısının yattığı söylenebilir. Türkiye açısından sonucu ise Batı Bloku’na kayması oldu. Türkiye, Soğuk Savaş içerisinde izlediği katı blok politikasını “Sovyet tehdidi” üzerine inşa etti.

Hindistan’ın bağımsızlığını kazanmasındaki en büyük aktör ve pasif-sivil direnişçi siyasetçi Mahatma Gandhi’dir.